Diễn biến bất thường
Tình hình sốt xuất huyết tại TP.HCM đang có những thay đổi bất thường. Theo nhận định của nhiều bác sĩ, thông thường, dịch sốt xuất huyết bắt đầu từ tháng 6 và giảm dần từ tháng 1-3 do trùng mùa khô. Nhưng năm nay, bệnh xuất hiện rải rác trong suốt Quý 1 và gia tăng mạnh từ tháng 4, tháng 5, là thời điểm bắt đầu mùa mưa.
Thống kê nội bộ một số đơn vị, cho thấy số ca mắc trong Quý 1 năm nay thậm chí cao hơn cùng kỳ năm 2022, khi dịch bùng phát mạnh sau đại dịch Covid-19.
Trong tuần qua, TP.HCM ghi nhận 320 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, tăng 13,1% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca sốt xuất huyết tính từ đầu năm 2025 đến tuần 23 là 8.595 ca. Ghi nhận tại Khoa Nhiễm D, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, từ đầu mùa đến nay, số ca sốt xuất huyết chiếm tới phân nửa tổng số bệnh nhân điều trị nội trú.
Đáng lo ngại là luôn có những ca nặng sốt xuất huyết phải nằm tại khoa hồi sức tích cực, với diễn tiến phức tạp và đòi hỏi can thiệp chuyên sâu. Một trong những trường hợp điển hình đang được điều trị là bệnh nhân hơn 40 tuổi, bị sốt xuất huyết nặng dẫn đến suy gan cấp rất nghiêm trọng.
Bác sĩ cho biết, bệnh nhân đã nằm viện gần 2 tuần, phải thở máy, lọc máu liên tục và truyền nhiều chế phẩm máu. Tuy đã được thay huyết tương 4-5 lần nhưng chức năng gan vẫn chưa hồi phục. BS.CK2 Phan Vĩnh Thọ - Trưởng khoa Nhiễm D, cho biết người dư cân, béo phì là nhóm cơ địa dễ gặp biến chứng nặng khi mắc sốt xuất huyết, do đáp ứng viêm có thể dữ dội hơn và khả năng hồi phục của các cơ quan bị ảnh hưởng cũng kém đi.
Ngoài ra, các nhóm sau cũng cần đặc biệt theo dõi sát, như: Bệnh nhân trên 60 tuổi, trẻ sơ sinh và nhũ nhi (dưới 12 tháng), phụ nữ mang thai, và người có bệnh lý nền như: Tiểu đường, suy thận, tim mạch, bệnh phổi mạn tính hoặc các rối loạn huyết học như Thalassemia.
Bác sĩ Thọ cho hay, bệnh sốt xuất huyết có thể thay đổi theo từng giờ trong giai đoạn nguy hiểm. Có những bệnh nhân buổi sáng vẫn trong trạng thái ổn định, nhưng chỉ sau một đêm đã rơi vào tình trạng sốc nặng, phải chuyển hồi sức tích cực khẩn cấp.
Bác sĩ Phan Vĩnh Thọ lưu ý, vấn đề chủ quan trong quá trình theo dõi bệnh cũng là nguyên nhân khiến nhiều ca sốt xuất huyết trở nặng do đến bệnh viện trễ. Mặc dù phác đồ điều trị hiện nay đã có hướng dẫn rất rõ ràng, nhưng nếu bệnh nhân không được chẩn đoán sớm, không được nhập viện đúng chỉ định, hoặc không tái khám khi có dấu hiệu cảnh báo, thì nguy cơ biến chứng và tử vong rất cao.
Việc chẩn đoán sớm ngay từ những ngày đầu rất quan trọng để xác định thời điểm bệnh chuyển sang giai đoạn nguy hiểm - thường rơi vào khoảng ngày thứ 4 đến ngày thứ 6, ở người lớn thường có thể kéo dài đến ngày thứ 7. “Bệnh nhân giảm sốt đột ngột nhưng cơ thể mệt hơn, nôn ói liên tục, đau bụng vùng gan hoặc thượng vị- trên rốn lệch sang bên phải, chảy máu cam, lừ đừ, tay chân lạnh, vã mồ hôi lạnh… Đây là những dấu hiệu nặng của bệnh, cần phải nhập viện ngay, tránh chậm trễ”, bác sĩ Thọ cảnh báo.
Theo dõi sát và nhập viện kịp thời
Còn tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, số ca sốt xuất huyết có xu hướng gia tăng trong những tuần gần đây. Hiện Khoa Nhiễm đang điều trị 16 bệnh nhi, trong đó có 3 trẻ phải nằm ở phòng cấp cứu.
Theo BS.CK2 Nguyễn Đình Qui, quyền Trưởng Khoa Nhiễm, Bệnh viện Nhi Đồng 2, trẻ mắc bệnh trong đợt này chủ yếu ở độ tuổi từ 8 - 14. Đáng lưu ý, trong đó có nhiều trẻ có cơ địa béo phì khiến việc điều trị khó khăn hơn.
Hiện tại đây cũng đang điều trị một bệnh nhi cơ địa béo phì được nhập viện từ giai đoạn đầu của bệnh, song tình trạng bệnh trở nặng với các triệu chứng như nôn ói, đau bụng dữ dội, phải xử trí sốc. Dù tình trạng đã ổn định, bệnh nhi vẫn đang thở áp lực dương và được truyền dịch do tràn dịch màng phổi.
Theo bác sĩ Qui, béo phì không chỉ làm suy giảm chức năng hô hấp mà còn gây khó khăn trong việc tính toán truyền dịch: Với những trẻ có thành ngực hơi dày, ở những cơ địa hơi bụ bẩm tí xíu thì kiểu thở của nó hơi mệt hơn so với những đứa trẻ khác. Do vậy, việc truyền dịch ở bệnh nhi béo phì phải tính toán kỹ lưỡng, khác với trẻ nhẹ cân hay thể trạng bình thường. Thường mình phải cân nhắc hơn là những đứa thường hay là những đứa thiếu cân một tí.
Tại Bệnh viện Đa khoa Gia Định, bác sĩ ghi nhận không ít trường hợp người bệnh vẫn tỉnh táo khi đến khám nhưng có thể tụt huyết áp, sốc sốt xuất huyết chỉ sau vài giờ. Do đó, việc theo dõi sát và đến viện kịp thời là yếu tố sống còn.
Những ca có dấu hiệu nặng tại bệnh viện thường được hội chẩn sớm với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM để phối hợp điều trị, tăng khả năng cứu sống bệnh nhân.
Ths.BS Nguyễn Văn Hiệp, Trưởng khoa Nội Bệnh viện Đa khoa Gia Định, cho biết theo hướng dẫn hiện hành, bệnh nhân sốt xuất huyết cần được thăm khám mỗi ngày vì bệnh diễn tiến rất nhanh. Đặc biệt có những trường hợp như người sống một mình, không có ai theo dõi, việc điều trị tại nhà là rất nguy hiểm. Do vậy, bệnh viện luôn khuyến khích người bệnh nhập viện khi có dấu hiệu cảnh báo.
Để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết trong mùa mưa, bác sĩ Nguyễn Văn Hiệp khuyến cáo: Người dân cần lưu ý hiện nay có dịch sốt xuất huyết, cố gắng phòng ngừa, nên tranh thủ dọn dẹp vệ sinh môi trường xunh quanh, loại bỏ những vật dụng chứa nước, xử lý ao tù nước đọng. Đồng thời phải nhớ ngủ mùng/màn, thông thường người dân ngủ ban ngày rất ít nhớ ngủ mùng.
