Tiếng Việt, sợi dây ngôn ngữ kỳ diệu, đã nuôi dưỡng tình yêu cội nguồn trong thế hệ trẻ kiều bào và hướng các em về với dải đất hình chữ S thân thương. Những kiều bào trẻ xác định được cơ hội đóng góp của bản thân trong việc giữ gìn tinh hoa bản sắc, ngôn ngữ dân tộc, đồng hành với sự phát triển đi lên của đất nước. Mỗi thanh niên, sinh viên kiều bào đã và đang phát huy vai trò là “đại sứ Việt Nam” ở nước sở tại.
 Các kiều bào trẻ mặc áo dài truyền thống của Việt Nam tại Đại nội Huế. |
Phong trào dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt, cho thế hệ trẻ người Việt ở Lào, phát triển khá tốt với 13 trường và trung tâm dạy tiếng Việt. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều khó khăn vì thế hệ trẻ được học tiếng Việt nhưng không có môi trường để nói tiếng Việt. Để khắc phục hạn chế này, một số thanh niên Lào gốc Việt đã trực tiếp gặp gỡ và chủ động sửa từ, hướng dẫn cách đọc, tạo niềm yêu thích học tiếng Việt trong các em.
 Lớp học tiếng Việt tại chùa Phật tích, Viêng chăn, Lào. Ảnh: Bá Thành/TTXVN. |
Một số thanh niên người Việt khác sinh ra ở Làonhư: Trần Hà Phương, Phạm Minh Anh,… tích cực đến lớp dạy tiếng Việt tại chùa Phật Tích, Thủ đô Viêng chăn, để hỗ trợ, trợ giảng và nói chuyện với các em học sinh. Các bạn còn kêu gọi mọi người đóng góp sách vào tủ sách tiếng Việt, giúp người học có thêm tài liệu học tập và những giây phút giải trí bên những cuốn sách bằng tiếng Việt.
Khác với Lào, ở Tây Ban Nha, tìm được một lớp học tiếng Việt là điều hiếm hoi. Chính vì vậy, dù mới 16 tuổi, Nguyễn Lê Mỹ Linh đã xác định, ngoài việc học chính khoá ở trường, thời gian rảnh, Linh sẽ dạy tiếng mẹ đẻ cho các học sinh gốc Việt, đặc biệt, là con nuôi Việt Nam ở đây. Kể từ cuối những năm 1990 đến nay, có khoảng trên 800 gia đình Tây Ban Nha nhận con nuôi Việt Nam. Linh nói: khả năng tiếng Việt của những con nuôi người Việt sống trong gia đình người Tây Ban Nha khá thấp, thậm chí là con số không. Linh muốn các em biết tiếng Việt giống như Linh để hiểu về gốc gác và giá trị của “Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ”: "Em sẽ dạy cho các bé sinh ra ở Tây Ban Nha, ít có cơ hội giao tiếp với người Việt và dạy cho những bé là con nuôi Việt Nam. Vì những con nuôi Việt Nam gốc Việt, có dòng máu Việt. Mà sang Tây Ban Nha không được gìn giữ. Thì em muốn các bé giữ được tiếng mẹ đẻ. Em muốn các bé sẽ nói được tiếng Việt. Và khi về lại quê hương mình, các bé có thể giao tiếp bằng tiếng Việt như người bản xứ".
 Nguyễn Vũ Hảo trình diễn đàn bầu. Ảnh: NVCC. |
Bằng việc lan tỏa tình yêu ngôn ngữ mẹ đẻ, những thanh niên, sinh viên kiều bào không chỉ trở thành những “Đại sứ tiếng Việt” ở các địa bàn có người Việt Nam sinh sống mà các bạn còn là những sứ giả quảng bá văn hóa, đất nước, con người Việt Nam để bạn bè quốc tế hiểu và yêu mến Việt Nam hơn. Nguyễn Vũ Hảo sinh năm 1997, sang Australia sinh sống từ khi mới lên 5, hiện nay, là một giáo viên dạy piano ở ba trường học tại Australia được nhiều học sinh yêu thích. Nhưng với tình yêu nhạc cụ dân tộc Việt Nam, Hảo còn tự học thêm đàn bầu và thường xuyên tham gia biểu diễn tại các sự kiện có đông kiều bào cũng như bạn bè quốc tế nhằm giới thiệu đến khán giả về âm nhạc và văn hóa Việt Nam: "Em biết nhiều bạn chỉ nghe nhạc trẻ thôi, nên em muốn đem tiếng dân tộc, tiếng đàn bầu đến với tất cả mọi người. Em muốn gắn bó với cây đàn bầu hơn nữa nên em cố gắng mở lớp dạy nhạc dân tộc miễn phí để nhạc dân tộc của Việt Nam phổ biến ở Australia".
