PV: NSƯT Mai Nguyên có thể chia sẻ về quãngthời gian khó khăn, khi gia đình anh quyết định chuyển từ Thanh Hóa lên Hà Nội?
NSƯT Mai Nguyên:Ba tôi còn từng làm thơ về quãng thời gian khắc nghiệt ấy: “Tôi cóba quán chi nhưng chỉ có một quán thu”. Tức là ba tôi thì đi uống rượu, haithằng con đi học và chỉ có mẹ tôi là “quán thu”. Khi từ Thanh Hóa lên Hà Nội,mẹ tôi đi dạy học ở trường của bác Văn Như Cương, nhưng số tiết ít nên thu nhậpcũng không đảm bảo. Để có tiền trang trải, mẹ phải làm đủ thứ nghề: làm trongxưởng nhựa, ra chợ Bưởi bán trứng… nhưng cũng không cạnh tranh được với nhữngngười buôn bán lâu năm. Về sau, bà chuyển sang bán cháo, bán chè cho học sinh,dần dần mới có đồng ra đồng vào. Sự hy sinh và tần tảo của mẹ là điều thúc đẩytôi luôn cố gắng, phấn đấu trong suốt cuộc đời.
PV: Vậy vì sao anh lại lựa chọn nghề diễn?
NSƯT Mai Nguyên: Hồi đó tôi cũng chưahình dung được mình sẽ làm nghề gì cả. Một hôm, ba về và nói Nhà hát Tuổi trẻ đangtuyển sinh khóa mới. Ba hỏi con có thích không, cứ thi thử xem. Trước giờ tôicũng có vài ba tiểu phẩm nhỏ, vui vui, khán giả chính là… ông bà, bố mẹ. Tôiliều mình đi thi và… đỗ.
Song khó khănnhất là thời gian ra trường, chật vật mất chục năm. Lương thấp đến nỗi nhậnlương xong đi nhậu với bạn một cuộc là hết, có khi còn thiếu. Vai diễn đầu tiênlà cùng anh Vĩnh Xương đứng cầm đuốc trên sân khấu. Lúc tập không có vấn đề gì,thế mà lúc diễn đứng cùng các diễn viên tên tuổi thì chân hai thằng run bầnbật. Mà đấy là chỉ phải đứng cầm đuốc thôi, không phải thoại, không làm gì cả.Đó là những điều tôi nhớ mãi.
PV: Cuộc đời gắn với sân khấu kịch và hàng trămvai diễn lớn nhỏ. Có điều gì khiến anh cảm thấy còn day dứt hay không?
NSƯT Mai Nguyên: Tôi tự tin nói rằng,tôi hoàn thành khá ổn những vai được đạo diễn giao phó. Những năm gần đây, tôichỉ nhận những vai tôi thích chứ không làm nhiều như trước đây nữa. Nếu mìnhkhông thích hay làm không tốt, nghề của mình sẽ tạo ra những đứa con quèquặt. Sân khấu không giống như phimmảnh, không thể làm theo kiểu công nghiệp được. Không có tình yêu, đam mê thìkhông thể có sáng tạo. Có một số đạo diễn lớn và cũng là thầy của tôi, thời kỳđầu làm rất hay nhưng khi sản xuất kịch kiểu công nghiệp thì đáng sợ lắm. Nóthui chột cả sự sáng tạo.
PV: Sự sáng tạo – với anh, thường bắt đầu từđâu?
NSƯT Mai Nguyên: Ý tưởng không có sẵncho mình, mình phải thử nhiều cách, không được thế này thì phải xoay kiểu khác.Ví dụ, bắt đầu làm một vở diễn, tôi sẽ cố gắng tìm ra chìa khóa. Còn những chitiết sáng tạo trong từng phân cảnh, mình phải nảy ra ngay tại chỗ, phải thíchứng với sự sáng tạo của các diễn viên ngay trên sân khấu. Có nhiều cảnh tưởngđơn giản nhưng để làm đúng với không khí đời sống, rất là khó.
