Theo New York Times, đây là bước đi nhằm hiện thực hóa cam kết của ông về việc “tái định hướng” nhiệm vụ của quân đội, đồng thời khôi phục tên gọi vốn được sử dụng trong suốt hơn 150 năm của bộ này cho đến sau Thế chiến II.
Động thái đã được dự đoán từ lâu, phản ánh nỗ lực của Tổng thống Donald Trump trong việc tái định hình quân đội Mỹ để phù hợp với hình ảnh cứng rắn, nhấn mạnh vào năng lực tác chiến. Ông và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth nhiều lần chỉ trích “chủ nghĩa thức tỉnh” (wokeness) dưới thời Tổng thống Biden, cho rằng điều đó làm suy giảm tinh thần và mục tiêu của quân đội.
Ý tưởng đổi tên lần đầu được ông Trump nêu ra hồi tháng 8 tại Phòng Bầu dục, khi ông nhận định “đây là một cái tên hay hơn” và khẳng định: “Chúng ta có một lịch sử chiến thắng phi thường khi đó còn là Bộ Chiến tranh… Cái tên ‘Defense’ (phòng thủ) nghe quá thụ động. Chúng ta muốn phòng thủ, nhưng nếu cần, chúng ta cũng phải sẵn sàng tấn công”
Trước đó, ông Trump từng gọi ông Hegseth là “Bộ trưởng Chiến tranh” của mình.
Từ Bộ Chiến tranh đến Bộ Quốc phòng
Bộ Chiến tranh Mỹ được thành lập năm 1789 dưới thời Tổng thống George Washington, chịu trách nhiệm quản lý lực lượng vũ trang non trẻ của nước Mỹ. Trong hơn 150 năm tồn tại, cơ quan này giám sát quân đội Mỹ tham gia nhiều cuộc chiến – từ chiến tranh với Anh, Tây Ban Nha, Mexico, cho đến Nội chiến, chiến tranh ở Philippines và các cuộc chiến với người bản địa.
Đến năm 1947, Tổng thống Harry S. Truman ký Đạo luật An ninh Quốc gia, hợp nhất Bộ Hải quân, Bộ Chiến tranh và lực lượng Không quân mới độc lập thành một cơ cấu gọi là Cơ quan Quân sự Quốc gia (National Military Establishment). Cơ quan này do một Bộ trưởng Quốc phòng dân sự lãnh đạo và giám sát cả Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân. Hai năm sau, Quốc hội sửa đổi đạo luật, đổi tên thành Bộ Quốc phòng (Department of Defense).
Phản ứng trái chiều
Trên chương trình Fox & Friends gần đây, Bộ trưởng Hegseth nhấn mạnh: “Chúng ta đã thắng Thế chiến I và II không phải với Bộ Quốc phòng, mà là với Bộ Chiến tranh”. Thượng nghị sĩ Rick Scott (đảng Cộng hòa, bang Florida), một đồng minh thân cận của ông Trump, cũng ủng hộ quyết định này, cho rằng nó phản ánh “năng lực thật sự của Mỹ: chiến thắng trong các cuộc chiến, chứ không chỉ đáp trả". Ông gọi quân đội Mỹ là “lực lượng chiến đấu sát thương nhất hành tinh".
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Andy Kim (đảng Dân chủ, bang New Jersey) phản đối: “Người dân Mỹ muốn ngăn chặn chiến tranh, chứ không phải ca ngợi”.
Vì Bộ Quốc phòng và chức danh Bộ trưởng Quốc phòng được thiết lập thông qua luật Quốc hội, hiện chưa rõ sắc lệnh của ông Trump có hiệu lực ngay lập tức hay không. Dẫu vậy, trong các phát biểu gần đây, ông Trump tỏ ra tự tin: “Tôi chắc chắn Quốc hội sẽ đồng thuận nếu cần. Nhưng tôi nghĩ chúng ta thậm chí chẳng cần đến sự đồng thuận đó”.
