Ngày 5/10, tại thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa đã diễn ra Đối thoại Biển lần thứ 9 với chủ đề “Nghiên cứu Khoa học biển: Xây dựng lòng tin và tạo dựng môi trường bền vững”. Chương trình này do Học viện Ngoại giao, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam, Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS) đồng tổ chức.
Đối thoại Biển lần thứ 9 thu hút gần 200 đại biểu quốc tế và trong nước tham dự trực tiếp và trực tuyến. Trong đó, có 17 diễn giả là các chuyên gia, học giả uy tín hàng đầu thế giới và khu vực đến từ các quốc gia như Mỹ, Anh, Đức, Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Philippines, Indonesia…
Đối thoại chia thành các phiên thảo luận từng nội dung chính như: Những khía cạnh pháp lý liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học biển ở Biển Đông; Thực tiễn quốc tế và thực tiễn khu vực về nghiên cứu khoa học biển nhằm gợi ý các đề xuất, ý tưởng về hợp tác nghiên cứu khoa học ở Biển Đông và khuyến nghị chính sách nhằm tăng cường lòng tin giữa các bên trên cơ sở thúc đẩy các hoạt động hợp tác nghiên cứu khoa học biển trong khu vực.
PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, Phó Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam cho biết, khoa học công nghệ đóng vai trò quan trọng việc phát triển kinh tế, bảo vệ chủ quyền quốc gia. Để trở thành quốc gia mạnh về biển thì phải có khoa học công nghệ tiên tiến, khai thác biển hiệu quả, biển phải được quản lý tổng hợp liên quốc gia. Đối với biển Đông, các quốc gia chưa có sự hợp tác đa phương về khoa học công nghệ, hợp tác song phương vẫn còn nhiều khó khăn.
Việt Nam có truyền thống nghiên cứu khoa học biển từ 100 năm qua. Thế nhưng, việc hợp tác quốc tế trong nghiên cứu biển với các nước xung quanh Biển Đông vẫn còn nhiều hạn chế. Mặc dù các quốc gia đã ký Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông - DOC nhưng vẫn chưa có những hợp tác theo tinh thần DOC.
PGS.TS Nguyễn Chu Hồi đề nghị thông qua ngoại giao, các quốc gia xây dựng niềm tin chính trị để hợp tác khoa học về đại dương; Đồng thời, xây dựng cơ quan điều phối về hợp tác nghiên cứu khoa học về biển Đông.
“Dứt khoát phải cùng nhau quản lý được hết rủi ro, các căng thẳng trên biển để duy trì được môi trường hòa bình. Chỉ khi hòa bình, người ta mới có bầu không khí đủ để có thể ngồi với nhau bàn việc gì tiếp, đặc biệt là nghiên cứu khoa học. Nên chọn các vấn đề đúng như tinh thần của DOC, như đưa ra tiêu chí nào ít nhạy cảm, không nhạy cảm để ưu tiên. Tiêu chí đó phải được sự đồng thuận của các bên"- ông Nguyễn Chu Hồi nói.
Nghiên cứu khoa học biển có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phục hồi đa dạng sinh học và phát triển bền vững đại dương. Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở các khu vực tranh chấp, nghiên cứu khoa học biển là chủ đề để tất cả các bên cùng quan tâm thảo luận, cùng có lợi ích trong việc thúc đẩy hợp tác, qua đó xây dựng lòng tin, góp phần vào thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển chung.
Tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn, Phó Giám đốc Học viện Ngoại giao cho biết, mục đích của Đối thoại biển lần thứ 9 là làm rõ giá trị của hoạt động nghiên cứu khoa học biển trong khu vực Biển Đông. Đây là một khu vực có tính đa dạng sinh học cao nhưng lại đang chịu tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường biển, suy giảm các nguồn tài nguyên và thách thức đến từ vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ.
Tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn cho rằng, thông qua Đối thoại để tìm kiếm các cơ hội nhằm tăng cường hợp tác giữa các quốc gia ven biển và các đối tác quốc tế trong hoạt động nghiên cứu khoa học biển ở khu vực Biển Đông: “Các nước đều có lợi ích chung, quan tâm chung trong thúc đẩy nghiên cứu khoa học biển. Và Đối thoại lần này thúc đẩy nhận thức đó, quan trọng nhất là tăng cường hiểu biết, qua đó, các nước có lòng tin với nhau. Muốn hợp tác với nhau phải dựa trên cơ sở pháp lý nào? Dựa trên khuôn khổ thể chế nào? Và có thể hợp tác trong lĩnh vực nào? Ví dụ như có công nghệ mới về viễn thám để theo dõi biển cả"./.
