BS CKII Nguyễn Tân Hùng – Phó trưởng Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, mỗi ngày Khoa Cấp cứu và Chống độc tiếp nhận khoảng 4-5 ca tai nạn thương tích ở trẻ với rất nhiều hình thái như vết thương ngoài da, chảy máu, bong gân, gãy xương, chấn thương các tạng, bỏng, đuối nước, ngộ độc, hóc dị vật,..
Nhất là trong các dịp Tết Nguyên đán hàng năm thì số trẻ nhập viện vì tai nạn thương tích đều tăng cao. Bản thân trẻ nhỏ thường hiếu động, chưa có nhận thức, chưa có phản xạ bảo vệ bản thân, hoặc trẻ vị thành niên đang ở giai đoạn thích thể hiện cái tôi cá nhân.
Đặc biệt với những trẻ sống ở các đô thị lớn, dịp Tết được về nội, ngoại ở các vùng nông thôn đón năm mới, với môi trường nhiều điều lạ, nhưng cũng có nhiều nguy cơ như ao, hồ, cây cối,… khiến trẻ dễ gặp phải nhiều tình huống đáng tiếc gây nguy hại sức khỏe, tính mạng khi người lớn lơ là, không giám sát chặt chẽ,
Những mối nguy hiểm thường gặp
Ngộ độc thực phẩm
Những ngày Tết, thói quen ăn uống, nếp sinh hoạt thường ngày của trẻ thường bị xáo trộn đột ngột, dễ dẫn đến các bệnh về đường tiêu hóa.
Những tai nạn thường gặp ở trẻ.
Bên cạnh đó, thức ăn ngày Tết thường được các gia đình để dài ngày và chứa nhiều mỡ, đạm dẫn đến trẻ rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thức ăn.
Bỏng
Nhiều hoạt động nấu nướng cho các bữa tiệc: tất niên, cúng gia tiên, năm mới… Đặc biệt nấu bánh chưng, bánh tét với những nồi nước sôi khổng lồ, lửa cháy bập bùng,... Nhiều trẻ chạy nhảy không quan sát dễ dẫn đến bỏng lửa hay làm đổ nước sôi hoặc té ngã vào nồi nước.
Té ngã và các tai nạn sinh hoạt trong gia đình
Các tình huống dễ khiến trẻ té ngã trong dịp Tết Nguyên đán như: chạy vào khu vực trơn, ướt khi người lớn vệ sinh nhà cửa; chạy nhảy vui chơi với bạn bè, anh chị em; trèo cây, leo hàng rào, cầu thang, ban công khi người lớn không để ý. Ngay cả những đồ vật thông dụng tại gia đình cũng có thể là mối nguy hiểm với trẻ em như bàn ghế, dao kéo, thớt.
Pháo nổ
Mỗi dịp Tết Nguyên đán, cả nước lại ghi nhận nhiều vụ nổ pháo tự chế gây ra tổn thương như:đứt ngón tay, mù mắt, điếc, bỏng… để lại hậu quả nặng nề về sức khỏe cho trẻ.
Hóc dị vật
Truyền thống của Tết là ăn các loại hạt hướng dương, đậu tương, hạt bí,… phụ huynh cần lưu ý để xa tầm tay của trẻ và giám sát chặt chẽ khi con ăn, tránh xảy ra những trường hợp hóc dị vật gây bít tắc đường thở.
Ngộ độc hóa chất, thuốc, độc chất
Nhiều gia đình trữ các loại hóa chất như: xăng, dầu hỏa, dung dịch cọ rửa, axit, chất diệt cỏ để lau dọn, sơn sửa nhà cửa… nhưng lại để trong các chai nước suối, nước ngọt. Đặc biệt, trong những ngày Tết, nhiều gia đình sử dụng các loại dầu với các màu sắc sặc sỡ để thắp đèn trên bàn thờ mà không để xa tầm tay trẻ, không có cảnh báo, trẻ dễ uống hoặc nuốt phải gây nguy hiểm tính mạng.
Tai nạn giao thông
Hàng năm, số bệnh nhi bị chấn thương, thậm chí tử vong do tai nạn nhập viện vào dịp Tết cũng không ít, do cha mẹ bận rộn không kiểm soát, để trẻ tự do điều khiển phương tiện, chở 3 chở 4, không đội mũ bảo hiểm; hoặc đi bộ, chạy chơi ngoài đường thiếu quan sát.
