“Đài Tiếng nói Việt Nam - 80 năm đồng hành cùng đất nước”: Hồi ức và khát vọng

Ấn phẩm do Đài Tiếng nói Việt Nam phối hợp Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Đài Tiếng nói Việt Nam (7/9/1945 - 7/9/2025). Đây là kết quả của quá trình nghiên cứu, biên soạn công phu, kế thừa ấn phẩm “70 năm Đài Tiếng nói Việt Nam (1945 - 2015)”, đồng thời bổ sung hàng loạt tư liệu, hình ảnh, câu chuyện và sự kiện giai đoạn 2015 - 2025 - một thập niên ghi dấu sự trưởng thành vượt bậc của Đài trong bối cảnh truyền thông toàn cầu thay đổi mạnh mẽ.

Ấn phẩm được kỳ vọng không chỉ là công trình lịch sử - truyền thông quan trọng, mà còn là lời tri ân sâu sắc tới những người đã và đang gắn bó với “tiếng nói quốc gia”, cũng như hàng triệu công chúng trong và ngoài nước luôn đồng hành, tin yêu và ủng hộ.

Dấu ấn VOV trong từng chặng đường lịch sử dân tộc

Ngày 7/9/1945, đúng 11 giờ 30 phút, từ Thủ đô Hà Nội - trái tim của Tổ quốc, Đài Tiếng nói Việt Nam lần đầu tiên phát sóng bản tin chính thức, truyền đi nội dung bản Tuyên ngôn Độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh công bố ngày 2/9/1945. Đây là thời khắc lịch sử, đánh dấu sự ra đời của phát thanh quốc gia và trở thành biểu tượng truyền thông đầu tiên của một nước Việt Nam độc lập.

Từ dấu mốc ấy, VOV đã đồng hành cùng đất nước qua các giai đoạn cách mạng, kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, luôn kiên định với sứ mệnh được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, gần 40 năm đổi mới và hội nhập, Đài Tiếng nói Việt Nam không ngừng phát triển, trở thành cơ quan truyền thông đa phương tiện, tiên phong trong xây dựng nền báo chí cách mạng hiện đại, giữ gìn bản sắc dân tộc và đưa Tiếng nói Việt Nam tới bạn bè quốc tế.

Những trang sử của VOV cũng chính là một phần ký ức của dân tộc: từ sóng phát thanh lan tỏa khắp chiến khu, đến làn sóng FM, AM bao phủ cả nước; từ tiếng loa đầu tiên vang giữa Quảng trường Ba Đình, đến nền tảng truyền thông đa phương tiện của kỷ nguyên số.

Ấn phẩm ghi lại bằng hình ảnh, số liệu và những lời kể chân thực, giàu cảm xúc của những con người đã gắn bó, cống hiến và chứng kiến từng bước phát triển của Đài Tiếng nói Việt Nam từ những ngày đầu gian khó. Cuốn sách khắc họa truyền thống vẻ vang, vai trò và vị thế của Đài trong lòng Tổ quốc và nhân dân; đồng thời gửi gắm thông điệp về trách nhiệm, sứ mệnh kết nối ý Đảng với lòng dân, hướng tới chiến lược phát triển mới trong tương lai.

Với dung lượng khoảng 500 trang, cuốn sách khái quát 3 nội dung cốt lõi:

Thứ nhất, tái hiện truyền thống vẻ vang và bản lĩnh vượt khó trong suốt hành trình 80 năm xây dựng, phát triển của Đài, đồng thời khắc họa sâu sắc vai trò, vị thế của Đài trong lòng quốc gia - dân tộc và nhân dân.

Thứ hai, phản ánh sự gắn bó, cống hiến và ý thức trách nhiệm của các thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, người lao động Đài Tiếng nói Việt Nam đối với sứ mệnh cao cả: kết nối ý Đảng với lòng dân.

Thứ ba, gửi gắm thông điệp về định hướng chiến lược phát triển của Đài trong tương lai - trước thềm kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc.

Nhà báo Vũ Duy, đại diện Ban biên soạn, chia sẻ: “Tác phẩm giữ nguyên những nội dung cơ bản của cuốn “70 năm Đài Tiếng nói Việt Nam”, đồng thời bổ sung hai phần mới. Đó là phần viết về giai đoạn 2015 - 2025. Phần “Âm vang Tiếng nói Việt Nam” tập hợp ý kiến của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các văn nghệ sĩ, trí thức, nhân vật có uy tín trong đời sống xã hội, cùng công chúng ở trong và ngoài nước nói về Đài Tiếng nói Việt Nam”.

