Chiều 30/10, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.
Đại biểu Vũ Xuân Hùng (Thanh Hóa) cũng nêu một số tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện, đó là việc triển khai thực hiện các mục tiêu của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia cũng còn nhiều hạn chế bất cập và nhiều khó khăn vướng mắc.
Ông Hùng cho biết: “Mặc dù Ban chỉ đạo của ba Chương trình mục tiêu quốc gia đã được kiện toàn nhưng cơ chế vận hành chưa nhịp nhàng và thiếu sự đồng bộ, thống nhất giữa các cơ quan. Về mô hình bộ máy giúp việc không thống nhất mỗi địa phương mỗi kiểu khác nhau, có tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám làm”.
Đại biểu Vũ Xuân Hùng (Thanh Hóa) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: Quochoi.vn).
Bên cạnh đó khối lượng văn bản hướng dẫn quá nhiều. Theo thống kê, Trung ương đã ban hành đến 114 văn bản và các văn bản thì quy định chung chung; một số địa phương chưa hoàn thành văn bản quản lý theo thẩm quyền…
Ngoài ra, còn tình trạng chậm phân bổ vốn, phân bổ không đúng đối tượng, việc giao vốn sự nghiệp bất cập. Tiến độ giải ngân vốn của ba chương trình rất chậm, đến nay mới đạt được dưới 50% đặc biệt là vốn sự nghiệp đạt rất thấp…
“Với những khó khăn cả về thể chế và về con người nếu không có giải pháp đột phá và cơ chế đặc thù, khả năng thực hiện mục tiêu cả giai đoạn 2021 -2025 rất khó khăn. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện ba chương trình, đại biểu đề nghị cần có nghị quyết đặc thù để phân cấp, phân quyền và có có chế như Chính phủ đề xuất để giải ngân vốn đầu tư nhanh”, đại biểu Vũ Xuân Hùng nói.
Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) khẳng định, trong những năm qua, thực hiện 3 Chương trình mục tiêu Quốc gia đã đạt được những kết quả quan trọng, song cũng còn có nhiều những hạn chế, bất cập, báo cáo giám sát của Quốc hội đã đã phản ánh đầy đủ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.
Theo đại biểu Thái, tỷ lệ đối ứng của Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới cao, trong khi nguồn thu ngân sách một số địa phương còn hạn chế nên khó khăn trong việc cân đối ngân sách địa phương để đảm bảo đối ứng theo quy định.
"Do đó, tôi đề nghị Chính phủ xem xét, sửa đổi theo hướng giảm tỷ lệ đối ứng đối với các tỉnh nhận hỗ trợ lớn từ ngân sách Trung ương, để tỉnh có thể cân đối được nguồn vốn của địa phương mà không mất đi nguồn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương. Đồng thời, đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét tăng nguồn vốn đầu tư cho các tỉnh miền núi, các tỉnh nhận hỗ trợ lớn ngân sách từ Trung ương để thực hiện các công trình giao thông, nhất là ở khu vực miền núi”, đại biểu Thái đề xuất.
Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn). (Ảnh: Quochoi.vn).
Về thực hiện tín dụng chính sách xã hội, đại biểu Thái nhất trí với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội là quan tâm bố trí tăng nguồn vốn thực hiện tín dụng chính sách xã hội từ nguồn ngân sách Trung ương và địa phương ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội, mở rộng phạm vi, đối tượng thụ hưởng, nâng định mức cho vay để thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, tuy nhiên, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét giảm lãi suất đối với một số chương trình hỗ trợ hộ nghèo phát triển sản xuất.
“Đối với mức hỗ trợ hộ nghèo trong xây dựng nhà ở, đại biểu cho rằng mức hỗ trợ xây mới 40 triệu đồng/hộ, sửa chữa 20 triệu đồng/hộ là chưa đủ để có thể đảm bảo được yêu cầu 3 “cứng” về chất lượng sau khi được hỗ trợ. Do vậy, tôi kiến nghị Chính phủ nghiên cứu, xem xét tăng mức hỗ trợ xây nhà lên 70% đến 80% giá trị nhà ở đạt tiêu chí cho hộ nghèo”, đại biểu Thái nêu quan điểm.
Phát biểu trước đó, sáng 30/10, đại biểu Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) cho rằng, việc Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư 3 Chương trình mục tiêu quốc gia là phù hợp với thực tế, có tác động rất lớn và tích cực đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, nhất là vùng nông thôn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng biên giới.
Tuy nhiên, trong thực tiễn 3 Chương trình mục tiêu quốc gia lại ban hành quy chế, quy định riêng dẫn đến sự chồng chéo, gây bất đồng tại các khu vực thụ hưởng làm giảm hiệu quả quá trình tuyên truyền, vận động đóng góp.
Đại biểu Kiều đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương nên quy định thống nhất một cơ chế quản lý, sử dụng chung, lồng ghép nguồn vốn ngân sách Nhà nước để thực hiện cho 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.
Hiện tại, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia có nhiều nội dung trùng lặp với nhau như đào tạo nghề, hỗ trợ sinh kế…dẫn đến chồng chéo, không giải ngân được nguồn vốn, vì quy định mỗi đối tượng chỉ được thụ hưởng ở một chương trình.
Mặt khác, hiện nay cơ sở hạ tầng khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn, cần vốn đầu tư; nếu không cho phép địa phương chuyển nguồn vốn sự nghiệp không sử dụng hết sang vốn đầu tư thì sẽ không sử dụng hết vốn.
Đại biểu Phạm Thị Kiều (Đắk Nông). (Ảnh: Quochoi.vn).
Theo quy định hiện hành, HĐND tỉnh phải ban hành Nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ nguồn vốn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Nếu trong quá trình triển khai thực hiện phải điều chỉnh nhiệm vụ dự toán cũng phải điều chỉnh bằng Nghị quyết là văn bản quy phạm pháp luật nên phải chờ đến kỳ họp của HĐND tỉnh.
Qua các bước như vậy sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia. Đại biểu cũng mong muốn Quốc hội, Chính phủ xem xét quy định cho phép UBND tỉnh thống nhất với Thường trực HĐND tỉnh điều chỉnh và báo cáo HĐND tỉnh tại cuộc họp gần nhất để đảm bảo tính kịp thời.
