Tai nạn do đạp nhầm chân ga và chân phanh vốn không hiếm gặp tại Việt Nam nói riêng và trên toàn thế giới nói chung. Theo Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia Mỹ (NHTSA), mỗi năm có 16.000 vụ tai nạn liên quan tới vấn đề này. Tài xế dưới 20 tuổi và trên 65 tuổi là nhóm người dễ nhầm ga/phanh nhất.
Trong khi đó, năm 2019, Nhật Bản ghi nhận 6.700 vụ tai nạn, 37 người chết và hơn 9.500 người bị thương có liên quan tới lỗi nhầm chân ga và chân phanh. Tại Việt Nam, không ít tai nạn đáng tiếc đã xảy ra cũng bắt nguồn từ nguyên nhân này.
Tại sao tài xế nhầm chân ga và chân phanh?
Lỗi đạp nhầm chân ga và chân phanh có thể xảy ra với người lái cả ô tô số sàn và số tự động. Tuy nhiên, tình trạng xe vọt nhanh, mất kiểm soát đa phần xuất hiện trên xe số tự động. Lý do là xe số sàn có chân côn, thao tác đạp phanh thường được thực hiện đồng thời cùng đạp côn nên nếu nhầm lẫn thì động cơ rú lên chứ xe không di chuyển.
Nguyên nhân lớn nhất dẫn đến lỗi này là tâm lý hoảng loạn, mất bình tĩnh của người lái khi gặp tình huống bất ngờ. Từ đó, gây ra những phản xạ ngoài ý muốn - cụ thể là đạp nhầm chân ga và chân phanh.
Trả lời báo chí, chuyên gia ôtô Hoàng Linh cho biết trong trạng thái bất ngờ, nhiều người thường đạp nhầm ga và phanh, đặc biệt khi đi xe lạ hay từ xe số sàn sang số tự động và ngược lại. Tỉ lệ xảy ra nhầm lẫn thường thuận với kinh nghiệm cầm lái cũng như thói quen tuân thủ các nguyên tắc an toàn của tài xế.
Tư thế ngồi lái xe và để chân chưa đúng cũng có thể gây nhầm ga/phanh. Ví dụ như để chân trái lên phanh, chân phải lên ga hay đặt gót chân thẳng với bàn đạp ga.
Để số D và giữ chân phanh khi xe dừng tạm thời cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn tới lỗi ga/phanh. Trong một số tình huống, người lái có thể lơ đãng nhả phanh, khiến xe bất ngờ trôi đi, gây mất bình tĩnh và xử lý sai.
Bên cạnh đó, tình trạng đạp nhầm ga/phanh có thể xảy ra vì người lái dùng giày, dép không phù hợp (giày cao gót, giày đế cứng, dép xỏ ngón, chân trần), có tâm lý yếu, phản xạ kém do tuổi tác hoặc sử dụng chất kích thích (ma túy, rượu, bia…).
Những điều cần lưu ý để tránh nhầm ga/phanh
Chuyên gia ôtô Nguyễn Sơn cho biết một trong những thói quen tốt giúp người lái tránh mắc lỗi ga/phanh là “rời chân ga – rà chân phanh”.
Cụ thể, tài xế cần tuân thủ nguyên tắc không rời gót chân phải khỏi sàn xe, cố gắng chỉ xoay gót chân phải để điều khiển ga/phanh và nhanh chóng chuyển sang rà phanh mỗi khi bỏ chân ga.
Đồng thời, người lái luôn phải đặt gót chân phải thẳng hoặc gần với bàn đạp phanh để khi phanh, bàn chân nằm ở tư thế tự nhiên và thuận tiện nhất.
Song song đó, tài xế cũng cần lưu ý lựa chọn loại giày dép phù hợp, thoải mái, không sử dụng chất kích thích, uống rượu bia hay dùng điện thoại khi đang lái xe.
Chuyên gia Hoàng Linh nhận định có những nguyên tắc cầm lái rất quan trọng nhưng hay bị lơ là. Giáo viên dạy lái xe “có tâm” thường sẽ hướng dẫn học viên mới đầy đủ, thay vì chỉ tập trung vào những “mẹo” để thi đỗ giấy phép lái xe.
Việc đảm bảo những nguyên tắc an toàn này (cách cầm vô lăng, cách chuyển chân, thói quen về số khi xe dừng...) sẽ giúp hạn chế rủi ro khi có sự cố. Tuy nhiên nhiều lái mới thường chủ quan không ghi nhớ và rèn luyện.
"Nhiều lái xe cũng chủ quan cho rằng công nghệ an toàn có thể ngăn chặn tất cả rủi ro. Điều này không đúng, bởi công nghệ an toàn chỉ giúp gia tăng sự may mắn trong nguy cơ, không phải lớp áo giáp bất khả xâm phạm", ông Linh cho biết./.