Một điểm mới nổi bật là phần kỷ yếu được ứng dụng mã QR, giúp độc giả truy cập thông tin đầy đủ về các giai đoạn phát triển, đơn vị trực thuộc, đội ngũ lãnh đạo và những phần thưởng cao quý mà Đài đã nhận. Bên cạnh đó, mục “Những câu chuyện của Bác Hồ với Đài Tiếng nói Việt Nam” được biên soạn kỹ lưỡng, dựa trên tư liệu đã có và đối chiếu để đảm bảo tính chính xác, phản ánh tình cảm, sự quan tâm của Bác Hồ đối với Đài.

Tư liệu chuẩn xác - Giá trị bền vững

Dù đối diện với khó khăn về nguồn tư liệu lịch sử, nhất là giai đoạn kháng chiến, nhóm biên soạn vẫn bám sát nguyên tắc khoa học, đối chiếu và xác minh khách quan các sự kiện, nhân vật. Trên tinh thần chung, nhóm biên soạn luôn bám sát nguyên tắc của một cuốn sách lịch sử về Đài Tiếng nói Việt Nam: đảm bảo tính chính xác, có sự đối chiếu, đánh giá khách quan và công bằng về các sự kiện cũng như những con người gắn với quá trình hình thành, phát triển của Đài.

Trong cuốn sách, nhóm biên soạn đã đưa vào nhiều bức thư và bài viết của công chúng từ các giai đoạn trước đây đến hiện nay, cả trong và ngoài nước, bày tỏ tình cảm dành cho các chương trình của Đài. Hằng năm, thông qua nhiều kênh khác nhau, Đài vẫn nhận được sự góp ý, động viên, khích lệ của thính giả. Dù chỉ là vài dòng ngắn gọn, đó vẫn là niềm vui lớn đối với những người làm phát thanh, và nội dung này được thể hiện rõ nét trong ấn phẩm.

Biên tập viên Nguyễn Thị Trang (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật) nhận định: “Cuốn sách đã khắc họa sinh động 80 năm đồng hành cùng đất nước, phản ánh đời sống kinh tế - xã hội của Việt Nam qua từng giai đoạn, cho thấy Đài Tiếng nói Việt Nam luôn song hành từ kỷ nguyên giành độc lập đến kỷ nguyên vươn mình của đất nước… Các nội dung bám sát những sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc, từ đó tạo nên một bức tranh toàn diện”.

Bà Trang cho biết, trong suốt quá trình biên soạn, nhà xuất bản đã phối hợp chặt chẽ với Ban biên soạn của Đài - gồm nhiều phóng viên, biên tập viên giàu kinh nghiệm - để rà soát, hiệu đính và chuẩn hóa tư liệu. Các sự kiện, nhân vật đều được đối chiếu với nguồn tư liệu chính thống của Đảng và Nhà nước, bảo đảm độ chính xác, tính tiêu biểu và giá trị lịch sử. “Chúng tôi so sánh từng sự kiện, từng nhân vật với các bộ tài liệu như Hồ Chí Minh toàn tập, Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Văn kiện Đảng toàn tập, Lịch sử Chính phủ, các văn kiện Quốc hội… Những điểm chưa thống nhất được xác minh, điều chỉnh để đạt độ tin cậy cao nhất. Đây là công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ, nghiêm túc và công phu của cả Ban biên soạn và Ban biên tập”, bà nhấn mạnh.

Xuất bản dưới dạng sách in truyền thống, “Đài Tiếng nói Việt Nam - 80 năm đồng hành cùng đất nước” vẫn có giá trị vượt khỏi hình thức thể hiện, bởi nội dung của nó phản ánh một phần bức tranh báo chí cách mạng Việt Nam, đồng thời tái hiện lát cắt tiêu biểu của lịch sử dân tộc. Đài Tiếng nói Việt Nam luôn gắn bó, song hành với những biến động và bước tiến của đất nước - yếu tố làm nên giá trị bền vững cho ấn phẩm.