Ngô Văn Hùng, 27 tuổi, là thế hệ thứ hai người Việt hòa nhập vào xã hội Czech. Con người anh là tổng hòa của hai nền văn hóa, sống ở môi trường Czech nhưng trong tim vẫn mang hình bóng Việt Nam. Món bún bò, nem cuốn, bánh mỳ kẹp thịt trong thực đơn của nhà hàng Ngô do anh làm chủ ở Thủ đô Praha luôn được thực khách ưa chuộng. Bằng sự tỉ mỉ và tận tâm, anh Hùng còn giới thiệu tới bạn bè Czech cách pha một ly cà phê sữa đậm chất Việt nhất. Các chương trình có chủ đề về “Coffee walk” (nghĩa là Hành trình cà phê) của Cộng đồng những người bạn Czech tại Việt Nam (CFCV) tổ chức trong khuôn viên nhà hàng mang đến những câu chuyện thú vị về cà phê Việt.
Trong tương lai, có thể có hơn 10 triệu người Việt Nam ở nước ngoài. Những người như Nguyễn Vũ Hảo, Ngô Văn Hùng đang trở thành đại sứ văn hóa, mang tinh thần Việt, hệ giá trị Việt vào dòng chảy hội nhập của thế giới.
 Các hoạt động trong Trại hè Việt Nam 2023 đã giúp thanh niên kiều bào hiểu hơn về trách nhiệm của thế hệ trẻ xa xứ đối với đất nước. |
Còn từ phía Việt Nam, thế hệ trẻ kiều bào cũng có những đóng góp trong khả năng của mình đồng hành với khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Trong dịp hè, đến thăm và trao quà từ thiện cho làng trẻ em SOS Thanh Hoá, Lê Hồng Châu Long, người Việt ở Ucraina, đồng cảm với các em bé mồ côi, thiếu hơi ấm tình thương của cha mẹ. Ước mong lớn nhất của em là tổ chức mạng lưới tình nguyện viên trên toàn quốc. Và Thanh Hoá là nơi em bắt đầu những dự định ấy: “Em là trưởng đoàn tình nguyện viên ở thành phố Mariupol. Em muốn về Việt Nam và tổ chức mạng lưới tình nguyên viên toàn quốc ở đây. Thứ nhất là để hỗ trợ các trẻ em cần được giúp đỡ như trẻ mồ côi hoặc trẻ sống tỏng các gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Thứ hai là giúp đỡ người già không có gia đình hoặc không có người nuôi dưỡng họ”.
Anh Nguyễn Ngọc Quang, nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên ngành hóa lý cao phân tử, Đại học Hanyang, Hàn Quốc, có duyên với biển đảo từ năm 2020, khi anh giành giải nhì cuộc thi "Ý tưởng sinh viên bảo vệ chủ quyền và phát triển biển, đảo của Tổ quốc". Năm nay, được ra thăm Trường Sa trong hành trình do Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam và Quân chủng Hải Quân tổ chức, anh đã đo đạc để đưa ra kết quả nghiệm thu giúp mẹ anh, một nhà khoa học tại Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, hoàn thiện đề tài khoa học cấp Bộ Quốc phòng “Hệ thống nhà vệ sinh năng lượng mặt trời sử dụng nước biển”. Bên cạnh đó, với niềm say mê nghiên cứu khoa học cháy bỏng, tranh thủ những phút giây hiếm hoi trên đảo, anh còn có được những số liệu để phát triển ý tưởng nhen nhóm từ lâu là sử dụng vật liệu hấp thụ bốc hơi để khử muối và làm sạch nước biển, biến nước mặn thành nước ngọt. Anh tin tưởng: "Tôi mong muốn thực hiện đề án “Biến nước mặn thành nước ngọt”. Hai thành phần cần chống chịu tốt trước môi trường mặn của nước biển đó là bể chứa và lõi lọc cho hệ thống biến nước mặn thành nước ngọt quy mô công suất lớn. Cùng với đó là cách duy trì, bảo trì và thay thế về lâu dài là yếu tố then chốt để thực hiện được đề án này. Vì vậy, trong tương lai gần, tôi có thể tìm được những sự kết nối, phối hợp giữa các đơn vị liên quan và hợp tác chuyển giao công nghệ triển khai được mô hình này trong những năm tới".
Để khuyến khích thế hệ trẻ xa xứ đóng góp đưa Việt Nam đạt mục tiêu đến năm 2030, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, ông Hoàng Công Thủy, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhận định: "Thanh niên, sinh viên kiều bào chính là tương lai của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, là nền tảng của khối truyền thống đại đoàn kết đất nước ta trong giai đoạn hiện nay. Dù ở bất cứ nơi đâu, đồng bào ta vẫn luôn hướng về Tổ quốc, nhất là thế hệ trẻ".
Là nguồn lực quý của đất nước, kiều bào trẻ, những sứ giả tiếng Việt, đại sứ văn hoá, du lịch Việt Nam, sẽ quyết tâm chung sức đồng hành cùng đất nước “đưa Việt Nam đến gần hơn với thế giới và mang thế giới đến gần hơn với Việt Nam”.
