Giải trình thêm về nội dung đại biểu tranh luận về lấy chi thường xuyên để chi đầu tư, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, sau khi Luật Đầu tư công năm 2019 và Luật Ngân sách nhà nước 2014 có hiệu lực, Bộ Tài chính ban hành nhiều thông tư, hướng dẫn để tạo hành lang pháp lý cho vấn đề này. Đặc biệt là Thông tư 92/2017 quy định về lập dự toán, phân bổ và quyết toán kinh phí để thực hiện sửa chữa, bảo trì, cải tạo, nâng cấp, mở rộng cơ sở vật chất.
Tuy nhiên, phát sinh từ ngày 15/9/2021, khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 65 không điều chỉnh việc chi thường xuyên cho cải tạo, nâng cấp tài sản, và bãi bỏ Thông tư 92, các bộ ngành và địa phương vướng mắc do không có sơ sở pháp lý và căn cứ lập dự toán, thanh toán, thực hiện chi nguồn thường xuyên cho các hạng mục mang tính đầu tư như sửa chữa nhỏ, nâng cấp, mở rộng…
Ông Mạnh nhắc lại, tại các phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã nêu vướng mắc liên quan đến Khoản 1, Điều 6 của Luật Đầu tư công. Tức là quy định này nhằm phân loại dự án chứ không định nghĩa dự án đầu tư công là gì. Như vậy, điều này không cấm sử dụng kinh phí chi thường xuyên chi cho các khoản chi có tính đầu tư.
"Theo logic, nếu chúng ta nói học sinh nam có hai loại biết bơi và không biết bơi thì không thể suy ngược lại rằng tất cả các học sinh nào không biết bơi đều bắt buộc là học sinh nam cả. Ở đây đang có cách hiểu khác nhau", ông Mạnh cho hay.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách, Điều 6 Luật Đầu tư công chỉ nhằm phân loại dự án chứ không phải định nghĩa dự án đầu tư công là gì. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng khẳng định, trong các cuộc họp không có quy định cấm sử dụng khoản chi thường xuyên cho các hạng mục có tính chất đầu tư. Để giải quyết vướng mắc này, ông kiến nghị áp dụng Chương 14 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, để Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích để Bộ Tài chính có căn cứ sửa lại thông tư.
Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Luật Ngân sách có hiệu lực từ năm 2015 và không có vướng mắc gì. Luật Đầu tư công cũng vậy. Việc phân loại dự án đầu tư công, hàng khóa Quốc hội quyết định danh mục đầu tư công nên những dự án nào thuộc danh mục đầu tư công đã rõ, chứ không phải tất cả đều quy về dự án đầu tư công.
"Thường vụ Quốc hội không giải thích điều khoản đã rõ, cũng không giải thích một việc mà không ai yêu cầu. Vì vậy, Ủy ban Tài chính Ngân sách phải gửi ngay văn bản này. Nghị định thông tư không phù hợp luật thì phải sửa nghị định và thông tư. Rà soát gần nhất hai tổ của Chính phủ và Quốc hội không ai nói vấn đề này", Chủ tịch Quốc hội nói.
Tranh luận về chi nâng cấp, cải tạo là chi thường xuyên hay đầu tư, đại biểu Trần Hữu Hậu, Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh nói, ông từng nêu vấn đề này trong ba kỳ họp gần đây. Sáng nay, Bộ Tài chính cho biết ba lần trình để gỡ vướng nhưng chưa được chấp thuận.
Theo ông Hậu, vấn đề vướng mắc về nâng cấp, cải tạo trong cả nước xuất phát từ thông từ 65 năm 2021.
"Dù nói gì thì nói, chuyện đúng sai thế nào chưa rõ, vướng mắc chỗ nào chưa biết nhưng hầu hết địa phương đang vướng chuyện này. Việc sửa chữa và nâng cấp tài sản công trên 500 triệu đồng đang phải làm theo thủ tục đầu tư công. Nếu "chi thường xuyên" thì phải tìm cái tên cho ít bị để ý đến giải trình nhỏ to với cơ quan chức năng", đại biểu Trần Hữu Hậu nói.
Theo ông Hậu, đây là ví dụ cụ thể cho nguyên nhân tình trạng cán bộ sợ sai không dám làm những việc cần phải làm. Vì vậy, đại biểu đề nghị Bộ Tài chính giải thích cho cụ thể "để không cơ quan nào có thể bắt bẻ việc chi thường xuyên thế này". Luật Ngân sách cũng có vấn đề là trước đây có mục chi thường xuyên có tính chất đầu tư và đến năm 2015 thì bỏ nội dung này.
"Nên sửa luật theo hướng đưa chi thường xuyên có tính chất đầu tư vào luật và sửa ba luật Ngân sách, Tài sản công, Đầu tư công", đại biểu Hậu nói và đề xuất phương án một luật sửa nhiều luật với nội dung này.