Tri ân quá khứ, gửi gắm tương lai

Cuốn sách “Đài Tiếng nói Việt Nam - 80 năm đồng hành cùng đất nước” không chỉ là tư liệu quý giá ghi lại chặng đường phát triển của một cơ quan báo chí đặc biệt, mà còn là lời tri ân gửi tới các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, nghệ sĩ, người lao động của Đài; tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành, địa phương, đối tác, cộng tác viên và hàng triệu thính giả đã đồng hành, tin yêu và ủng hộ suốt 8 thập kỷ.

Nhà báo Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc VOV, nhấn mạnh: “Qua cuốn sách, có thể thấy ở mọi sự kiện, thời khắc quan trọng của đất nước, dân tộc, luôn có sự đóng góp, đồng hành và phản ánh của Đài Tiếng nói Việt Nam… Ấn phẩm được biên tập trong không khí đổi mới của thời đại, với mục tiêu nhìn lại lịch sử, khẳng định vai trò của Đài trong sự nghiệp cách mạng và sự phát triển của đất nước, đồng thời tôn vinh những đóng góp vẻ vang vào lịch sử 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam”.

Theo ông Phạm Mạnh Hùng, trong bối cảnh kỷ nguyên số, để giữ vững vai trò là cơ quan báo chí chủ lực quốc gia, VOV xác định rõ ưu tiên chiến lược: chuyển đổi số, phát triển nội dung số và tận dụng tối đa không gian số. Mục tiêu không chỉ là đưa tiếng nói chính thống của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đến với công chúng trong nước, mà còn lan tỏa ra quốc tế, góp phần xây dựng hình ảnh một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hội nhập sâu rộng vào đời sống thế giới.

Ấn phẩm được biên soạn trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Đây cũng là thời điểm để nhìn lại hành trình của VOV - từ một cơ quan chuyên về phát thanh, sau 80 năm đã trở thành tổ hợp truyền thông đa loại hình, đa phương tiện, đa ngôn ngữ, hoạt động theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn. Sự chuyển mình đó phản ánh năng lực thích ứng, nắm bắt xu thế và kiên định với sứ mệnh phục vụ Tổ quốc, nhân dân.

Cuốn sách không chỉ cung cấp những con số, dữ kiện và hình ảnh, mà còn chứa đựng những câu chuyện hậu trường, những kỷ niệm, dấu ấn và cảm xúc của người trong cuộc. Mỗi trang sách như một mảnh ghép góp phần hoàn thiện bức tranh toàn cảnh về lịch sử phát triển của Đài, đồng thời tái hiện vai trò đặc biệt của VOV trong việc kết nối ý Đảng với lòng dân, làm cầu nối giữa Việt Nam và bạn bè quốc tế.

Thông qua ấn phẩm, bạn đọc và các nhà nghiên cứu có thể hình dung rõ nét hơn quá trình hình thành và phát triển của Đài gắn liền với lịch sử 80 năm của dân tộc Việt Nam - một hành trình kiên cường vì độc lập, tự do và hạnh phúc. Đây cũng là cơ hội để công chúng hiểu rõ hơn về báo chí phát thanh - loại hình báo chí có sức sống bền bỉ, dù công nghệ truyền thông liên tục thay đổi.

Ấn phẩm còn mang ý nghĩa truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ - những người đang và sẽ tiếp nối sự nghiệp báo chí phát thanh. Cuốn sách giúp họ thêm yêu, thêm tự hào về truyền thống 80 năm, coi đó là động lực để đoàn kết, sáng tạo, vượt qua thách thức của thời đại, đáp ứng kỳ vọng mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. “Quá khứ dù vẻ vang đến mấy, nếu thế hệ sau không biết tiếp nối, xây dựng và phát triển, thì quá khứ ấy cũng chỉ còn là quá khứ”, ông Phạm Mạnh Hùng nhấn mạnh.

“Đài Tiếng nói Việt Nam - 80 năm đồng hành cùng đất nước” là kết tinh của tâm huyết, trí tuệ và tình yêu nghề của nhiều thế hệ làm báo phát thanh. Đây vừa là món quà tri ân, vừa là lời gửi gắm tới tương lai, khơi dậy tình yêu với Đài, thôi thúc mỗi cán bộ, phóng viên tiếp tục cống hiến, để VOV luôn giữ vị thế là một trong những cơ quan truyền thông chủ lực của quốc gia, đóng góp tích cực vào định hướng thông tin, định hình dư luận xã hội và là diễn đàn rộng lớn của nhân dân Việt Nam.