Súng cối CARDOM 120mm của Israel
Súng cối đã và vẫn là một yếu tố quan trọng của lực lượng pháo binh mặt đất để tấn công các mục tiêu khác nhau và hỗ trợ các hoạt động của bộ binh. Xu hướng chính trong sự phát triển cối những năm gần đây là tạo ra các hệ thống cối tự hành. Việc sử dụng khung gầm tự hành làm bệ đặt súng cối có ảnh hưởng tích cực đến tính năng của nó, đặc biệt là tính cơ động và khả năng bảo vệ khỏi đạn và mảnh bom. Đặc điểm của khung gầm cơ sở cho phép tăng tải lượng đạn và tối ưu hóa một số đặc tính khác của hệ thống súng cối.
Súng cối triển khai nhanh tự chủ không giật được vi tính hóa (Computerised Autonomous Recoil rapid Deployed Outrange Mortar - CARDOM) do Tập đoàn Soltam Systems, nay là Elbit System (Israel) sản xuất, được đưa vào sử dụng từ năm 2003. CARDOM gồm 2 biến thể cỡ nòng 81 mm và 120mm.
CARDOM có thể hỗ trợ hỏa lực chính xác, hiệu quả và tức thì cho các đơn vị triển khai nhanh và lực lượng đặc biệt, cũng như cho các đơn vị bộ binh và pháo binh. Loại 120mm hiện có trong trang bị của quân đội Mỹ, Israel, các nước NATO…
Hệ thống súng cối được gắn ở phía sau thân xe bắn ra phía sau thông qua một khoảng hở trên nóc được che bởi một cửa sập ba phần. Cơ sở của mô-đun chiến đấu CARDOM là một bàn xoay được gắn trên phương tiện cơ sở, cho phép bắn theo bất kỳ hướng nào. Giảm xung lực giật nhờ các thiết bị chống giật cho phép lắp đặt mô-đun chiến đấu CARDOM trên các phương tiện chiến đấu khác nhau – từ xe bọc thép hạng nhẹ và hạng trung (bánh xích hoặc bánh lốp) đến xe tải.
Thiết kế của CARDOM giúp cho việc tháo súng cối và lắp vào một chiếc xe kéo hạng nhẹ tương đối nhanh chóng. Trong trường hợp này, súng cối có thể được sử dụng tương tự như các hệ thống kéo khác thuộc lớp này.
Hệ thống súng cối không giật CARDOM 120mm gắn trên xe bọc thép bánh xích M125A2 do kíp xe gồm 4 binh sĩ vận hành. CARDOM có tầm bắn 7.000-8.000 m, nòng cối trơn hoặc có rãnh, thời gian bắn viên đầu tiên dưới 30 s; có chế độ gắn cố định và tháo được, có thể được sử dụng theo kiểu “bắn và chuồn” để tạo yếu tố bất ngờ và tránh hỏa lực phản công của đối phương. Sau mỗi lần bắn, hệ thống tự động điều chỉnh vị trí của nòng và do đó đảm bảo độ chính xác cao hơn của hỏa lực. Việc sử dụng thiết bị điện tử giúp giảm thiểu thời gian chuẩn bị.
Cho đến nay, hơn 320 hệ thống súng cối đã được Israel xuất khẩu sang Mỹ. Trong Quân đội Mỹ, CARDOM được trang bị cho Lữ đoàn bọc thép Stryker số 3 và được liên kết với Hệ thống Kiểm soát Hỏa lực M95 trên xe M1129. Loại cối này từng tham chiến tại Afghanistan, Iraq, Syria và trong cuộc xung đột Nagorno-Karabakh 2020.
