“Hơn 20 năm nay, gia đình tôi ở nhà vừa ván, vừa tôn, nhiều tấm đóng lại mới thành cái nhà. Mấy lần rồi, ngập lụt, dột nát rất nhiều”.
“Chồng tôi đã mất rồi. Nhà có đến 7 người, gồm 4 đứa cháu, 3 mẹ con tôi. Tôi ở nhà nội trợ thôi, nhà thì dột nát, mỗi lần mưa, gió, bão phải xuống trường học ở tạm vì ở trên núi, dễ bị sạt lở”.
“Gia đình tôi, hai vợ chồng với một đứa con sống trong căn nhà tạm bợ. Làm nhà sàn vì trước đây nước thường dâng cao nên xây kiểu đó, mùa mưa dễ ngập”.
Đó là những nỗi lo đau đáu của người dân nghèo ở các tỉnh miền Trung. Gia đình họ sống trong những căn nhà chật hẹp, mái tôn thủng lỗ chỗ, tường vách xiêu vẹo. Họ luôn mơ về một ngôi nhà kiên cố, đủ sức chống chọi với mưa bão.
Xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát không đơn giản là sửa sang, xây lại ngôi nhà mà còn mở ra hy vọng về cuộc sống bình yên. Thấu hiểu, chia sẻ nỗi nhọc nhằn của bà con, tháng 11/2024, tỉnh Khánh Hòa phát động xây dựng, sửa chữa nhà ở giúp 1.300 hộ dân hoàn cảnh khó khăn. Sau 1 tuần phát động, tỉnh Khánh Hòa huy động được 70 tỷ đồng để xây nhà cho bà con mà không phải sử dụng ngân sách Nhà nước. Thế nhưng, khi triển khai cũng gặp nhiều khó khăn như chuyện người dân không có đất ở, hoặc có đất đang ở lại chưa hợp pháp.
Ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa từng trăn trở khi nhiều hộ dân nghèo không muốn xây nhà mới: “Nếu không có đất sao mà xây dựng nhà được, muôn đời sẽ không giải quyết được. Cha mẹ sợ con bán nên không muốn cho con, sợ con bán. Thậm chí, bây giờ sổ đang đi thế chấp Ngân hàng. Tôi nói, lãnh đạo của các địa phương phải tìm cách để làm nhà cho bà con”, ông Nguyễn Tấn Tuân nói.
Tại tỉnh Quảng Ngãi, huyện Sơn Tây vừa hoàn thành chương trình xóa nhà tạm với hơn 600 căn nhà đã được xây dựng, sửa chữa giúp người dân nghèo.
Ông Đinh Trường Giang, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Tây cho biết, nơi đây địa hình phức tạp, việc vận chuyển vật tư xây dựng nhà ở rất khó khăn, chi phí cao, gây nhiều trở ngại cho bà con. Nhờ phát huy tinh thần tương thân, tương ái; sự hỗ trợ tích cực của các tổ chức, cá nhân hảo tâm đã giúp Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện về đích sớm: “Một số xã có cách làm rất sáng tạo. Tức là nguồn kinh phí chưa được phân bổ về, để đảm bảo cho người dân có nơi ở tốt hơn thì xã linh động sử dụng các nguồn kinh phí của địa phương cho ứng trước và xây dựng. Khi xây dựng rút kinh nghiệm từ các chương trình trước đây, kiểm tra gần như không có hộ dân vào rừng phá rừng lấy gỗ làm nhà”.
Đầu năm 2025, tỉnh Bình Định còn 4.400 hộ nghèo, cận nghèo, người có công và thân nhân liệt sĩ cần được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở; tổng kinh phí dự kiến khoảng 307 tỷ đồng.
Ông Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định cho biết, chương trình xóa nhà tạm đã hoàn thành với sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị và đồng lòng của nhân dân, doanh nghiệp, nhà tài trợ. Tỉnh đã và đang giúp dân nghèo hiện thực hóa ước mơ về an cư lạc nghiệp, nhất là những nạn nhân chất độc da cam, người già yếu neo đơn.
“Cùng với phát triển kinh tế, tỉnh đặc biệt quan tâm an sinh xã hội, nhất là cải thiện nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách. Từ năm 2019 đến nay, phong trào xây dựng nhà ở được huy động tổng lực từ nhà nước, doanh nghiệp, xã hội hóa và cộng đồng dân cư. Việc xóa nhà tạm, nhà dột nát được xem là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của các địa phương", ông Hồ Quốc Dũng chia sẻ.
Đến nay, hàng ngàn căn nhà mới kiên cố lần lượt mọc lên, thay thế cho những căn nhà tạm bợ, dột nát. Người dân đã có chỗ che mưa, che nắng, ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế. Tuy nhiên, hành trình ấy vẫn còn dài và gian nan. Khi về tỉnh Khánh Hòa chúc mừng người dân trong ngày về căn nhà mới,
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cũng chỉ rõ: “Nghị quyết của Chính phủ là phải xóa cơ bản nhà dột nát, tạm bợ để đảm bảo người người đều có nhà. Chúng ta cần quan tâm đến việc này. Đây là sự ưu việt của Nhà nước xã hội chủ nghĩa, quan tâm đến những người yếu thế, tạo điều kiện những người yếu thế tham gia phát triển đất nước. Cần phải đẩy nhanh, phải làm sao để người người cùng làm, nhà nhà cùng làm, doanh nghiệp thi đua như vậy mới tạo được hiệu ứng, dành được thành tựu”, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc nói.
Câu chuyện xóa nhà tạm là ước mơ từ bao đời nay của người dân nghèo, nhất là đối với bà con miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát động chương trình “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” với mục tiêu hoàn thành việc sửa chữa, xây dựng mới 315.000 nhà ở cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo và người có công cách mạng trên toàn quốc trong năm 2025. Chính quyền địa phương cùng người dân các tỉnh miền Trung đã vào cuộc với tinh thần khẩn trương, quyết tâm về đích sớm. Chúng tôi sẽ trở lại nội dung này trong bài 2 của loạt bài “Hiện thực hóa giấc mơ an cư của dân nghèo vùng núi miền Trung”.
