Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố nước Mỹ cần có Greenland. Nhưng Greenland muốn gì và liệu ông có sẵn sàng và có khả năng trao cho Greenland những gì họ cần để xem xét việc trở thành một phần của Mỹ hay không?
“Chúng tôi có thể trao cho người dân Greenland nhiều hơn rất nhiều so với ‘60.000 USD một người mỗi năm” mà họ nhận từ chính phủ Đan Mạch”, Phó Tổng thống JD Vance đã nói trong một cuộc phỏng vấn trên Newsmax ngày 3/4.
Tuy nhiên, tiền không phải là câu trả lời cho những gì Greenland muốn. Khi ông Trump và các quan chức trong chính quyền của ông càng khẳng định rằng vấn đề Greenland liên quan đến tiền, thì họ càng làm khó chính mình trong việc thuyết phục người dân Greenland.
Lý do Greenland thích Đan Mạch hơn Mỹ
Cùng ngày Phó Tổng thống Mỹ JD Vance đề nghị Greenland nhận “nhiều tiền hơn” so với những gì chính phủ Đan Mạch cung cấp, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen đã tổ chức một cuộc họp báo trên tàu tuần tra Vaedderen của Hải quân Đan Mạch ở Nuuk, Greenland.
Đứng bên cạnh ông Múte Borup Egede, quyền lãnh đạo Greenland khi đó và ông Jens-Frederik Nielsen, người vừa được bầu làm người đứng đầu chính quyền mới của Greenland, Thủ tướng Frederiksen đã gửi thông điệp trực tiếp tới Mỹ bằng tiếng Anh: “Các vị không thể sáp nhập một quốc gia khác, cho dù là vì lý do an ninh quốc tế”.
Trong khi các quan chức trong chính quyền Mỹ liên tục nói rằng người Greenland không muốn trở thành một phần của Đan Mạch, các lãnh đạo Greenland lại cùng quan điểm với lãnh đạo Đan Mạch, đồng loạt nhấn mạnh rằng ông Trump sẽ không có Greenland.
Tại sao lại như vậy? Liệu nhóm của ông Trump có sai khi nói rằng Greenland muốn độc lập với Đan Mạch? Không. Nhưng họ đã sai khi nói rằng vấn đề là về Đan Mạch. Mong muốn độc lập của Greenland là về Greenland chứ không phải Đan Mạch, càng không phải Mỹ. Mong muốn độc lập của Greenland cũng không phải là về Trung Quốc, như Ngoại trưởng Mỹ Rubio đã ám chỉ khi nói rằng chính quyền Tổng thống Trump “sẽ không để Trung Quốc vào đây và đưa ra một đống tiền để khiến họ [Greenland] phụ thuộc vào Trung Quốc”.
Khác với người Greenland, câu hỏi về Greenland đối với ông Trump và nhóm của ông chưa bao giờ là về Greenland. Những gì Washington quan tâm là tiền, an ninh quốc gia của Mỹ, thậm chí cả an ninh quốc tế, nhưng lại hoàn toàn không phải là những gig người Greenland thực sự muốn.
Khi đưa tin về chuyến thăm của Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen đến Greeland, báo chí phương Tây nhấn mạnh đến cụm từ “hòn đảo Bắc Cực quan trọng chiến lược” mà Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách kiểm soát.
Tuy nhiên, cả lãnh đạo Greenland và Đan Mạch đều không coi đây là hòn đảo quan trọng chiến lược mà Tổng thống Mỹ muốn có. Họ cũng không nói về Greenland như những gì Phó Tổng thống Mỹ JD Vance đã nói trong cuộc phỏng vấn với Newsmax rằng Đan Mạch “hiện đang kiểm soát Greenland”.
Đối với chính phủ và truyền thông Mỹ, câu hỏi về Greenland là về quyền kiểm soát, cụ thể là liệu Đan Mạch hay Mỹ nên kiểm soát hòn đảo này. Nhưng đối với các lãnh đạo Greenland và Đan Mạch, vấn đề là về quá khứ, hiện tại và tương lai của Greenland, cụ thể là những gì cần để Greenland thành công như một quốc gia độc lập.
