Linh (25 tuổi) là một cô gái trẻ năng động và bận rộn với công việc trong ngành truyền thông tại Hà Nội. Công việc căng thẳng, lịch trình dày đặc và thói quen ăn uống thiếu khoa học đã khiến Linh gặp vấn đề về tiêu hóa. Tình trạng táo bón kéo dài khiến cô cảm thấy khó chịu mỗi khi đi đại tiện.
Ban đầu, Linh nghĩ rằng đây là vấn đề nhỏ. Tuy nhiên, sau một thời gian, cô bắt đầu thấy máu và cảm giác đau ở vùng hậu môn trở nên nghiêm trọng hơn. Búi trĩ sa ra ngoài khiến Linh gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là khi phải di chuyển nhiều trong công việc. Sau khi đến bệnh viện kiểm tra, Linh được chẩn đoán bị trĩ nội cấp độ 2.
Không may mắn như chị Linh, anh Hùng, một nhân viên văn phòng 30 tuổi tại TP.HCM, trải qua một thời gian dài bị trĩ hành hạ. Công việc yêu cầu anh phải ngồi trước máy tính hàng giờ liền mà không có nhiều thời gian vận động. Đặc biệt, thói quen ăn uống của Hùng không lành mạnh, thường xuyên ăn đồ ăn nhanh và uống ít nước.
Sau vài năm làm việc, Hùng bắt đầu nhận thấy triệu chứng đại tiện ra máu và cảm giác đau rát hậu môn. Tuy nhiên, do ngại ngùng, anh không đến bệnh viện ngay mà tự mua thuốc về dùng. Tình trạng không thuyên giảm, thậm chí búi trĩ ngày càng lớn và sa ra ngoài, khiến Hùng không thể tập trung vào công việc. Sau cùng, anh phải đến bệnh viện và được chẩn đoán mắc trĩ cấp độ 3, buộc phải phẫu thuật.
Theo TS.BS Hà Mạnh Cường, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương (Hà Nội), bệnh trĩ là hiện tượng giãn quá mức các đám rối tĩnh mạch ở mô xung quanh hậu môn, là một bệnh lành tính. Các đệm mạch máu nằm trong ống hậu môn có tác dụng đóng kín lỗ hậu môn nhưng dưới tác động của nhiều yếu tố, các đệm này có thể bị sưng, viêm và trở thành trĩ bệnh lý.
Bác sĩ Cường cho biết, bệnh có xu hướng gia tăng về số mắc. Điều này là do ngày nay chúng ta ăn nhiều hơn, uống rượu bia nhiều, thói quen ăn gia vị cay nóng, cuộc sống bận rộn hơn, áp lực công việc nhiều hơn, ngồi nhiều…
Bên cạnh đó, độ tuổi mắc bệnh cũng trẻ hóa. Trước đây, thường gặp ở độ tuổi 18-20 trở lên, thì nay độ tuổi này có xu hướng hạ xuống thấp, trên 12 tuổi đã có thể bị trĩ, thậm chí có trẻ 3-4 tuổi đã mắc trĩ dù không nhiều. Bệnh phổ biến hơn ở nhóm người trong độ tuổi lao động 25-60 tuổi.
Bệnh trĩ được chia thành 3 loại chính: trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp, trong đó trĩ hỗn hợp là phổ biến nhất. Các triệu chứng điển hình của bệnh trĩ bao gồm:
- Đại tiện ra máu: Máu đỏ tươi, có thể thấm vào giấy vệ sinh, nhỏ giọt vào bồn cầu hoặc phun thành tia khi bệnh nặng.
- Sa búi trĩ: Ở trĩ ngoại, búi trĩ nằm ngoài hậu môn và người bệnh có thể tự sờ thấy. Đối với trĩ nội, búi trĩ có thể sa ra ngoài ở các mức độ khác nhau.
- Đau hậu môn: Thường chỉ xảy ra khi có biến chứng tắc mạch, gây ra đau dữ dội.
Bác sĩ Cường cho biết, nguyên nhân cụ thể của bệnh trĩ chưa được xác định rõ ràng, nhưng một số yếu tố nguy cơ đã được các chuyên gia khuyến cáo. Những yếu tố này bao gồm tư thế đứng lâu, ngồi lâu, táo bón, tăng áp lực ổ bụng (khi mang thai hoặc lao động nặng) và béo phì. Ngoài ra, yếu tố gia đình cũng đóng vai trò, khi những người có người thân bị trĩ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Việc phòng bệnh trĩ có thể thực hiện được thông qua việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt hằng ngày. Một chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và làm việc khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh trĩ.
Cách phòng bệnh trĩ
Chế độ ăn uống
Ăn nhiều rau xanh và uống đủ nước: Rau xanh và các loại thực phẩm giàu chất xơ giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn, giảm nguy cơ táo bón – một trong những nguyên nhân chính gây bệnh trĩ.
Tránh ăn cay, chua và uống rượu bia: Các loại gia vị cay, chua và đồ uống có cồn có thể làm tăng nguy cơ kích thích đường tiêu hóa và gây trĩ.
Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn: Đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ không chỉ gây táo bón mà còn làm tăng nguy cơ béo phì - một yếu tố góp phần gây trĩ.
Chế độ nghỉ ngơi và sinh hoạt
Tránh ngồi hoặc đứng lâu: Đặc biệt là trong môi trường làm việc văn phòng, người bệnh cần thường xuyên đứng dậy và vận động nhẹ nhàng sau mỗi giờ ngồi làm việc để giảm áp lực lên vùng hậu môn.
Tập thói quen đi vệ sinh đúng cách: Không ngồi quá lâu khi đi vệ sinh và tránh dùng điện thoại hay đọc sách khi đi tiêu. Thói quen này giúp giảm áp lực cho vùng hậu môn và ngăn ngừa nguy cơ bệnh trĩ.
Chế độ tập luyện thể dục thể thao hợp lý
Vận động nhẹ nhàng, thường xuyên: Các môn thể thao như bơi lội, yoga hay đi bộ đều tốt cho người bị trĩ hoặc người muốn phòng ngừa bệnh. Tuy nhiên, người bị trĩ nên tránh các môn thể thao gây tăng áp lực ổ bụng như tập tạ hoặc mang vác nặng.
Kiểm soát cân nặng: Việc giữ cho cơ thể không bị thừa cân, béo phì giúp giảm thiểu áp lực lên vùng hậu môn, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh trĩ.
