Trong suốt nhiều năm, lực lượng Houthi là đối thủ mà phần lớn người Israel không hề biết đến. Nhưng giờ đây, nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn và kiểm soát phần lớn khu vực phía Bắc Yemen, cách Israel hơn 1.600km, đang khiến Tel Aviv lo ngại với một loạt cuộc tấn công vào lãnh thổ Israel.
Các nhà phân tích cho rằng, việc thiếu thông tin chính xác về vị trí của các thủ lĩnh Houthi và kho vũ khí của nhóm này là lý do khiến Israel gặp khó khăn trong việc ngăn chặn lực lượng vũ trang ở Yemen.
Sau các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) về phía Israel rải rác trong nhiều tháng để bày tỏ sự ủng hộ đối với Hamas, đồng minh Palestine ở Gaza, lực lượng Houthi gần đây đã gia tăng chiến dịch không kích Israel và phóng tên lửa đạn đạo gần như mỗi đêm.
Bất chấp các cuộc đáp trả mạnh tay của Israel, thậm chí cả cuộc không kích ngày 26/12 nhằm vào sân bay quốc tế ở thủ đô Sana và các cơ sở hạ tầng khác ở Yemen, chiến dịch tấn công của Houthi vẫn không dừng lại.
Houthi tiếp tục phóng tên lửa về phía Tel Aviv vào sáng sớm 27/12 và một tên lửa khác vào khoảng 2h sáng 28/12. Cả hai tên lửa đều bị đánh chặn, nhưng còi cảnh báo không kích đã khiến hàng triệu người phải chạy vào hầm trú bom ngay trong đêm.
“Chúng tôi đang gặp phải một vấn đề nhưng một mình Israel không có giải pháp nào để giải quyết triệt để vấn đề này,” ông Zohar Palti, cựu lãnh đạo tình của Mossad và cựu giám đốc chính sách của Bộ Quốc phòng Israel, thừa nhận.
Mối đe dọa “xa xôi”
Theo các chuyên gia, hệ thống an ninh của Israel từ trước đến nay không coi Yemen là ưu tiên và không tập trung vào việc thu thập thông tin tình báo về lực lượng Houthi trong suốt những năm qua.
“Israel có quá nhiều vấn đề phải đối mặt và cần ưu tiên hơn Houthi”, ông Palti nói, đề cập Iran và chương trình hạt nhân của nước này, lực lượng Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Lebanon.
Tuy nhiên, ông Palti cho rằng, bất chấp thực tế các cuộc tấn công của Houthi ngày càng gia tăng, Israel sẽ vẫn không coi đây là ưu tiên hàng đầu, vì giới chức nước này muốn tập trung hơn vào việc ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Iran.
Houthi bắt đầu tấn công Israel ngay sau khi cuộc tấn công do Hamas dẫn đầu vào Israel ngày 7/10/2023. Lực lượng vũ trang ở Yemen tuyên bố họ hành động để bày tỏ sự đoàn kết với phong trào Hamas ở Gaza và người Palestine nói chung.
Lực lượng Houthi cũng tìm cách phong tỏa Israel bằng việc phóng tên lửa và UAV vào các tàu hàng qua Biển Đỏ, một trong những tuyến đường vận tải nhộn nhịp nhất thế giới, gây gián đoạn lớn đến thương mại quốc tế.
Ban đầu, mối đe dọa từ Houthi có vẻ xa xôi so với những mối đe dọa đến từ Hamas ở biên giới phía Nam và Hezbollah ở biên giới phía Bắc của Israel. UAV tấn công của Houthi sẽ mất khoảng 10 giờ để tới cảng Eilat, phía Nam Israel.
UAV và tên lửa đạn đạo phóng từ Yemen cũng thường bị đánh chặn từ cách xa lãnh thổ Israel với sự trợ giúp của các lực lượng quốc tế ở vùng Vịnh.
Tuy nhiên, hồi tháng 7, một UAV phóng từ Yemen đã bay theo một lộ trình khác. Chiếc UAV này bay từ phía Tây qua bờ biển Địa Trung Hải, nó đã lọt qua hệ thống phòng không của Israel và lao vào một tòa nhà chung cư ở Tel Aviv, khiến 1 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Israel trả đũa ngay ngày hôm sau với một loạt đòn không kích vào Yemen, oanh tạc cảng Hudaydah bên bờ Biển Đỏ - khu vực do Houthi kiểm soát.