Tuần trước, ông Nielsen tuyên bố Greenland sẽ đẩy mạnh quan hệ với Đan Mạch, gọi Đan Mạch là “đối tác thân thiết nhất của Greenland” cho đến khi hòn đảo Bắc Cực này trở thành một quốc gia độc lập. Ông cũng khẳng định đây là mong muốn sau cùng của Greenland.
Người dân Greenland thực sự muốn gì?
“Chúng tôi không muốn trở thành người Mỹ. Chúng tôi cũng không muốn trở thành người Đan Mạch. Chúng tôi muốn trở thành người Greenland. Chúng tôi muốn có độc lập trong tương lai và muốn xây dựng quốc gia của mình bằng chính sức lực của mình”, ông Nielsen cũng đã nhấn mạnh nói như vậy trước khi ông được bầu làm người đứng đầu chính quyền mới của Greenland hồi tháng 3.
Greenland đã biến lời nói của ông Nielsen thành hành động bằng cách thành lập một chính quyền mới gồm 4 trong số 5 chính đảng trong cơ quan lập pháp Greenland.
“Đây không phải là thời điểm cho các chiến thuật chính trị và bất đồng nội bộ. Khi có ai đó đe dọa, coi thường hay nói xấu chúng ta, chúng ta sẽ đoàn kết lại với nhau”, ông Nielsen nói về chính quyền liên minh.
Trong một tuyên bố chung, các lãnh đạo Greenland nói rằng: “Chúng tôi – tất cả các lãnh đạo đảng – không thể chấp nhận những bình luận liên tục về việc sáp nhập và kiểm soát Greenland”.
“Tổng thống Trump nói rằng Mỹ sẽ ‘có Greenland’. Hãy để tôi làm rõ: Mỹ sẽ không có Greenland. Chúng tôi không thuộc về người khác. Chúng tôi quyết định tương lai của mình. Chúng ta không nên phản ứng bằng sự sợ hãi. Chúng ta phải phản ứng bằng sự bình tĩnh và đoàn kết. Và chính qua những giá trị này, chúng ta phải rõ ràng, dứt khoát và bình tĩnh để cho Tổng thống Mỹ thấy rằng Greenland là của chúng ta. Trước đây, bây giờ và cả trong tương lai cũng sẽ luôn là như vậy”, ông Nielsen đã đăng tuyên bố này trên Facebook trong tuần trước sau khi ông Trumo một lần nữa nói rằng Mỹ “sẽ có Greenland, 100%.
Tuyên bố của ông Nielsen không có một từ nào về tiền, chiến lược, an ninh hay quyền kiểm soát và cũng không có một từ nào về Đan Mạch.
Ông Trump không thể cho Greenland những gì họ muốn
Để trao cho người Greenland những gì họ muốn, ông Trump sẽ phải làm điều ngược lại với những gì ông đã tuyên bố. Thay vì giành quyền kiểm soát, ông sẽ phải từ bỏ ý tưởng kiểm soát Greenland. Tất nhiên, ông không thể làm như vậy.
Nếu câu hỏi về Greenland chỉ là tiền, thì ông Trump đang kiểm soát cả thỏa thuận mà ông đang cố gắng thực hiện và cả câu chuyện lý do tại sao Greenland lại quan trọng đối với ông. Nhưng khi câu hỏi về Greenland là về người Greenland và những gì họ muốn cho đất nước của họ, ông Trump sẽ gặp thách thức lớn.
Với tuyên bố “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”, điều mà ông Trump phải quan tâm đến là cử tri Mỹ, chứ không phải người Greenland, người Đan Mạch hay người châu Âu. Đó cũng là lý do tại sao nhóm ông Trump không nói về độc lập của Greenland, mà nói về độc lập của Greenland khỏi Đan Mạch.
Khi Phó Tổng thống Mỹ JD Vance nói rằng: “Tôi nghĩ họ muốn độc lập với Đan Mạch và sau khi họ làm được điều đó, chúng ta có thể nói về mối quan hệ giữa Mỹ và Greenland”, ông chỉ nói đến việc Greenland độc lập khỏi Đan Mạch chứ không nói về việc Greenland trở thành một quốc gia độc lập.
Nếu mong muốn độc lập của Greenland thực sự là về độc lập, quyền kiểm soát của Mỹ đối với Greenland cũng sẽ gặp vấn đề như quyền kiểm soát của Đan Mạch với hòn đảo này và không có số tiền nào từ Mỹ có thể thay đổi điều đó.
