Cùng dự còn có các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Bộ Ngoại giao, đại diện lãnh đạo ban, bộ ngành Trung ương, các nhân chứng lịch sử, bạn bè quốc tế, các nhà khoa học trong nước và quốc tế.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết, cách đây tròn 50 năm, thắng lợi lịch sử của Chiến dịch Hồ Chí Minh đã kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên "độc lập - thống nhất - hòa bình và phát triển" cho dân tộc Việt Nam.
Đó là thắng lợi của lòng yêu nước, của tinh thần đại đoàn kết dân tộc và khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam cũng như nhân dân ưa chuộng hòa bình trên toàn thế giới và trong hành trình ấy, ngoại giao đã đóng vai trò hết sức quan trọng.
Điểm lại những thành tựu quan trọng của ngoại giao Việt Nam trong suốt những thập kỷ qua, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho rằng trước những biến chuyển to lớn của thời đại, ngoại giao Việt Nam đang có những đổi mới căn bản bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Từ bài học trong cuộc đấu tranh thống nhất đất nước, Việt Nam sẽ tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ trật tự quốc tế công bằng, bình đẳng dựa trên luật pháp quốc tế, nâng tầm đóng góp của Việt Nam vào việc bảo đảm an ninh và kiến tạo hòa bình trên thế giới.
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch nước Lương Cường nêu rõ mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới, dù lớn hay nhỏ, nói chung đều trải qua những thời khắc mang tính bước ngoặt, những ngã rẽ lịch sử quyết định vận mệnh và con đường phát triển của mình.
Đối với Việt Nam, chiến thắng 30/4/1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam là một sự kiện vô cùng trọng đại trong lịch sử dân tộc. Từ đây, đất nước Việt Nam hoàn toàn thống nhất, non sông thu về một mối; dân tộc Việt Nam bước vào một kỷ nguyên lịch sử mới - kỷ nguyên độc lập, thống nhất, cả nước đi lên Chủ nghĩa xã hội. Trong chiến thắng lịch sử đó có đóng góp to lớn của ngoại giao Việt Nam.
Chủ tịch nước cho rằng, nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng ý nghĩa lịch sử và những bài học sâu sắc từ chiến thắng 30/4/1975 đối với ngoại giao Việt Nam trong kiến tạo hòa bình, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam thân yêu của chúng ta vẫn còn nguyên giá trị, mang tính dân tộc và tính thời đại sâu sắc.
Chủ tịch nước khẳng định, nhìn lại lịch sử cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giành độc lập, thống nhất đất nước của Nhân dân Việt Nam, chúng ta càng nhận thức rõ ràng hơn về vai trò rất quan trọng của công tác ngoại giao. Đặc biệt năm 1969 Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết xác định "Ngoại giao đã trở thành một mặt trận quan trọng, có ý nghĩa chiến lược" thì ngoại giao đã trở thành công cụ quan trọng, góp phần phân hóa kẻ địch, tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế và lan tỏa tính chính nghĩa về cuộc đấu tranh của Nhân dân Việt Nam tới thế giới.
Chủ tịch nước Lương Cường cho biết: "Tầm nhìn và tư duy sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác đối ngoại đã được đưa ra đúng thời điểm, rất phù hợp với bối cảnh quốc tế khi đó. Đặc biệt, sự nổi lên của các "dòng thác cách mạng", nhất là phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, phong trào công nhân quốc tế, cùng sự ủng hộ của nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới là những điều kiện căn bản giúp ngoại giao Việt Nam kết hợp tốt sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước."
Chủ tịch nước cho rằng, ngoại giao đã huy động được sự ủng hộ to lớn cả vật chất và tinh thần từ các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân tiến bộ trên thế giới, tạo nên phong trào quốc tế rộng lớn chưa từng có ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân Việt Nam và trong lịch sử thế kỷ 20, hiếm có cuộc đấu tranh của dân tộc nào lại quy tụ được sự ủng hộ rộng khắp và mạnh mẽ cả ở trong và ngoài nước như dân tộc Việt Nam.
Cùng với đó, ngoại giao đã phối hợp nhuần nhuyễn, chặt chẽ với mặt trận quân sự và chính trị, mở ra cục diện "vừa đánh, vừa đàm", qua đó giành thắng lợi từng bước, tạo tiền đề đưa sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đi đến toàn thắng.
Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định: "Đối với Việt Nam, đó là bài học về vận dụng sáng tạo tư tưởng và phong cách ngoại giao Hồ Chí Minh; nêu cao tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; bám sát phương châm "dĩ bất biến ứng vạn biến", luôn kiên định về mục tiêu chiến lược độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, song rất linh hoạt về sách lược; bài học về coi trọng sự phối chặt chẽ giữa đối ngoại với quốc phòng, an ninh, kinh tế và các lĩnh vực trọng yếu khác trong bảo vệ và xây dựng Tổ quốc; bài học về phát huy vai trò của người Việt Nam ở nước ngoài - bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam chúng ta."
Chủ tịch nước kỳ vọng cuộc Hội thảo do Bộ Ngoại giao Việt Nam tổ chức sẽ góp phần nhìn nhận, làm rõ những nhân tố, bài học, vai trò, và những đóng góp to lớn, nổi bật của ngoại giao Việt Nam trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất và phát triển đất nước.
Đồng thời, gợi mở những hướng đi thiết thực để Việt Nam cùng cộng đồng quốc tế chung tay kiến tạo và gìn giữ hòa bình bền vững ở khu vực và trên thế giới.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhân chứng lịch sử, nhà khoa học trong và ngoài nước đã tập trung thảo luận, chia sẻ những bài học kinh nghiệm cả trong quá khứ và hiện tại về nhiều khía cạnh khác nhau liên quan tới vai trò lãnh đạo của Đảng trong chiến thắng mùa xuân lịch sử 30/4/1975.
Bên cạnh đó, đóng góp của ngoại giao trong kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình và thống nhất đất nước; sự phối hợp giữa đấu tranh quân sự và ngoại giao trong Tổng tiến công mùa xuân năm 1975; cũng như những bài học rút ra từ ngoại giao thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đối với công tác đối ngoại hiện nay; hay vai trò tiên phong của đối ngoại trong việc tạo lập và gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định, phát triển và nâng cao vị thế đất nước trong kỷ nguyên mới.
