Những ngày đầu tháng 10, thời tiết các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ bắt đầu có mưa vừa, mưa to. Ngồi trên bè nuôi tôm hùm tại xã Xuân Phương, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên, ông Lê Văn Khoa (40 tuổi) chốc chốc lại thở dài.
Ông Khoa kể, năm ngoái, ông thả nuôi hơn 35.000 con giống tôm hùm xanh vào 150 lồng nuôi, với chi phí khoảng 3 tỷ đồng. Sau 1 năm chăm sóc, dự kiến mùa này ông lãi khoảng 2 tỷ đồng. "Mọi năm đến thời điểm hiện tại thì tôi đã xuất bán hết tôm để dọn bè đón mưa, bão. Qua bão sẽ thả giống đợt mới. Nhưng đến giờ vẫn không có thương lái mua, tôi chưa biết phải làm sao", ông Khoa rầu rĩ.
Khoảng hai tháng nay, thị trường Trung Quốc chỉ nhập mặt hàng tôm hùm xanh với trọng lượng dưới 0,3kg, còn tôm có kích thước lớn người nuôi phải neo lại bè. Điều này dẫn đến giá tôm lớn trên 0,3kg giảm từ 1 triệu đồng mỗi kg xuống khoảng 600.000 đồng, tôm có kích thước dưới 0,3kg có giá từ 700.000 - 780.000 đồng/kg.
“Toàn bộ người dân nuôi tôm hùm ở đây đều gặp tình cảnh tương tự như nhà tôi. Tôi đã chấp nhận bán lỗ, bù được đồng nào đỡ đồng đó nhưng tiêu thụ vẫn rất khó khăn”, ông Khoa nói.
Theo ông Khoa, 2 tháng trước, ông đã bán được gần 3.000 con tôm hùm xanh dưới 0,3kg, hiện còn khoảng 10.000 con kích cỡ lớn chưa xuất bán được, đang neo lồng chờ thương lái.
Cùng cảnh ngộ, anh Nguyễn Văn Tới (trú TP Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa - một hộ nuôi tôm hùm ở đảo Bình Ba) cũng trong tình cảnh "ăn không ngon, ngủ không yên".
Theo anh Tới, năm ngoái, anh thả nuôi 5.000 tôm hùm, đến nay đã đạt kích thước khoảng 0,3 - 0,5kg. Vào đầu tháng 10, lồng tôm dưới 0,3kg của anh được thương lái mua với giá 900.000 đồng/kg, tăng 300.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái. Còn tôm lớn hơn giá khoảng 600.000 đồng/kg nhưng ít người mua.
“Tình trạng thị trường Trung Quốc chuộng tôm hùm xanh cỡ nhỏ diễn ra vài năm trước nhưng sau đó đã bình ổn trở lại. Năm nay, tình trạng này lại xuất hiện khiến người nuôi trở tay không kịp”, anh Tới nói.
Theo khảo sát tại "thủ phủ" tôm hùm Vịnh Xuân Đài (thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên), hiện còn khoảng 60% tôm hùm xanh kích cỡ lớn còn neo lồng, chưa xuất bán được. Một người nuôi tôm cho biết, nếu tình trạng này kéo dài, tôm cứ neo lồng như thời điểm hiện tại thì có rất nhiều rủi ro như gặp mưa lớn, thiên tai sẽ làm tôm chết, tốn tiền thức ăn...
Bà Nguyễn Thị Anh Thư, đại diện Công ty TNHH Thủy sản và thương mại Thành Nhơn, một trong những đơn vị chuyên thu mua tôm hùm để xuất khẩu lớn nhất Việt Nam, cho biết hiện nay, thị trường Trung Quốc hạn chế thu mua tôm hùm xanh lớn và chỉ thu mua tôm nhỏ dưới 0,3kg.
"Tình trạng này xảy ra trên cả nước. Một trong những nguyên nhân chính là vì tình hình kinh tế khó khăn nên nhu cầu chi tiêu của người dân nước này thấp hơn mọi năm", bà Thư chia sẻ.
Theo bà Thư, ngoài những đơn hàng lớn ở Trung Quốc, công ty đang có những đơn hàng thu mua tôm lớn từ Thái Lan, Hồng Kông nhưng những thị trường này chỉ ưa chuộng tôm hùm bông. “Bây giờ muốn tiêu thụ tôm hùm lớn thì các ngư dân phải đẩy mạnh tiêu thị trong nước. Với mức giá chỉ khoảng 600.000đồng/kg, thị trường trong nước chắc chắn tiêu thụ tốt”, bà Thư nói.
Bà Lê Thị Hằng Nga - Phó Chi Cục trưởng Chi cục Thủy sản Phú Yên, cho biết thị trường Trung Quốc không ổn định dẫn đến việc tiêu thụ tôm hùm ít và giá thấp vào cuối năm. Bà khuyến cáo người nuôi nên lập kế hoạch hợp lý, giảm số lượng lồng bè và con giống, tránh phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Thị xã Sông Cầu có hơn 70.000 lồng nuôi tôm hùm, được xem là thủ phủ tôm hùm tại Phú Yên. Mỗi năm, tại vùng nuôi này xuất bán đi các thị trường hàng trăm tấn tôm các loại, trong đó 80-90% chủ yếu sang Trung Quốc. Nhiều hộ đứng trước nguy cơ lỗ nặng vì tôm vượt kích thước 0,3 kg, do thị trường tiêu thụ chậm nên giá bị đẩy xuống thấp.
