Chất vấn trước Quốc hội sáng nay (20/6), đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) ghi nhận thời gian qua Bộ GD&ĐT có những giải pháp và nhiều hình thức để xử lý với vấn đề bạo lực học đường. Song, bạo lực học đường từ năm 2023 đến nay có nhiều báo động, di chứng để lại lâu dài và đây là thách thức đáng lo ngại với môi trường giáo dục, ảnh hưởng đến thế hệ trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần.
"Với nhiệm vụ của ngành Giáo dục là phải quét sạch bạo lực khỏi trường học, xin hỏi Bộ trưởng đến khi nào trong trường học không còn bạo lực? Bộ trưởng có thể cam kết về thời điểm nào đó trong tương lai?", đại biểu chất vấn.
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, trường học là bộ phận không thể tách rời khỏi xã hội, "bức tường" vây quanh trường học ngày càng trở nên mong manh, khoảng cách bên trong và bên ngoài trường học dần bị xóa nhòa bởi internet, mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện đại.
"Nếu một ngày nào đó trong trường học không còn bạo lực thì đó là ngày người lớn không đánh nhau nữa. Trẻ con sẽ chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy mà thôi", Bộ trưởng nói.
Song Bộ trưởng Sơn nhấn mạnh, xã hội phải đối mặt với hiện thực, bằng mọi cách, biện pháp phải giảm thiểu, hỗ trợ, kiểm soát càng nhiều càng tốt.
Tư lệnh ngành Giáo dục dẫn chứng thêm, theo thống kê, 70% học sinh có hành vi bạo lực với người khác đều có hoàn cảnh gia đình đặc biệt nên ảnh hưởng đến tâm lý, ứng xử của các em. Bố mẹ ly hôn, các em chứng kiến bạo lực gia đình hoặc bản thân bị bạo lực gia đình. Những hoàn cảnh này ảnh hưởng đến tâm lý, thái độ, ứng xử và quan điểm của các em. Phần quan trọng của giáo dục là dạy đạo đức, nhân cách, quyết định thái độ, hành vi ứng xử của học sinh. Phần này nằm chính ở gia đình, sự gương mẫu của người lớn.
"Trường học chỉ là góc độ kiểm soát ở tâm lý, tăng cường hoạt động giáo dục tích cực để hạn chế học sinh sa vào bạo lực. Chúng tôi sẽ làm tối đa nhiệm vụ này", Bộ trưởng cam kết.
Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Nàng Xô Vi (Đoàn Kon Tum) dẫn báo cáo của Bộ GD&ĐT nhấn mạnh, bạo lực học đường vẫn là thách thức đáng lo ngại, hình thức chuyển dần từ bạo lực thể chất sang bạo lực tinh thần, đặc biệt trên không gian mạng.
Đại biểu dẫn thực tế ở các địa bàn miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vấn đề này trở nên đáng lo ngại hơn khi học sinh còn thiếu kỹ năng tự bảo vệ, giáo viên thì kiêm nhiệm nhiều vai trò, nhà trường thì còn thiếu chuyên gia tâm lý học đường. Cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, xã hội và nhà trường còn thiếu.
"Xin hỏi, Bộ trưởng đánh giá thế nào về thực trạng này, đặc biệt tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn? Trong thời gian tới, bộ trưởng có lộ trình gì để xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh, nhân văn cho các học sinh ở những vùng điều kiện khó khăn?", bà Nàng Xô Vi chất vấn.
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, vấn đề bạo lực học đường tại các cơ sở giáo dục ở khu vực đô thị, đông dân cư và các cơ sở giáo dục ở vùng sâu, vùng xa sẽ có sự khác biệt.
"Công bằng mà nói thì các trường học vùng sâu vấn đề bạo lực học đường không đến mức phức tạp như ở đô thị. Nhưng vấn đề bạo lực học đường trên không gian mạng thì mức độ và tính chất ngày càng phức tạp hơn", ông Nguyễn Kim Sơn thừa nhận và dẫn chứng có 20-25% bạo lực học đường trên không gian mạng.
Cũng theo Bộ trưởng GD&ĐT, tình trạng "bắt nạt trực tuyến" có xu hướng ngày càng gia tăng và phức tạp. Đây là vấn đề cần tập trung có giải pháp.
Phát biểu tranh luận về bạo lực học đường, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP.HCM) cho rằng, giáo dục là sự nghiệp trồng người. Để trồng người thành công thì phải có ba chân kiềng là Nhà nước, xã hội và gia đình.
Đại biểu cho rằng, Quốc hội chất vấn Bộ trưởng về vai trò của Nhà nước, nhưng hai chân kiềng còn lại đều có vai trò riêng không thay thế được.
"Chẳng hạn khi nói về bạo lực học đường là chúng ta nói về sự bất lực của cái thiện. Nhưng cái thiện, tình yêu, lòng nhân từ phụ thuộc rất nhiều vào gia đình và xã hội. Nên một số quốc gia phát triển bắt đầu hạn chế học sinh dùng điện thoại thông minh và mạng xã hội vì mạng xã hội cung cấp cho người dùng cả cái tốt, cái xấu, cái thiện, cái ác mà trẻ em thì không tự kiểm soát được", ông Trương Trọng Nghĩa phân tích.
Vì vậy, vị đại biểu cho rằng Quốc hội nên kêu gọi vai trò quan trọng của gia đình, xã hội, bên cạnh vai trò của Nhà nước. Như tivi thông minh có chế độ kiểm soát chương trình của con, nhưng có bao nhiêu người sử dụng?