Hệ thống súng cối 120mm CARDOM đã được kiểm chứng thực chiến, cho phép "bắn trúng mục tiêu từ viên đầu" (giúp giảm sát thương phụ khi tấn công các mục tiêu nhạy cảm và giảm hao phí đạn dược) trong vòng 30-60 giây với hỏa lực mạnh và tốc độ bắn lên đến 16 phát/phút. Tuy nhiên, tỷ lệ này chỉ cho phép trong phút đầu tiên của đợt khai hỏa. Sau đó, yêu cầu giảm tốc độ bắn xuống 4 phát/phút. Những hạn chế này liên quan đến sự nóng lên và biến dạng của nòng súng, có thể làm giảm độ chính xác của đầu đạn một cách nghiêm trọng.
Quân đội Philippines nâng cao hỏa lực mặt đất
Các lực lượng vũ trang Philippines đang thực hiện chương trình hiện đại hóa kéo dài 15 năm, bắt đầu từ năm 2012 và sẽ tiếp tục đến năm 2027 theo Đạo luật Cộng hòa (RA) 10349 hoặc Đạo luật Hiện đại hóa Lực lượng Vũ trang Sửa đổi. Tổng chi phí của chương trình kéo dài 15 năm dự kiến tiêu tốn hơn 40 tỷ USD. Theo Thông tấn Philippines ngày 11/1/2021, sau khi chuyển giao pháo tự hành ATMOS 2000 vào cuối tháng 12/2021, Israel vừa chuyển giao 15 xe bánh xích M125A2 gắn súng cối CARDOM 120mm cho Philippines.
Elbit Systems cũng sẽ cung cấp các nòng 120mm hoán cải cho 5 hệ thống súng cối tự động không giật CARDOM 81 mm mà Quân đội Philippines đã đặt hàng vào tháng 1/2018. Đây là một phần trong loạt sản phẩm được cung cấp cho Chương trình Hiện đại hóa AFP trong khuôn khổ Horizon 2 và là một phần trong nỗ lực của Manila nhằm cải thiện khả năng của lực lượng mặt đất trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh tiếp tục diễn ra.
Với pháo tự hành ATMOS 2000 155 mm và xe chở cối 120mm CARDOM mới, Lục quân Philippines sẽ có thêm phương tiện để hỗ trợ hỏa lực gián tiếp cho bộ đội, góp phần tạo nên một thế trận quốc phòng đáng tin cậy trên đất liền. Thỏa thuận này thể hiện cam kết mạnh mẽ giữa Philippines và Israel trong việc tăng cường hơn nữa quan hệ quốc phòng, vì Israel đã là một trong những thị trường lớn nhất cung cấp các sản phẩm trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh cho chính phủ Philippines trong 5 năm qua.
Xe M125A2 chở cối 120mm CARDOM dựa trên phiên bản cải tiến của loại xe bọc thép chở quân (Armored personnel Carrier - APC). Hệ thống cối này sẽ cho phép Quân đội Philippines tiêu chuẩn hóa toàn bộ đội pháo tự hành của mình theo tiêu chuẩn NATO. Philippines đã trở thành một trong số ít quốc gia cùng với Israel, Mỹ và các nước NATO khác sử dụng hệ thống CARDON.
Cối 120mm này bổ sung cho các loại súng cối bộ binh 81 mm và 60 mm được giao cho các đơn vị bộ binh cơ giới. Trong các quân đội nước ngoài khác, súng cối 120mm với các loại đạn thông minh và tiêu chuẩn đã thực sự thay thế lựu pháo kéo 105 mm.
Hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến (Fire Control System - FCS) của CARDOM kết hợp Hệ thống dẫn đường quán tính (Inertial Navigation System - INS), … được tích hợp dễ dàng với Hệ thống quản lý chiến đấu (Battle Management System - BMS).
Các hệ thống này liên kết kỹ thuật số trực tiếp với các cảm biến thu nhận mục tiêu của người quan sát phía trước (forward observer - FO) hiện đại bao gồm các phương tiện bay không người lái, radar và hệ thống phát hiện khác. Các cơ chế nhắm mục tiêu của CARDOM được liên kết với các hệ thống chỉ huy, điều khiển và liên lạc hiện đại, giúp đạt được chế độ tự động phản ứng nhanh./.