Điện giật
Ngày Tết nguy cơ bị điện giật ở trẻ em cũng rất cao bởi các gia đình thường trang trí nhà cửa bằng các loại dây đèn nhấp nháy nhiều màu trên cành đào, cây quất. Cùng với đó, các thiết bị điện, ổ cắm điện không có dụng cụ bảo vệ an toàn khiến trẻ dễ bị điện giật. Tai nạn này có thể gây tổn thương nặng, nguy hiểm tính mạng cho trẻ nhỏ
Đuối nước
Trong dịp Tết trẻ về quê chơi, nếu không chú ý giám sát, trẻ rất dễ bị ngã xuống sông suối ao hồ, hay giếng nước khơi.
Gia súc, gia cầm cắn
Ngày Tết trẻ về quê với ông bà, thường được đưa bố mẹ đi chơi, thăm hỏi chúc Tết người thân. Các gia đình ở vùng quê thường nuôi chó, mèo trong nhà, vì vậy, cần luôn nhắc nhở trẻ chú ý cẩn thận với những nguy hiểm rình rập như bị chó cắn hay mèo cào.
Phòng tránh
Những tai nạn bỏng, hóc dị vật, ngộ độc thực phẩm, pháo nổ, té ngã, điện giật, tai nạn giao thông xảy ra với trẻ, nhẹ có thể chữa khỏi, nặng sẽ tàn tật suốt đời hoặc tử vong. Vì vậy, vai trò của các bậc phụ huynh và người chăm sóc trẻ rất quan trọng trong phòng chống tai nạn thương tích ở trẻ.
- Không cho trẻ chơi gần các ổ cắm điện, bóng điện. Các ổ cắm điện phải dùng dụng cụ che chắn kỹ lưỡng.
- Sử dụng thực phẩm rõ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo chế biến an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Để các loại thuốc, hóa chất xa tầm tay của trẻ, không nên đựng hóa chất, xăng, dầu, thuốc,... trong vỏ chai đựng nước uống nhằm tránh nhầm lẫn. Thuốc diệt chuột có hình dáng bên ngoài khá giống với một số loại thạch và nước uống cho trẻ em, do vậy nếu gia đình có dự trữ thuốc diệt gián, chuột cần cất giữ cẩn thận.
- Các thuốc điều trị bệnh mạn tính của người trong gia đình như thuốc chống trầm cảm, thuốc tim mạch cần cất giữ cẩn thận, như để trong hộp riêng, có khóa.
- Khi trẻ ăn uống, cha mẹ cần quan sát con. Hướng dẫn con ăn chậm, nhai kỹ… Giám sát chặt chẽ khi con ăn các loạt hạt lạc, hạt dưa, hạt bí... ngày Tết; không nên ép trẻ ăn khi đang khóc hoặc để trẻ cười đùa trong khi ăn uống.
- Hướng dẫn trẻ tham gia giao thông an toàn.
- Cần có người lớn giám sắt chặt chẽ khi trẻ chơi ở các khu vực gần ao, hồ, sông, suối, không cho trẻ chơi dưới lòng đường… và các bề mặt trơn trượt.
- Tránh để các đồ vật như thủy tinh, sắc nhọn gần tầm tay của trẻ.
- Cần giáo dục cho trẻ biết các mối nguy hiểm từ các động vật xung quanh để biết cách phòng tránh, không trêu đùa động vật lạ.
BS CKII Nguyễn Tân Hùng – Phó trưởng Khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo, tùy từng loại tai nạn thương tích mà người lớn có thể áp dụng cách sơ cứu khác nhau.
Nếu trẻ không ngừng tim mà có những vết thương chảy máu thì việc đầu tiên là băng bó vết thương, nếu trẻ gãy xương thì cố định xương gãy.
Nếu trẻ có dấu hiệu ngừng thở, thiếu oxy, chúng ta cần kích thích xem trẻ có đáp ứng hay không, có tuần hoàn không; sau đó gọi hỗ trợ từ những người xung quanh; đánh giá đường thở, khai thông đường thở, nếu trẻ không thở thì ngay lập tức thực hiện ép tim, thổi ngạt.
Tất cả các tai nạn thương tích ở trẻ, cần được sơ cứu đúng cách và đưa trẻ tới ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
