Không sở hữu vẻ đẹp thơ mộng, sang trọng như những địa điểm du lịch khác nhưng Dinh Vạn Thủy Tú vẫn thu hút khách du lịch bởi những nét độc đáo riêng biệt.
Đến với Dinh Vạn Thủy Tú, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng những vẻ đẹp cổ kính, tráng lệ mà còn được tìm hiểu thêm về lịch sử, tín ngưỡng của người dân Phan Thiết. Nếu yêu thích những giá trị truyền thống, bạn hãy lưu ngay địa điểm này vào cẩm nang du lịch.
Từ trung tâm thành phố Phan Thiết, bạn đi gần 15km theo hướng Quốc lộ 1A từ Sài Gòn – Phan Thiết ngay vòng xoay Suối Cát. Sau đó, bạn tiếp tục đi theo đường Trần Quý Cáp – Trần Hưng Đạo để đến đường Hàn Thuyên. Tiếp đến, bạn rẽ trái và di chuyển đến ngã tư giao đường Đức Ông. Đi cho đến khi tìm thấy số 54 chính là Dinh Vạn Thủy Tú.
Sử sách ghi lại, Dinh Vạn Thủy Tú được xây dựng vào năm 1762 bởi các ngư dân làng Thủy Tú để thờ cá Ông. Đây là nơi gắn liền với lịch sử phát triển của biển Phan Thiết và có ý nghĩa rất lớn đối với ngư dân địa phương.
Lúc mới xây dựng, Dinh chỉ là một gian nhà gỗ lợp mái lá đặt sát biển với chính diện đặt thờ thần Nam Hải. Sau đó, Dinh được tôn tạo hoàn chỉnh như ngày hôm nay. Trải qua bao thăng trầm của thời gian nhưng những nét đẹp của Dinh Vạn Thủy Tú vẫn còn được lưu giữ nguyên vẹn như thuở sơ khai.
Năm 1996, Dinh Vạn Thủy Tú được xếp hạng vào Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Vào năm 2003, với sự giúp đỡ phục chế của Viện Hải dương học Nha Trang, bộ xương cá Ông được trưng bày tại Dinh Vạn Thủy Tú lại càng được tôn thêm phần giá trị. Nơi đây còn là nơi lưu trữ rất nhiều những văn tự, bài tế, hoành phi bằng chữ Hán – Nôm liên quan đến nghề biển có giá trị văn hóa to lớn.
Dinh Vạn Thủy Tú được công nhận là một trong những di tích cổ có số lượng lớn sắc phong của các vị vua triều Nguyễn ban tặng, với tổng cộng 24 sắc phong dưới triều đại 5 vị vua: Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh, Duy Tân, Khải Định. Trong đó, riêng vua Thiệu Trị ngự ban 10 sắc phong.
Theo như sử cũ thì trong lúc nghĩa quân Nguyễn Huệ, Gia Long vượt biển và gặp bão lớn thì đã được sự giúp đỡ của cá Ông. Để tưởng nhớ đến ơn cứu mạng, sau khi vua Gia Long lập nên triều đình nhà Nguyễn đã sắc phong cho cá Ông là "Nam Hải Đại Tướng Quân" và những sắc phong khác kèm theo.
Chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc của Dinh Vạn Thủy Tú
Dinh Vạn Thuỷ Tú là ngôi đền được xây dựng lâu đời với kiến trúc khá đặc biệt. Qua cổng tam quan về phía hữu là nhà trưng bày cốt ông Nam Hải.
Dinh sở hữu một khuôn viên rộng lớn với mang đậm phong cách cổ kính xưa. Điểm nổi bật nhất trong khuôn viên chính là Ngọc Lân Thánh địa có diện tích rộng nhất, đây là nơi dùng để mai táng cá Ông.
Chính bởi phong cách bày trí và thờ phượng gần giống với các ngôi đền nên Dinh Vạn Thủy Thú thường được nhiều người gọi là Đình Vạn Thủy Tú. Chính giữa Dinh là nhà thờ Nam Hải Cự Tộc Ngọc Lân tôn thần (Ông Nam Hải); bên trái thờ Thuỷ Long thánh phi nương nương tôn thần (Nữ Thần Nước) và bên phải thờ Thái hiệu tiên sư tôn thần (ông tổ nghề nông ngư nghiệp).
Phía sau là phòng lưu trữ bảo tồn những bộ cốt cá voi. Ngoài ra, ở cạnh chính điện còn có miếu thờ Đức Quan Thánh. Đây là những nhân vật liên quan đến nghề biển và đóng vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh, tín ngưỡng của người dân Phan Thiết.
Nơi lưu trữ bộ xương cá Ông lớn nhất Đông Nam Á
Không chỉ được biết đến với lịch sử lâu đời cùng kiến trúc độc đáo, Dinh Vạn Thủy Tú còn nổi tiếng với bộ xương cá Ông lớn nhất Đông Nam Á. Truyền thuyết dân gian kể lại rằng sau khi xây xong, Dinh Vạn Thủy Tú có một cá Ông rất lớn trôi dạt vào bờ phía trước Dinh. Vì cá Ông quá lớn nên phải mất 2 ngày mới có thể đưa vào mai táng trong khuôn viên.
Bộ xương cá Ông được nhận định là của loài cá voi lưng xám với chiều dài 22m và nặng 65 tấn, được bảo quản nguyên vẹn không mất một phần xương nào với niên đại lên đến 1 thế kỷ. Bên cạnh bộ xương khổng lồ, Dinh còn lưu giữ trên 100 bộ xương cá Ông lớn nhỏ với niên đại trên 150 năm.
