Nhớ lại thời khắc lịch sử sáng 10/3/1975, khi chỉ huy Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 25, tấn công vào kho Mai Hắc Đế, ông Hồ Quảng Trị xúc động: đây là kho vũ khí chiến lược ở Buôn Ma Thuột, vì vậy đơn vị phải nhanh chóng chiếm lĩnh, không để địch có thời gian tổ chức phản công.
Tiểu đoàn trưởng Hồ Quảng Trị kể lại những phút giây nổ súng đánh vào kho Mai Hắc Đế: “Trong hiệp đồng là 3h sáng mới nổ súng, nhưng do một bộ phận trinh sát ở sân bay bị bắt nên khoảng 1h20 pháo binh ta bắn tới 5h sáng, bắn tơi bời khói lửa. Địch giơ tay đầu hàng hết, không làm gì được. Nó hô 'cộng sản tiến vô rồi, cộng sản đông quá' rồi địch lo chạy thoát thân”.
Hình ảnh ghi dấu biểu tượng chiến thắng Buôn Ma Thuột là cảnh xe tăng của Quân Giải phóng đang rầm rập tiến vào thành phố. Thời điểm đó, cùng với chiến thuật nghi binh, tạo thế, việc có thể đưa xe tăng vào Buôn Ma Thuột là cả một nghệ thuật tài tình.
Đại tá Lê Xuân Bá, nguyên Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 4, Sư đoàn 470, cho biết, đơn vị được giao nhiệm vụ mở đường vào Nam Tây Nguyên từ đường 19 (sân bay Đức Cơ) vượt suối Ia Đrăng, lên đèo Phượng Hoàng, vượt suối Ia Mơ, Ia Lốp, Ea H’leo, Đá Bằng, sông Sêrêpôk.
Vào gần thị xã Buôn Ma Thuột, xe tăng ém trong những cánh rừng có nhiều cây to, nhiều khe suối. Các cây gỗ được cưa 3/4 gốc. Rạng sáng 10/3, các đại đội xe tăng húc đổ các cây rừng đã cưa sẵn, đánh thẳng vào trung tâm thị xã.
Đại tá Lê Xuân Bá hồi tưởng: “Sư đoàn mở con đường chiến dịch từ giữa Ea Súp và Buôn Đôn kéo thẳng vào Cưmgar để đưa xe tăng vào. Khi mở đến đấy rồi thì mình sợ lộ bí mật nên tránh xuống đường suối. Trung đoàn lúc đó là cưa 3/4 cây gỗ, còn 1/3 nữa là đến lúc trước khi nổ súng Buôn Ma Thuột là húc luôn là xe tăng đi vào đó. Khi làm xong thì tổ chức lực lượng hộ tống xe tăng vào Buôn Ma Thuột. Đến ngày 9 khai thông toàn bộ đường, mùng 10 ta giải phóng Buôn Ma Thuột.”
Đối với người cán bộ lão thành cách mạng Nguyễn An Vinh – nguyên Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk, mùa xuân 1975 là những ngày tháng sống động và ý nghĩa nhất trong cuộc đời. Khi đó ông là ủy viên thường trực Ban Sản xuất, là một trong 3 thành viên của tỉnh được dự cuộc họp bàn về công tác kinh tài do Khu ủy Khu V triệu tập, chuẩn bị cho chiến dịch giải phóng nhiều vùng đất bằng, đô thị ở Tây Nguyên. Bà con các dân tộc cùng bám đất, giữ làng, tải đạn, nuôi dấu cán bộ… góp sức làm nên chiến thắng.
Ông Nguyễn An Vinh nhớ lại: “Ngày 5/3 quân ta đã cắt đường 21 đoạn từ Ea Kar tới M'drak, cũng thời gian đó ta cắt tiếp đường 14 tức là cắt tay chân của nó rồi đó. Ngày 8/3 ta đánh vào Cẩm Ga tức là trung tâm huyện lỵ Ea H'leo bây giờ. Sáng 9/10, ta đánh ở Đức Lập bây giờ là huyện Đắk Mil. Trong 2 ngày liên tục vừa cắt đường vừa đánh các cơ sở. Đến ngày 10/3 ta nổ súng đánh vào Buôn Ma Thuột.”
Nói về chiến thắng Buôn Ma Thuột, Đại tá Lê Thanh Bài, Phó Viện trưởng Viện lịch sử quân sự Việt Nam khẳng định, đây là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Chiến thắng Buôn Ma Thuột là kết quả của một quá trình dài chuẩn bị, từ việc xây dựng lực lượng đến việc tổ chức chiến dịch.
“Chiến thắng Buôn Ma Thuột là đòn điểm huyệt và đó là khởi đầu cho cuộc tổng tiến công nổi dậy xuân 1975, mở ra thời cơ chiến lược mới để tạo cho chúng ta có cơ sở mới để chúng ta đẩy mạnh tấn công địch và sự khủng hoảng của địch sau thất bại Buôn Ma Thuột cộng thêm thất bại ở Huế, Đà Nẵng buộc địch phải co cụm để quân và dân ta tiến hành chiến dịch Hồ Chí Minh đi đến thắng lợi cuối cùng, giải phóng hoàn toàn miền Nam.” - Đại tá Lê Thanh Bài nói.
Chiến thắng Buôn Ma Thuột mãi mãi là dấu son trên trang sử vẻ vang của dân tộc. Đây là chiến thắng của lòng dũng cảm, sự đoàn kết và trí tuệ của quân đội và nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
