Sáng nay (26/9), Cục Dân số, Bộ Y tế tổ chức “Lễ mít tinh hưởng ứng ngày tránh thai Thế giới” năm 2025 với chủ đề “Không mang thai ở tuổi chưa thành niên, vì tương lai, hạnh phúc của chính bạn”.
Theo báo cáo của WHO, trong số 1,1 tỷ người có nhu cầu kế hoạch hóa gia đình thì 164 triệu người có nhu cầu chưa được đáp ứng về biện pháp tránh thai. Tại các nước đang phát triển, bình quân có khoảng gần 1/3 số phụ nữ sinh con ở tuổi vị thành niên.
Ở Việt Nam, chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đã từng bước được cải thiện, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai đạt và duy trì ở mức cao so với khu vực và trên Thế giới. Tuy nhiên, chúng ta đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, nhất là đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của vị thanh niên, thanh niên.
Cụ thể, tuổi kết hôn lần đầu tăng, trong khi tuổi quan hệ tình dục lần đầu giảm. Nhu cầu chưa được đáp ứng về tránh thai tăng cao, đặc biệt tỷ lệ này ở nhóm chưa kết hôn/không chung sống năm 2021 lên tới 40,7%. Tỷ lệ phụ nữ 20–24 tuổi tảo hôn trước 18 tuổi vẫn còn cao, nhất là ở nông thôn, vùng Trung du và miền núi phía Bắc.
Tỷ lệ phụ nữ 20–24 tuổi từng sinh con khi chưa đủ 18 tuổi chênh lệch rất lớn giữa các nhóm đối tượng: tỷ lệ này rất cao ở nhóm nghèo nhất; nhóm dân tộc Mông, Tày Thái, Mường, Nùng; nhóm khu vực trung du miền núi phía bắc.
Phát biểu tại lễ, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số nhấn mạnh tầm quan trọng của vị thành niên, thanh niên có trách nhiệm quan hệ tình dục an toàn và chủ động thực hiện tránh có thai ngoài ý muốn vì lợi ích của chính mình và tương lai đất nước.
Trước vấn đề này, chúng ta cần nhìn nhận vấn đề này từ cả góc độ dân số và kế hoạch hoá gia đình. Nam giới, đặc biệt là thanh niên trong độ tuổi sinh sản, có vai trò rất quan trọng. Các bạn nam cần chủ động để bảo vệ chính mình cũng như bảo vệ bạn đời, bạn tình hay bạn gái của mình.
“Điều này thể hiện qua việc xây dựng lối sống sinh hoạt an toàn, tránh mang thai ngoài ý muốn. Bởi nếu để xảy ra tình trạng có thai ngoài ý muốn, sẽ phát sinh nhiều hệ lụy: các em còn đang ở lứa tuổi chưa phát triển đầy đủ về tâm sinh lý dễ rơi vào suy nghĩ tiêu cực; hoặc buộc phải sử dụng những biện pháp không mong muốn như nạo hút thai và các dịch vụ khác, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tương lai. Vì vậy, nam giới cần chủ động ngay từ khi bắt đầu có tình cảm với người khác giới, phải biết tính toán để xây dựng một đời sống tình dục an toàn”, ông Dũng nhấn mạnh.
Hiện nay, trên thế giới đã trải qua nhiều giai đoạn kế hoạch hóa gia đình, và Việt Nam cũng đã đạt được nhiều thành tựu thông qua các phong trào, chiến dịch vận động. Để thực hiện có hiệu quả hơn nữa công tác kế hoạch hóa gia đình, giảm tỷ lệ sinh con ở độ tuổi vị thành niên, Cục Dân số yêu cầu các địa phương cần đảm bảo đầy đủ và kịp thời các điều kiện để mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tiếp cận thông tin và dịch vụ kế hoạch hóa gia đình thuận tiện, an toàn và hiệu quả; tiếp tục quan tâm ưu tiên, hỗ trợ cho các đối tượng vị thành niên, thanh niên.
Đẩy mạnh truyền thông, tư vấn và tăng cường cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng, phù hợp với điều kiện học tập, làm việc và sinh hoạt của các nhóm vị thành niên, thanh niên, góp phần cải thiện sức khỏe vị thành niên, thanh niên, đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Đồng thời thí điểm triển khai đổi mới các hoạt động giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên; triển khai các mô hình giảm thiểu tảo hôn, giảm mang thai và sinh con ở tuổi chưa thành niên phù hợp phù hợp với nhóm đối tượng; đặc điểm, tình hình thực tế của mỗi địa phương.
