Do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, tỉnh Cao Bằng có 55 người chết, 19 người bị thương, 3 người bị mất tích; Hơn 2.100 nhà ở bị thiệt hại, ảnh hưởng, gần 1.000 nhà có nguy cơ cao sạt lở đất phải di dời. Tuy nhiên, đến thời điểm này, việc làm nhà mới với các hộ bị sạt lở, vùi lấp khiến nhà hư hỏng hoàn toàn hoặc phải di dời khỏi vùng nguy cơ sạt lở tiến triển khá chậm.
Cụ thể, tại huyện Nguyên Bình, địa phương chịu thiệt hại nặng nhất về người, trong số 355 nhà bị thiệt hại hoàn toàn và nhà thuộc diện phải di dời khẩn cấp mới có 4 nhà hoàn thành; 164 nhà đang xây dựng, 187 nhà chưa thực hiện. Tại huyện Bảo Lạc, trong số 417 hộ bị ảnh hưởng, hiện mới có 79 hộ hoàn thành xây mới, 133 hộ đang thực hiện xây dựng. Còn tại huyện Bảo Lâm, trong số 270 căn nhà bị ảnh hưởng, hiện mới triển khai hỗ trợ và chưa có nhà mới nào được hoàn thành…
Theo các địa phương, ngoài một số yếu tố như người dân phải lựa chọn ngày khởi công hoặc thời tiết chưa thuận lợi,... thì nguyên nhân chính là do thiếu quỹ đất, nhất là với các khu tái định cư tập trung. Nhiều xóm, xã chủ yếu là địa hình đồi núi, người dân không thể tìm được các vị trí an toàn hoặc đủ diện tích để dựng nhà nhưng vướng mắc về thủ tục đất đai. Nhiều vị trí có thể làm nhà lại thuộc diện đất rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, đất sản xuất, buộc phải triển khai thủ tục chuyển đổi mục đích; Một số diện tích không nằm trong quy hoạch đất ở; Một số vị trí đất dự kiến xây nhà cho các hộ sạt lở chưa được sự đồng thuận của chủ sử dụng đất…
Giải pháp hiện đang được người dân và chính quyền các xóm, xã áp dụng là vận động các hộ có đất ở vị trí an toàn nhượng lại hoặc đổi đất canh tác với các hộ diện di dời. Tuy nhiên, giải pháp này cũng gặp khó khăn do đa phần người dân thuộc diện hộ nghèo, thiếu đất canh tác để trao đổi cũng như không có kinh phí để mua lại.
Anh Đặng A Sinh, xóm Lũng Súng, xã Yên Lạc, huyện Nguyên Bình, Cao Bằng nói: “Khó khăn nhiều lắm, nhà này tôi làm chưa lâu, tiền không có, còn trẻ nữa, di dời nhà nước hỗ trợ 1 phần đấy nhưng ở đây không có nền, tìm nền rất khó. Nếu có nền sẽ dỡ nhà này lắp lên, xây hay làm cái khác không có điều kiện. Hiện đang đi tìm, hiện cũng có chỗ có nhưng phải mua lại, hoặc anh em có phải đổi. Không có tiền nên nếu đổi thì đổi ruộng hay rừng trúc gì đó..."
Hiện nay, các hộ thuộc diện sạt lở, di dời cơ bản ổn định cuộc sống trước mắt bằng việc ở nhờ nhà người thân hoặc trong các lán tạm. Tuy nhiên, khi mùa đông đến gần, việc sớm hoàn thiện những căn nhà tái định cư cho người dân là đòi hỏi cấp thiết với chính quyền các cấp tỉnh Cao Bằng hiện nay. Đặc biệt, địa phương cần có những giải pháp linh hoạt, khẩn trương về thủ tục đất đai cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tạo đồng thuận cao trong nhân dân để các hộ di dời sớm có nơi ở mới.
Tại cuộc họp mới đây về tiến độ sửa chữa, khắc phục các công trình hư hại, xây dựng các điểm tái định cư sau bão số 3, ông Hoàng Văn Thạch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng nhấn mạnh việc xây dựng nhà ở cho người dân là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng của tỉnh. Do đó, các địa phương cần quyết liệt, khẩn trương, huy động các nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ triển khai xây dựng các khu tái định cư cho người dân, đồng thời đẩy mạnh hơn công tác tuyên truyền vận động nhân dân tích cực tham gia cùng chính quyền với mục tiêu cao nhất là đảm bảo an toàn tính mạng con người khi có thiên tai, mưa lũ.
