Tại tỉnh Quảng Nam, sau nhiều trận lũ quét, sạt lở núi làm hàng chục người chết và mất tích, việc di dân đến nơi ở an toàn là nhiệm vụ quan trọng đối với những huyện miền núi phía Tây của tỉnh Quảng Nam. Những năm qua, tỉnh Quảng Nam triển khai thực hiện Dự án 1 về “Hỗ trợ hộ nghèo giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt” và Dự án 2 về “Quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” đạt kết quả đáng kể. Các dự án này góp phần ổn định và nâng cao đời sống của người dân, hạn chế tới mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai, du canh, du cư, di cư tự do; giúp người dân có nơi ở mới an toàn, ổn định cuộc sống.
Ông Nguyễn Văn Cường, dân tộc Ca Dong, sống ở nóc ông Bình, thôn 3, xã Trà Dơn, huyện Nam Trà My là 1 trong số 8 hộ dân đầu tiên tại tỉnh Quảng Nam được hỗ trợ kinh phí xây nhà mới từ nguồn vốn Dự án 1: “Hỗ trợ hộ nghèo giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ngôi nhà mới mái lợp tôn, nền nhà làm bằng bê tông, vách nhà bằng gỗ… nằm trên sườn núi.
Cả đời sống ở vùng cao đặc biệt khó khăn, ngôi nhà đảm bảo “3 cứng” này là niềm mơ ước cả đời của vợ chồng ông Nguyễn Văn Cường: “Tôi rất vui khi có chỗ ở ổn định cũng đỡ lo lắng. Mọi năm cứ đến mùa mưa là chạy lên chạy xuống không dám ở vì nhà cũng rung chấn mãi. Bây giờ thấy mặt bằng ổn định thế này rất là mừng.”
Năm 2021, UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Kế hoạch về thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025. Tỉnh Quảng Nam phấn đấu đến năm 2025 sẽ sắp xếp, ổn định dân cư cho hơn 7.800 hộ đồng bào dân tộc thiểu số từ nguồn vốn của Dự án 1: “Hỗ trợ hộ nghèo giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt”; Dự án 2: “Quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết”. Đối tượng của dự án này là hộ dân tộc thiểu số nghèo, hộ nghèo người Kinh sinh sống ở thôn, xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa có đất ở, nhà ở hoặc nhà ở bị dột nát, hư hỏng. Mỗi hộ thuộc đối tượng thụ hưởng dự án được Trung ương hỗ trợ 40 triệu đồng, ngân sách địa phương hỗ trợ tối thiểu 4 triệu đồng, có địa phương hỗ trợ 10 triệu đồng.
Ông Hồ Văn Vân, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Dơn, huyện Nam Trà My cho biết, toàn xã có 220 hộ nghèo trong danh sách hỗ trợ tiền làm nhà, đến nay 8 hộ đã xây xong về sống ổn định trong nhà mới.
“UBND xã Trà Dơn tổ chức các cuộc làm việc với thôn để bình xét, chọn ra các hộ dân được hỗ trợ. Chúng tôi ưu tiên cho các hộ nghèo sống ở khu vực gần đường xá vì họ có điều kiện thuận lợi để làm nhà trước, giao thông thuận lợi cho việc vậy chuyển vật liệu làm nhà. Vì những căn nhà này phải đảm bảo 3 cứng. Chúng tôi cho phép người dân tận dụng gỗ có sẵn của sườn nhà cũ để làm nhà mới”-ông Vân nói.
Huyện miền núi cao Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam là nơi từng xảy ra các trận sạt lở núi, lũ quét làm hàng chục người chết và mất tích, số hộ dân nghèo đang sinh sống ở nơi chịu ảnh hưởng của thiên tai rất lớn.
Ông Trần Duy Dũng, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam cho biết, nguồn vốn từ dự án 1 và dự án 2 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sẽ giúp địa phương có thêm nguồn lực di dời hàng ngàn hộ dân đến các khu dân cư tập trung, bảo đảm an toàn và ổn định cuộc sống cho bà con.
“Năm 2023 nguồn từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phân bổ cho huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam để hỗ trợ nhà ở cho các hộ dân là 16 tỷ đồng. Hiện chúng tôi đang cố gắng triển khai để giải ngân hết nguồn vốn đó trong năm nay. Người dân có chỗ ở, từng bước ổn định cuộc sống nên họ rất phấn khởi” - ông Trần Duy Dũng cho biết thêm.
Từ nguồn vốn hỗ trợ quy hoạch, sắp xếp, ổn định dân cư, các hộ dân khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số được bố trí chỗ ở mới theo hình thức tái định cư tập trung, xen ghép hoặc ổn định tại chỗ theo quy hoạch. Các hộ dân được hỗ trợ trực tiếp nguồn kinh phí để làm nhà ở, mở rộng diện tích đất sản xuất. Cũng từ nguồn vốn dự án này, chính quyền địa phương đầu tư xây mới hoặc nâng cấp lớp học, trạm y tế, các công trình thủy lợi nội đồng, đường dân sinh, nước sinh hoạt và một số công trình hạ tầng thiết yếu khác.
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tỉnh Quảng Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi so với bình quân chung của cả nước, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số mỗi năm giảm trên 3%; sắp xếp, ổn định dân cư cho 7.821 hộ, hỗ trợ cho 1.347 hộ thiếu đất.
Ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, tỉnh đã thực hiện rà soát quy hoạch các điểm dân cư, vùng phân bố dân cư thưa thớt, thiếu đất sản xuất, nước sinh hoạt và nguy cơ cao về thiên tai để sắp xếp dân cư ổn định, phù hợp với tình hình thực tiễn gắn với xây dựng nông thôn mới.
“Có những khu vực chúng ta tiếp tục thực hiện việc xen ghép dân cư như giai đoạn vừa qua. Nhưng có những khu vực chúng ta phải tạo ra những mặt bằng mới để sơ tán những người dân mà có nguy cơ đe dọa đến những khu dân cư mới. Có những khu vực, trên cơ sở của những khu dân cư hiện hữu thì mở rộng khu dân cư đó ra, nếu điều kiện cho phép, để tiếp tục bố trí dân vào khu vực đó. Làm sao để người dân đảm bảo đời sống an toàn, đảm bảo phát triển sinh kế, giữ gìn truyền thống văn hóa của đồng bào"-ông Lê Trí Thanh nhấn mạnh.
