Hội nghị diễn ra trong 2 ngày, tập trung vào giải quyết các vấn đề toàn cầu then chốt, bao gồm an ninh, thương mại và nhu cầu về một hệ thống quản trị toàn cầu toàn diện và bền vững hơn.
3 nội dung quan trọng bao trùm hội nghị gồm: Hòa bình, an ninh và cải cách quản trị toàn cầu; Tăng cường chủ nghĩa đa phương, các vấn đề kinh tế - tài chính và trí tuệ nhân tạo; Môi trường, Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 30) và Sức khỏe toàn cầu. Hội nghị tiếp tục khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của các nước Nam bán cầu. Hiện BRICS chiếm gần 50% dân số thế giới, hơn 1/3 diện tích toàn cầu và khoảng 1/4 thương mại thế giới.
Tổng thống nước chủ nhà Lula da Silva đặc biệt nhấn mạnh vai trò của các nước BRICS trong việc xây dựng "một thực tế đa cực mới cho thế kỷ 21", đồng thời nêu bật khả năng của khối trong việc thúc đẩy hòa bình, hòa giải xung đột. Tuyên bố Rio de Janeiro được đưa ra tại hội nghị tái khẳng định cam kết của các nước BRICS trong việc tăng cường chủ nghĩa đa phương, duy trì luật pháp quốc tế và nỗ lực xây dựng một trật tự toàn cầu công bằng hơn.
Theo nhà lãnh đạo Brazil Lula da Silva, BRICS không ra đời để đối đầu với bất kỳ thế lực nào mà chỉ là một mô hình khác, một cách tiếp cận chính trị khác đề cao tinh thần đoàn kết.
“Ngày nay, chủ nghĩa đơn phương đang làm xói mòn những thành tựu trong quá khứ và phá hoại tương lai của chúng ta. Sự nóng lên toàn cầu đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn dự đoán trước đây. Các khu rừng nhiệt đới đang bị đẩy đến điểm tới hạn. Nam bán cầu đang ở vị thế dẫn đầu một mô hình phát triển mới mà không lặp lại những sai lầm trong quá khứ. Chúng ta sẽ không chỉ là nhà cung cấp nguyên liệu thô. Chúng ta phải tiếp cận và phát triển các công nghệ cho phép chúng ta tham gia vào tất cả các giai đoạn của chuỗi giá trị”.
Hội nghị cũng bàn thảo những vấn đề nóng như xung đột tại Dải Gaza, phản đối các cuộc tấn công quân sự nhằm vào Iran và cảnh báo về nguy cơ hạt nhân. BRICS đồng thời thống nhất đẩy mạnh hợp tác thám hiểm không gian vì mục đích hòa bình và khẳng định ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, phản đối các hàng rào thuế quan đơn phương, thúc đẩy sử dụng đồng nội tệ trong giao dịch thương mại và kết nối hệ thống thanh toán nhằm giảm chi phí.
Đáng chú ý, hội nghị lần này đã thông qua tuyên bố chung về trí tuệ nhân tạo (AI) và tài chính khí hậu; xây dựng lộ trình huy động nguồn lực cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và định hình quan điểm chung của các nước Nam bán cầu về AI. Tổng thống Lula da Silva khẳng định:
"Bằng việc thông qua tuyên bố về quản trị trí tuệ nhân tạo, BRICS gửi đi một thông điệp rõ ràng và dứt khoát: các công nghệ mới phải hoạt động trong một mô hình quản trị công bằng, toàn diện và bình đẳng. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo không thể trở thành đặc quyền của một số ít quốc gia hoặc là công cụ thao túng trong tay các tỷ phú”.
Ngoài ra, BRICS đã khởi động sáng kiến hợp tác xóa bỏ các bệnh nhiệt đới và bệnh liên quan đến điều kiện xã hội, tập trung vào nguyên nhân sâu xa như đói nghèo và bất bình đẳng. Một sáng kiến quan trọng khác là phục hồi đất bị thoái hóa, thúc đẩy đầu tư cho sản xuất lương thực, nhiên liệu sinh học và tái tạo các hệ sinh thái bản địa.
Hội nghị kêu gọi cải tổ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và thúc đẩy một hiệp ước quốc tế về hợp tác thuế trong khuôn khổ Liên hợp quốc. Nhân dịp này, Diễn đàn Doanh nghiệp BRICS được tổ chức, thu hút hơn 1.000 đại biểu tham dự, khẳng định vai trò then chốt của hội nhập kinh tế và thương mại.