Các cuộc tấn công tầm xa qua lại vẫn tiếp tục diễn ra ngay cả khi các cuộc chiến nhiều mặt trận của Israel trong khu vực có vẻ đang đi đến hồi kết.
Khả năng quân sự của Hamas hiện đã suy giảm mạnh, lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah có hiệu lực vào cuối tháng 11 và chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria đã sụp đổ. Tuy nhiên, lực lượng Houthi lại bắt đầu leo thang các cuộc tấn công vào Israel.
Israel không biết thủ lĩnh Houthi đang ở đâu?
“Lực lượng Houthi sẽ học được điều mà Hamas, Hezbollah và chính quyền Assad đã học được”, Thủ tướng Benjamin Netanyahu cảnh báo hôm 25/12.
“Chúng tôi chỉ mới bắt đầu với họ”, ông Netanyahu nhấn mạnh khi trả lời phỏng vẫn đài truyền hình Israel ngày 26/12, sau các cuộc không kích cùng ngày của Israel nhằm vào lực lượng Houthi.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Israel Katz, cũng tuyên bố sẽ truy lùng các thủ lĩnh của Houthi.
Tuy nhiên, các nhà phân tích lưu cho rằng, phải mất tới một thập kỷ để Mỹ theo dõi và tiêu diệt Osama bin Laden, người sáng lập Al Qaeda, và Israel cũng mất hơn một năm sau cuộc tấn công ngày 7/10/2023 để ám sát Yahya Sinwar, lãnh đạo Hamas ở Gaza. Nếu Israel biết được nơi ở của các thủ lĩnh Houthi, họ có lẽ đã ám sát những người này rồi.
Trong cuộc không kích hôm 26/12, ngoài sân bay ở Sana, nơi được coi là cứ điểm của Houthi, quân đội Israel cũng đã nhắm vào trạm điện Hezyaz và Ras Kanatib cùng với các cơ sở hạ tầng ở các cảng Al-Hudaydah, Salif và Ras Kanatib ở bờ biển phía Tây Yemen. Israel mô tả các mục tiêu này là “cơ sở hạ tầng quân sự mà Houthi sử dụng cho các hoạt động quân sự” của nhóm này.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội, Giám đốc điều hành của Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus, người đã "thoát chết trong gang tấc" trong cuộc tấn công của Israel vào sân bay Sana, cho biết tháp điều khiển không lưu, phòng chờ và đường băng đều bị hư hại.
Dù vậy, các nhà phân tích cho rằng việc nhắm vào cơ sở hạ tầng quốc gia của Yemen sẽ không ngăn được lực lượng Houthi tiếp tục tấn công Israel.
“Với việc các thủ lĩnh Hezbollah và Hamas bị ám sát và chính quyền Assad đã sụp đổ, lực lượng Houthi hiện giờ là ‘toa đầu trong đoàn tàu của trục kháng chiến’”, ông Farea Al-Muslimi, nhà nghiên cứu người Yemen tại Chatham House, viện nghiên cứu có trụ sở tại London (Anh), nói về các lực lượng được Iran hậu thuẫn trong khu vực đang chống lại Israel.
Các quan chức và các nhà phân tích Israel hiện nay cho rằng Houthi không chỉ là vấn đề của riêng Israel, nhất là khi xét đến khoảng cách giữa Israel và Yemen.
“Houthi là một vấn đề toàn cầu”, ông Nadav Shoshani, người phát ngôn của quân đội Israel nhận định hôm 28/12 và là “sự gia tăng đột biến” số lượng tên lửa mà nhóm này phóng vào Israel đã chứng minh điều đó.
Israel hành động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Mỹ trong khu vực. Các lực lượng thuộc Bộ tư lệnh trung tâm Mỹ đã tấn công các mục tiêu Houthi ở Yemen trong những ngày gần đây. Tên lửa phóng vào Israel từ Yemen sáng sớm 27/12 đã bị đánh chặn nhờ hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD mà Mỹ mới triển khai ở Israel.
Assaf Orion, tướng nghỉ hưu của Israel, hiện là học giả quốc tế tại Viện Washington về chính sách Trung Đông, cho biết chiến dịch chống lại lực lượng Houthi ở Yemen không phải là một trong những mục tiêu chiến tranh mà nội các Israel đã phê duyệt sau cuộc tấn công của Hamas cuối năm 2023.
“Không giải pháp đơn giản nào có thể giải quyết được các vấn đề phức tạp. Suy cho cùng, đây không chỉ là cuộc đối đầu giữa Israel và Houthi mà còn là một cuộc chiến khu vực và quốc tế”, ông Orion nói.
