HLV Philippe Troussier chia tay đội tuyển Việt Nam sớm hơn dự kiến gần 3 năm. Với kết quả trong những tháng qua, việc nhà cầm quân người Pháp mất việc có thể làm hài lòng dư luận. Nhưng với các nhà quản lý, bài toán tìm người thay thế ông Troussier không hề đơn giản, nhất là khi bóng đá Việt Nam đang ở trong thời điểm xuống dốc sau nhiều năm ở đỉnh cao.
Tiêu chí nào để chọn HLV trưởng?
"Để tuyển chọn huấn luyện viên, VFF sẽ cần nhiều tiêu chí khác nhau. Tới đây, khi tuyển chọn HLV, Liên đoàn bóng đá Việt Nam sẽ trao đổi với các ứng viên. Các tiêu chí này sẽ giúp cho Liên đoàn đánh giá được ứng cử viên có đạt được định hướng của Liên đoàn hay không. Về cơ bản, họ cần có chuyên môn tốt, hiểu được văn hóa và bóng đá Việt Nam, biết chấp nhận sự khác biệt", Phó Chủ tịch phụ trách chuyên môn VFF Trần Anh Tú trả lời VTC News.
Hãy bắt đầu bằng chính phát biểu của một lãnh đạo VFF, bởi đây là căn cứ chính xác nhất cho câu hỏi của phần lớn người hâm mộ: "Đâu là tiêu chí để chọn HLV trưởng đội tuyển Việt Nam"?
Bất kể đội bóng nào cũng mong muốn và đưa ra yêu cầu chuyên môn tốt với một HLV trưởng, đây là điều kiện mang tính cơ bản nhất, không có gì để bàn cãi. Thậm chí, xu thế chọn người hiểu được văn hóa và bóng đá cũng rất thông dụng trên toàn thế giới. Man Utd ưu tiên chọn Ole Gunnar Solskjaer, Chelsea từng tin tưởng Frank Lampard, Arsenal chọn Arteta hay Pháp đặt niềm tin vào Deschamps.
"Biết chấp nhận sự khác biệt" có lẽ là tiêu chí đặc biệt hơn cả. Hiện nay, bóng đá Việt Nam đã phát triển vượt bậc so với giai đoạn trước đây, nhưng vẫn còn đó nhiều vấn đề tồn đọng. Chính các yếu tố này làm ảnh hưởng đáng kể đến sức mạnh của đội tuyển Việt Nam.
Ví dụ, các trọng tài không quyết liệt với hành vi xấu của cầu thủ, khiến họ hình thành thói quen xấu và thường xuyên lĩnh án phạt nặng khi đá giải quốc tế. Vì nhiều lý do khác nhau, tính cạnh tranh của V.League đang không được như mong muốn.
Ngay cả đội tuyển quốc gia cũng có những rào cản nhất định. Các lứa cầu thủ trẻ gần đây không thể nào tài năng và bản lĩnh như đàn anh. Trong khi đó, chính thế hệ vàng của bóng đá Việt Nam lại sa sút rất nhanh về phong độ và chuyên môn. Muốn bổ sung cầu thủ nhập tịch như Indonesia cũng rất khó khăn với bóng đá Việt Nam bởi hành lang phảp lý, văn hóa cũng như dư luận.
Và còn một câu chuyện rất quan trọng, tư tưởng, chiến thuật của HLV trưởng cần phù hợp với định hướng của VFF trong vài năm tới. Bóng đá Việt Nam có muốn tiếp tục kiên định với con đường của ông Troussier hay cần thành tích "nóng" như ông Park Hang Seo?
Ứng dụng bộ tiêu chí thế nào?
Một lần nữa, vai trò của Hội đồng HLV Quốc gia được nhắc đến trong bài toán tìm thuyền trưởng cho đội tuyển quốc gia. Hội đồng sẽ là đơn vị đóng vai trò xây dựng bộ tiêu chí, vận hành, ứng dụng các tiêu chí này trong quá trình phỏng vấn các ứng viên.
Thực tế, lựa chọn HLV Troussier là một con đường an toàn với bóng đá Việt Nam sau triều đại của ông Park Hang Seo. Ông Troussier hiểu rõ văn hóa và bóng đá Việt Nam, trình độ chuyên môn có lẽ không phải bàn cãi. Nhưng rồi, ông thất bại nặng nề nhất.
Trong quá khứ, HLV Miura được Liên đoàn bóng đá Nhật Bản giới thiệu. Thời gian đầu, nhà cầm quân này làm tốt, nhưng ngày càng lún sâu vào khủng hoảng.
Bởi vậy, bộ tiêu chí cơ bản được định hình nhưng cần vận dụng một cách hiệu quả nhất cho từng ứng viên. Cần có những bài toán và phép thử thực tế hơn với mỗi huấn luyện viên. Câu trả lời của họ chính là thước đo ban đầu để VFF có thể đánh giá và ra quyết định.
Suy cho cùng, những người thành công nhất với bóng đá Việt Nam là ông Calisto và ông Park Hang Seo đều không có bản lí lịch hoành tráng. Ông Park bị xem là hết thời ở Hàn Quốc, "thầy Tô" trước khi đến Long An chỉ dẫn dắt vài đội bóng bình thường ở Bồ Đào Nha.
Đâu là nguyên nhân lớn nhất khiến họ thành công? Đó là khả năng thích nghi, sự phù hợp với môi trường và "biết chấp nhận sự khác biệt". Bóng đá Việt Nam bây giờ cần một huấn luyện viên biết vận dụng tối đa nguồn lực sẵn có, khơi gợi ý chí chiến đấu của các cầu thủ.
Giấc mơ World Cup không phải câu chuyện của riêng một HLV có thể làm được. Bóng đá Việt Nam vẫn còn cách xa top đầu châu Á. Nhưng để bóng đá giữ được ngọn lửa trong lòng người hâm mộ, xa hơn là các nhà tài trợ, đội tuyển quốc gia vẫn phải có thành tích và tránh việc trượt dài trong thất bại.
