Trong những sản vật của thiên nhiên được người tiêu dùng thời hiện đại ưa chuộng có nhiều thứ trước đây không được đánh giá cao, mọc hoang dại rất nhiều nhưng ít người sử dụng. Tuy nhiên ngày nay, lợi ích sức khỏe của chúng ngày càng được biết rõ, con người ngày càng có xu hướng ưa chuộng sản phẩm thiên nhiên nên nhiều loại cây, rau, quả... trở thành đặc sản quý giá.
Loại quả rụng đầy gốc không ai nhặt thành đặc sản Tây Bắc
Loại quả này chính là táo mèo (còn có tên là sơn tra), mọc tự nhiên trên các vùng núi cao Tây Bắc như Yên Bái, Lào Cai, Sơn La. Cây táo mèo có thân gỗ nhỏ, cao từ 5-7m, lá nhỏ và mọc thành chùm. Quả nhỏ gọn, màu xanh khi còn non và chuyển sang vàng hoặc đỏ khi chín, hương vị chua chát đặc trưng.
Táo mèo vốn là một loại quả dại, người dân địa phương chủ yếu dùng nó làm thức ăn gia súc hoặc bỏ đi do vị chua chát khó ăn. Sự thiếu hiểu biết về giá trị dinh dưỡng và kinh tế của táo mèo khiến loại quả này bị bỏ quên trong một thời gian dài.
Trong những năm gần đây, nhờ nỗ lực của các nhà khoa học và người dân địa phương, táo mèo đã được khai thác và chế biến thành nhiều sản phẩm độc đáo như rượu táo mèo, mứt táo mèo, nước ép táo mèo và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe khác. Loại quả xưa kia rụng đầy gốc không ai nhặt nay đã trở thành đặc sản Tây Bắc
Việc khai thác và chế biến táo mèo đã mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân vùng Tây Bắc. Nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo nhờ trồng và kinh doanh các sản phẩm từ táo mèo. Các hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ đã được thành lập để thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ táo mèo, góp phần cải thiện đời sống kinh tế và xã hội cho người dân.
Việc trồng táo mèo không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Cây táo mèo có khả năng chống xói mòn đất, cải thiện chất lượng đất và tăng độ che phủ rừng. Việc phát triển trồng táo mèo bền vững giúp bảo tồn hệ sinh thái vùng núi và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
Những sản phẩm đặc sắc từ táo mèo
Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội cho biết, theo y học cổ truyền, táo mèo tác dụng thanh nhiệt, tán huyết ứ, kích thích tiêu hóa; chủ trị đầy hơi, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, bệnh gan do lạm dụng rượu, giảm mỡ máu, bổ thận.
Táo mèo giàu vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống ôxy hóa và cải thiện sức khỏe làn da. Loại quả này chứa các axit hữu cơ, tannin và flavonoid, có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm cholesterol và ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
Táo mèo đang được dùng để sản xuất các sản phẩm sau:
Rượu táo mèo
Rượu táo mèo là sản phẩm nổi tiếng và được ưa chuộng nhất được chế biến từ loại quả này. Rượu có hương vị đặc trưng, thơm ngon và có tác dụng tốt cho sức khỏe như hỗ trợ tiêu hóa, giảm căng thẳng, cải thiện tuần hoàn máu.
Quá trình làm rượu táo mèo đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm, từ việc chọn quả, ngâm rượu cho đến quá trình ủ.
Mứt táo mèo
Mứt táo mèo là món ăn vặt hấp dẫn, không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng. Mứ có vị chua chua, ngọt ngọt, rất thích hợp để thưởng thức cùng trà. Quá trình làm mứt khá đơn giản nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo để giữ được hương vị tự nhiên của táo mèo.
Nước ép táo mèo
Nước ép táo mèo là thức uống giải khát tuyệt vời, đặc biệt là vào những ngày hè nóng bức, cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường sức khỏe và làm đẹp da.
Táo mèo muối xổi
Táo mèo muối xổi ăn giòn, có vị chua cay mặn ngọt xen chút vị chát rất hấp dẫn, phù hợp làm món ăn vặt cho chị em văn phòng.
Cách làm táo mèo muối xổi khá đơn giản, quan trọng nhất là phải khử được vị chát. Người ta thường chọn những quả táo nhỏ hoặc vừa, chín hồng, đem gọt vỏ, bỏ hạt, bổ múi nhỏ rồi ngâm luôn vào nước muối pha loãng khoảng 30 phút để táo không bị thâm đen và bớt chát. Sau đó, họ vớt ra rửa sạch, để ráo nước rồi đem trộn với muối, đường, ớt thái nhỏ, nước cốt chanh, ướp khoảng 40 phút là được.
Sản phẩm chăm sóc sức khỏe
Táo mèo được dùng để chế biến nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe như trà táo mèo, viên nén táo mèo, bột táo mèo. Những sản phẩm này không chỉ dễ sử dụng mà còn giữ nguyên được các dưỡng chất quý giá của táo mèo, hỗ trợ sức khỏe toàn diện.
Táo mèo từ một loại quả từng rụng đầy gốc không ai nhặt nay thành đặc sản Tây Bắc, sự thay đổi đó không chỉ nhờ vào việc nhận thức giá trị dinh dưỡng và kinh tế của nó mà còn nhờ vào những nỗ lực không ngừng của người dân và giới khoa học trong việc khai thác lợi ích từ loại quả này. Nó xứng đáng được coi là biểu tượng của sự thay đổi và phát triển của địa phương.
