Lễ Phật đản là một trong những dịp lễ quan trọng của đạo Phật, không chỉ mang ý nghĩa tôn kính Đức Phật mà còn là dịp để các Phật tử thể hiện lòng biết ơn và cầu nguyện cho hòa bình, hạnh phúc.
Theo Thông bạch 41/TB-HĐTS năm 2025 của Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, thời gian tổ chức Đại lễ Phật đản Vesak 2025 là từ ngày mùng 1/4 đến 15/4 Âm lịch năm Ất Tỵ (tức từ 28/4 đến 12/5/2025 Dương lịch).
Tuần lễ Phật đản năm 2025 diễn ra từ ngày 8/4 đến 15/4 Âm lịch (tức ngày 5/5 đến 12/5/2025 Dương lịch). Chính lễ Phật đản là ngày 15/4 Âm lịch (tức 12/5 Dương lịch). Đây là ngày quan trọng để tưởng niệm và kỷ niệm ngày sinh của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni.
Cách cúng lễ Phật đản rằm tháng 4 tại nhà
Việc cúng lễ Phật đản tại nhà cần thể hiện sự trang trọng và tôn kính, các gia đình cần lưu ý chuẩn bị mâm lễ cúng chỉn chu và chú ý các nghi thức.
Mâm lễ cúng Phật đản
Lễ vật cần chuẩn bị gồm:
- Hoa cúng: Hoa không chỉ giúp không gian trở nên tươi mới mà còn thể hiện lòng thành kính. Hoa cúc và hoa hồng thường được chọn, bởi cúc tượng trưng cho trí tuệ còn hồng biểu thị cho lòng từ bi.
- Hương: Ba nén hương được thắp lên để tượng trưng cho Tam bảo (Phật, Pháp, Tăng), đồng thời giúp tinh thần của người cúng thêm phần trang nghiêm.
- Trầu cau: Biểu tượng của lòng thành tín và sự giao hòa.
- Nước sạch: Nước sạch cần được rót vừa phải. Sự cẩn thận tránh để nước tràn ra ngoài thể hiện sự tôn kính và lòng cẩn thận.
- Mâm ngũ quả: Đại diện cho ngũ hành, mâm ngũ quả cần đủ màu sắc, thể hiện sự cân bằng và hòa hợp.
- Mâm cỗ chay: Dịp lễ này thường kiêng kỵ sát sinh, do đó, mâm cỗ chay trở thành phần không thể thiếu. Các món chay thường tươi ngon và thanh khiết vừa thể hiện lòng kính Phật, vừa nuôi dưỡng lòng từ bi.
Qua cách bày biện mâm lễ, Phật tử không chỉ thể hiện lòng tôn kính mà còn gửi gắm ước nguyện hòa bình, an lạc cho toàn thể nhân loại.
Nghi thức cúng lễ Phật đản tại nhà
Trước khi chuẩn bị lễ cúng việc vệ sinh là điều cần thiết. Từng ngóc ngách trong nhà, đặc biệt là bàn thờ Phật, cần được lau dọn sạch sẽ, trang trí hoa tươi để tạo không gian thanh tịnh.
Nghi thức tắm Phật là nghi thức quan trọng thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ sự ra đời của Đức Phật. Các Phật tử thường sẽ bày biện một bồn tắm Phật ở nơi trang nghiêm. Nước tắm có thể thêm các loại hoa thơm, vừa giúp tĩnh tâm, vừa mang lại không gian trang nhã.
Trong lễ Phật đản, ngoài việc gia đình tự đọc kinh, các nghi lễ như nghe thuyết giảng về Phật pháp cũng như thực hành ăn chay, giữ ngũ giới (không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu) được khuyến khích.
Sau khi hoàn thành các nghi lễ, mọi thành viên có thể cùng cầu nguyện, mong muốn hòa bình và hạnh phúc đến với mọi người. Đây cũng là lúc để bày tỏ lòng tri ân tới cha mẹ, tổ tiên, và tất cả mọi người xung quanh.
Những lưu ý khi cúng lễ Phật đản
Khi cúng lễ Phật đản, Phật tử cần chú ý không chỉ đến phần nghi lễ mà còn giữ gìn, thực hiện những kiêng kỵ cần thiết. Trong cả ngày này, mọi người nên lưu ý không sát sinh, duy trì thói quen ăn chay trong suốt ngày lễ để thể hiện lòng từ bi và bảo vệ muôn loài.
Mọi người cần thận trọng lời nói, hành động trong ngày không gây tổn hại cho người khác. Mọi người có thể đọc kinh Phật đản hoặc kinh Phật đản Sanh. Lưu ý rằng phần cuối của kinh cần có sám khánh đản và hồi hướng, một phần quan trọng mà nhiều người thường quên.
Lễ Phật Đản, dù thực hiện tại chùa hay tại gia, đều là dịp để Phật tử thể hiện lòng tôn kính, tri ân, và nuôi dưỡng lòng từ. Với không gian riêng tư của mỗi gia đình, việc cúng lễ không chỉ mang lại ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để gắn kết các thành viên trong gia đình, cùng nhau hướng tới những giá trị tốt đẹp mà Đức Phật đã truyền dạy.
