Nga tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn về các vấn đề lãnh thổ và vị thế trung lập của Ukraine, đồng thời không giảm nhịp tấn công trên toàn tuyến mặt trận. Theo các nguồn tin tình báo, Điện Kremlin tin rằng họ đang nắm thế chủ động trên chiến trường và buộc Ukraine phải nhượng bộ bằng cách kết hợp giữa áp lực quân sự và chiến lược ngoại giao có tính toán.
Chiến lược “vừa đánh vừa đàm” cho phép Moscow duy trì hình ảnh sẵn sàng đối thoại, trong khi thực tế sử dụng chiến trường như một công cụ gây áp lực cho Ukraine. Nhưng sau hơn ba năm kể từ khi xung đột bùng nổ Ukraine, câu hỏi lớn đặt ra là: Liệu Nga có đủ tiềm lực để duy trì một cuộc chiến dài hơi?
"Thực tế trên thực địa"
Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định rằng cuộc đàm phán nào cũng phải "dựa trên thực tế chiến trường" – một tuyên bố cho thấy Moscow đang tận dụng lợi thế hiện tại để định hình các điều kiện đàm phán theo hướng có lợi cho mình. Tuy nhiên, theo nhà phân tích quân sự Ukraine Ivan Stupak, quan điểm này của giới chức Nga có thể thiếu tính thực tiễn.
“Không một quốc gia nào có thể duy trì chiến sự quy mô lớn trong thời gian vô hạn. Nga có tài nguyên và nhân lực, nhưng cũng có giới hạn của mình", ông Stupak, cố vấn của Ủy ban An ninh Quốc gia Ukraine, nhận định với The Moscow Times.
Trong những tuần gần đây, Nga đã tăng cường tấn công tại vùng Đông Bắc và Đông Ukraine nhằm tạo ra một “vùng đệm” an ninh dọc biên giới, theo lời kêu gọi của ông Putin. Các cuộc tấn công đã giúp chiếm được một số ngôi làng ở tỉnh Sumy, mở rộng phạm vi xâm nhập vào khu vực Kharkov và siết chặt vòng vây quanh thành phố chiến lược Pokrovsk thuộc vùng Donetsk.
Dữ liệu từ nhóm tình báo nguồn mở Deep State cho thấy, trung bình mỗi ngày trong tháng 5/2025, quân đội Nga thực hiện khoảng 184 cuộc tấn công, tăng 19% so với tháng trước đó. Theo nhà phân tích Pavel Aksyonov của BBC Russian Service, Nga đang tập trung binh lực để khoét sâu vào những điểm yếu trong hệ thống phòng thủ Ukraine và tìm cách tạo đột phá.
“Chiến lược của Nga là làm suy kiệt lực lượng Ukraine và ngăn cản họ điều quân tiếp viện tới các điểm nóng. Nhưng việc chiếm được Sumy, về thực tế, là điều không khả thi do họ không có đủ lực lượng", ông Aksyonov phân tích.
Ông Stupak cũng lưu ý rằng Ukraine hiện đang dễ bị tổn thương hơn sau chiến dịch phản công xuyên biên giới táo bạo vào khu vực Kursk năm ngoái – nơi lực lượng Ukraine đã phải rút lui sau những tổn thất đáng kể. “Chúng tôi đã mất nhiều nhân lực, thiết bị trong chiến dịch đó và phải điều chuyển một số đơn vị từ Donetsk. Giờ đây, mặt trận Donetsk đang bị đẩy lùi và Nga đang tận dụng thời cơ để gia tăng áp lực", ông Stupak nói.
Thế khó của Nga
Mặc dù ghi nhận một số bước tiến trên chiến trường, nhiều nhà phân tích phương Tây và Ukraine cho rằng những lợi thế hiện tại của Nga có thể không bền vững. Điện Kremlin được cho là đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt trang thiết bị nghiêm trọng.
Một báo cáo tình báo của Lầu Năm Góc, được The Washington Post trích dẫn, ước tính rằng Nga đã mất hơn 10.000 phương tiện quân sự, 3.000 xe tăng và khoảng 250 máy bay kể từ đầu cuộc chiến. Kho dự trữ xe bọc thép thời Liên Xô gần như đã cạn kiệt, trong khi sản lượng xe tăng hiện tại chỉ đạt khoảng 200 chiếc mỗi năm. Con số này được cho là không đủ để bù đắp cho những tổn thất khổng lồ.
Hiện tại, binh lính Nga được ghi nhận sử dụng cả xe dân sự trong tác chiến, bao gồm cả một chiếc SUV Porsche Cayenne – như trong một video lan truyền trên kênh Telegram của Nga. Những phương tiện này thường bị UAV Ukraine phá hủy nhanh chóng.
Tuy nhiên, bất chấp tổn thất lớn về nhân lực, Nga vẫn duy trì khả năng triển khai lực lượng nhờ các chiến dịch tuyển quân ráo riết và linh hoạt trong chiến thuật. Theo các nhà phân tích, Moscow đã đẩy mạnh sản xuất UAV quy mô lớn, sử dụng các đợt tấn công rẻ tiền nhưng ồ ạt để thăm dò và xuyên phá phòng tuyến của Ukraine.
“Họ đang dồn lực lượng, triển khai UAV hàng loạt và tập trung vào việc phá hủy hậu cần của Ukraine trước khi tiến công", ông Aksyonov nhận định. Tuy vậy, chuyên gia này cũng cảnh báo rằng với nguồn lực hiện có, Nga khó đạt được đột phá làm thay đổi cục diện cuộc chiến.
Các ước tính hiện tại cho thấy, với tốc độ như hiện nay, Nga có thể mất tới ba năm để kiểm soát toàn bộ vùng Donetsk. Việc chiếm lĩnh các khu vực còn lại sẽ đòi hỏi nhiều thời gian, nhân lực và tổn thất lớn hơn gấp nhiều lần.
Dù vậy, trong tư duy chiến lược của Điện Kremlin, yếu tố chính trị và tư tưởng lại đóng vai trò quan trọng hơn logic quân sự.
“Nga có thể thiếu tài nguyên, nhưng điều đó không làm giảm quyết tâm tiến hành chiến sự", chuyên gia quân sự Nga Pavel Luzin nhận định. “Đối với chính quyền Nga, đây là vấn đề sống còn về cả uy tín và tính chính danh. Họ cần một thỏa thuận ngừng chiến, nhưng về mặt chính trị, họ không thể chủ động đề xuất điều đó. Trong khi đó, Ukraine không chấp nhận hòa bình dựa theo các điều khoản mà phía Nga đưa ra".
Ông Luzin cho rằng Moscow đang đặt cược vào thời gian và sự kiên nhẫn của đối phương. Nếu viện trợ quân sự và tài chính từ phương Tây suy giảm, hoặc nếu áp lực trong nước buộc Kiev phải "xuống nước" để tìm kiếm hòa bình, Nga có thể giành được lợi thế trên bàn đàm phán.
Thực tế, viện trợ của Mỹ cho Ukraine đã có dấu hiệu chậm lại, song các nước châu Âu vẫn kiên định ủng hộ Kiev. Ukraine cũng đang tăng tốc tự lực, mở rộng năng lực sản xuất vũ khí trong nước.
“Moscow tiếp tục duy trì nhịp độ tấn công dồn dập, có thể là do họ đang chờ đợi Ukraine mệt mỏi với cuộc xung đột hiện nay và chấp nhận nhượng bộ. Nhưng điều đó hiện nay vẫn chưa xảy ra", ông Stupak nhấn mạnh.