PV: NSƯT Mai Nguyên vừa là diễn viên vừa là đạodiễn. Lý do gì khiến anh chuyển sang làm đạo diễn sân khấu?
NSƯT Mai Nguyên: Xuất phát chính từ những bất đồng giữa diễn viên và đạo diễn. Có những cái tôi cho là mình đúng nhưng đạo diễn lại không hiểu được. Trên sân khấu, diễn viên gần gũi, chăm chút cho vai diễn hơn. Đôi khi, mình có những ý tưởng mới không có trong kịch bản, muốn xây dựng thêm, mà đạo diễn không hiểu được, không tận dụng được, mình thấy rất lãng phí. Do vậy, tôi chuyển sang vị trí đạo diễn sân khấu để được tung tẩy nhiều nhất.
PV: Nghệ sĩ là nghề làm người công chúng. Nổitiếng, vinh quang lắm, nhưng tai tiếng có thể đến sau một đêm. Anh có trăn trởgì?
NSƯT Mai Nguyên:Cái đó mình phải biết và chấp nhận với cái giá của nó. Anh khôngthể là người của công chúng mà lại sống buông thả được. Chấp nhận sống vớinghề, có ánh hào quang, thì phải trả giá cho nó chứ. Anh phải luôn trau dồi,học hỏi để nâng tầm, chứ không thể là nghệ sĩ rồi ra ngoài văng bậy, chửi tụchoặc sống buông thả. Nghề nào cũng thế, có trả giá và có sự khốc liệt riêng củanó.
Khán giả cóquyền lực riêng. Nếu không muốn bị coi rẻ, nghệ sĩ phải cực kỳ cẩn trọng.
PV: Sống trong môi trường nhiều cám dỗ, anh làmthế nào để giữ mình?
NSƯT Mai Nguyên:Tôi đã có một người ba quá đào hoa rồi. Tôi phải tự đặt ra giới hạn cho bản thân.
PV: Có vợ làm trái nghề, anh tạo sự tin tưởngcho vợ như thế nào?
NSƯT Mai Nguyên: Tôi không cố tạo. Sự tin tưởng đến tự nhiên và chân thành.Tôi nói với gia đình rằng, tôi chỉ diễn ở trên sân khấu, còn về nhà, tôi muốn được là mình, không che đậy, không thủ thuật gì. Về nhà, tôi muốn được sống theo bản năng, tôi cần điều đó ở gia đình và mong muốn vợ con thấu hiểu, chia sẻ. Sẽ rất mệt nếu về nhà mình cũng phải diễn.
PV: Trên phim, anh thường được chọn vào các vaiđại gia, hoặc quan chức giàu có quyền lực. Còn ngoài đời thì sao?
NSƯT Mai Nguyên: Trên phương diện kinh tế, tiền bạc thì mình tạm bằng lòng. Năm vừa rồi, tôi mới xây được nhà, mỗi đứa con có một phòng riêng, hai vợ chồng có không gian riêng. Nói chung là tạm bằng lòng. Còn mong muốn thì vô cùng lắm, nhưng mình biết bằng lòng với những gì mình đang có và phấn đấu cho ước mơ của mình.
Tôi sống khôngquá tham vọng, được đến đâu thì vui đến đấy. Mỗi người có một cách hưởng thụcuộc sống, không ai áp đặt cho ai được cả.
PV: Trong cuộc nói chuyện ngày hôm nay, tôiquan sát anh luôn cẩn trọng và chậm rãi với mọi thứ…
NSƯT Mai Nguyên: Cái đó là do thời gianđào tạo. Ngày trẻ, tôi sống bộp chộp, va vấp, rồi thời gian sẽ dạy cho mình.Chính trải nghiệm sẽ dạy mình. Khi biết lắng nghe nhiều hơn, mình sẽ học đượcnhiều thứ hơn.
PV: Xin cảm ơn anh./.
