Trước đó, đoàn công tác cũng đến khảo sát thực tế tại vị trí dự kiến đặt nhà ga tại thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Khánh Hòa.
Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam có tổng chiều dài tuyến khoảng 1.541 km; đi qua 20 tỉnh, thành phố. Dự án xây dựng mới tuyến đường sắt đôi, khổ 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/giờ, xây dựng 23 ga khách, 5 ga hàng. Sơ bộ nhu cầu sử dụng đất hơn 10.800 héc ta, khái toán tổng mức đầu tư khoảng hơn 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương hơn 67,3 tỷ USD); theo hình thức đầu tư công.
Dự kiến, dự án sẽ được phê duyệt chủ trương đầu tư trong quý IV/2024; khởi công trong năm 2027; phấn đấu hoàn thành xây dựng trong năm 2035.
Tại buổi làm việc, các đại biểu nhất trí cao việc triển khai dự án đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, góp phần tăng cường kết nối vùng, miền, cực tăng trưởng, tạo động lực lan tỏa, mở ra không gian phát triển kinh tế mới, tái cấu trúc các đô thị, phân bố dân cư, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; bảo đảm nhu cầu vận tải trên hành lang Bắc - Nam, góp phần giảm chi phí logistic...
Việc đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao cũng được kỳ vọng sẽ đưa ngành đường sắt Việt Nam phát triển hơn, hiện đại hơn, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đồng thời, các đại biểu kiến nghị phương án với hướng tuyến thẳng nhất có thể, tránh các khu dân cư lớn, tiết kiệm kinh phí nhất, triển khai nhanh nhất có thể, sớm phục vụ phát triển đất nước.
Cùng với đó là một số cơ chế, chính sách đặc thù cho triển khai dự án về quy trình thủ tục, các chính sách đặc thù về đất đai, giải phóng mặt bằng, tái định cư, vật liệu xây dựng...
Ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã giải trình, làm rõ một số ý kiến của các đại biểu. Đồng thời cho biết, trong giai đoạn triển khai tiếp theo, trên cơ sở kết quả khảo sát chi tiết, bộ sẽ chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát, cập nhật cho phù hợp.
"Trong này, chúng tôi xin có cơ chế chính sách là khi Quốc hội quyết định chủ trương xong, xin được bố trí một phần vốn đầu tư trước để triển khai một số hạng mục, trong đó có giải phóng mặt bằng. Mục đích chính để làm các khu tái định cư. Thông thường khi duyệt dự án đầu tư xong sẽ cắm cọc, bàn giao cho địa phương thì địa phương mới có dự án tái định cư như dự án đầu tư công, trình tự, thủ tục mất cũng 2 năm. Chúng tôi cũng xin chỉ định thầu các công tác liên quan tái định cư vì hạng mục đó đơn giản, khối lượng không phải lớn", ông Nguyễn Danh Huy nói.
Phát biểu kết luận buổi làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Minh Sơn cho biết, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu, Thường trực Ủy ban Kinh tế sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Giao thông vận tải và các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu và có ý kiến thẩm tra chính thức về nội dung này. Ủy ban nhất trí về sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý và cơ sở thực tiễn cho việc xem xét, quyết định chủ trương đầu tư dự án.
Ngày 4/11 tới, Ủy ban Kinh tế Quốc hội sẽ tổ chức phiên họp toàn thể về nội dung chủ trương đầu tư; nếu đã đầy đủ điều kiện sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8.
"Đây là những ý kiến hết sức quý báu, giúp cho Ủy ban Kinh tế, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội phối hợp Bộ Giao thông- Vận tải, các cơ quan hữu quan hoàn thiện báo cáo thẩm tra, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết báo cáo Quốc hội. Trước tiên là phục vụ cuộc họp toàn thể Ủy ban Kinh tế, dự kiến sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét. Sau đó, nếu đủ điều kiện sẽ trình ra Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 8", ông Nguyễn Minh Sơn cho biết.
