Thấp thỏm sống ven sông
Bà Nguyễn Thị Út Lia (ở khóm 8, thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển) kể lại vụ sạt lở làm ngôi nhà của mình trôi sông: “Tôi nghe rắc rắc, tưởng mưa rớt xuống mái nhà, rồi nghe mọi người la lên sạt đất… Chạy ra khỏi cửa là nó tuột xuống cái ầm xuống kênh. Mất đi luôn cái nhà, đồ đạc đâu có kịp dời, chạy nhanh chứ không chết rồi đó”.
Vụ sạt lở đã xảy ra khoảng 3 tháng nhưng đến nay vẫn là nỗi ám ảnh của bà Út Lia. Vụ sạt lở còn làm 3 ngôi nhà khác người dân bị thiệt hại hoàn toàn và 5 căn bị thiệt hại 1 phần. Ông Huỳnh Thanh Đảm, Chủ tịch UBND thị trấn Rạch Gốc cho biết: “Sau vụ sạt lở chúng tôi đã hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả. Huyện, xã đã có những hỗ trợ để người dân bớt khó khăn, ổn định cuộc sống. Điều đáng lo ngại, vị trí sạt lở này tiếp tục xuất hiện nhiều vết nứt kéo dài, nguy cơ sạt lở tiếp là rất cao. Chúng tôi đã thông báo và hỗ trợ người dân lân cận di dời để đảm bảo an toàn. Trên địa bàn cũng còn 4 vị trí khác có nguy cơ bị sạt lở bất cứ lúc nào”.
Từ tháng 6 đến nay, sạt lở bờ sông đã làm sập 18 căn nhà của người dân trên địa bàn huyện Ngọc Hiển, ước thiệt hại trên 1,6 tỷ đồng. Còn tại huyện Năm Căn, hiện có 65 đoạn bờ sông có nguy cơ sạt lở cao, với tổng chiều dài gần 100km.
Toàn tỉnh Cà Mau hiện có khoảng 425 km bờ sông, rạch bị sạt lở và có nguy cơ bị sạt lở với các mức độ khác nhau. Tình hình sạt lở bờ biển cũng rất nan giải, trong vòng 10 năm trở lại đây, sạt lở bờ biển đã làm mất 5.250 ha đất rừng.
Bờ biển “cầu cứu”
Hơn chục năm gắn bó với nghề khai thác thuỷ sản ven bờ, gia đình bà Nguyễn Thuý Hằng (ấp Hố Gùi, xã Tam Giang Đông, huyện Năm Căn, Cà Mau) ngày càng lo lắng trước thực trạng sạt lở ở địa phương. Ngày trước, nhà bà cách dãy rừng phòng hộ hơn 300m, giờ biển đã lở tới nhà. “Sóng biển ngày càng dữ, sạt lở nghiêm trọng hơn những năm gần đây. Nhà tôi giờ sát biển rồi nhưng cũng chưa biết phải làm sao”, bà Hằng chia sẻ trong lo lắng.
Khu vực gia đình bà Hằng sinh sống thuộc bờ biển Đông của tỉnh Cà Mau. Vừa qua, UBND tỉnh Cà Mau có công văn gửi Bộ Kế hoạch - Đầu tư đề xuất hỗ trợ kinh phí khắc phục sạt lở bờ biển Đông. Theo đó, thời gian qua, tỉnh Cà Mau đã huy động mọi nguồn lực để khắc phục hậu quả do sạt lở gây ra. Tuy nhiên, do quy mô sạt lở quá lớn, tính chất phức tạp nên hiện còn rất nhiều vị trí sạt lở nghiêm trọng chưa được xử lý vì thiếu kinh phí.
Cụ thể, Cà Mau còn khoảng 84km bờ biển bị sạt lở đặc biệt nguy hiểm và nguy hiểm. Trong đó, bờ biển Tây bị sạt lở với chiều dài 22km; bờ biển Đông gần 62km. Đặc biệt, có gần 21km bờ biển Đông đang diễn biến sạt lở rất cấp bách, cần khẩn trương thực hiện giải pháp công trình để bảo vệ.
UBND tỉnh Cà Mau kiến nghị trung ương xem xét hỗ trợ tỉnh Cà Mau nguồn kinh phí để thực hiện 3 dự án gồm: Dự án đầu tư xây dựng kè chống sạt lở bờ biển Đông đoạn từ Hố Gùi đến Bồ Đề, chiều dài 7,5km; Dự án đầu tư xây dựng kè chống sạt lở bờ biển Đông đoạn từ Kiến Vàng đến Ông Tà, chiều dài 6,2km; Dự án đầu tư xây dựng kè chống sạt lở bờ biển Đông đoạn từ Kênh 5 Ô Rô đến Vàm Xoáy, chiều dài hơn 7km. Tổng kinh phí của 3 dự án này khoảng 1.300 tỷ đồng.
Chủ động phòng sớm
Theo Chi cục Thủy Lợi Cà Mau, đã qua, tỉnh đã triển khai làm các loại kè để bảo vệ được khoảng 80km bờ biển, chủ yếu ở mặt biển Tây. Trong điều kiện nguồn lực của tỉnh có hạn, còn sạt lở diễn ra rộng khắp các bờ biển, bờ sông bờ biển thì đơn vị chức năng đang thực hiện các biện pháp để giải thiểu thiệt hại trước mắt.
“UBND tỉnh chủ trương rà soát sớm các khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở để có phương án, kế hoạch, dự án chủ động phòng chống sớm, từ khi chưa xảy ra, các huyện cần phối hợp thực hiện tốt vấn đề này. Bên cạnh giải pháp mềm, ở những nơi sạt lở đặc biệt nghiêm trọng tỉnh cũng rất cần triển khai các công trình để kịp thời phòng và tránh để sạt lở có thể gây thiệt hại nghiêm trọng hơn như: nơi bờ biển sung yếu, các khu đô thị, khu dân cư tập trung; vị trí sạt lở có thể ảnh hưởng các công trình hạ tầng thiết yếu,…”, ông Nguyễn Thanh Tùng, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy lợi Cà Mau cho biết.
Như tại huyện Năm Căn, một trong những huyện chịu sạt lở bờ sông nghiêm trọng, công tác truyền tải thông tin dự báo, cảnh báo sớm các vị trí sạt lở được quan tâm thực hiện. Ông Lê Văn Sin, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Năm Căn cho biết: “Đã qua, công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức phòng chống sạt lở cho người dân được tăng cường. Đối với các tuyến lộ, bờ bao có nguy cơ sạt lở cao sẽ huy động lực lượng gia cố, khắc phục. Với các tuyến kênh khó khắc phục, vận động người dân di dời nhà cửa vào sâu bên trong. Đối với khu vực đông dân cư chưa thể di dời, khuyến cáo người dân không chất chứa vật nặng, không để người già, phụ nữ và trẻ em ngủ nghỉ qua đêm. Bên cạnh đó, cũng quan tâm các việc rà soát các vị trí, cắm biển cảnh báo; Kiểm soát, quản lý việc xây dựng, nâng cấp nhà ở, công trình ven sông, ven biển; Xử lý việc lấn chiếm lòng sông, bờ sông”.
