Phóng viên Đài TNVN thường trú tại Pháp đã nhiều lần được gặp và nghe bà say sưa kể về tình yêu của mình với Việt Nam. Xin được viết về bà như một lời tiễn biệt:
Từ hàng chục năm nay, tới hầu hết các sự kiện lớn về Việt Nam tại Paris và một số thành phố lân cận, đều thấy sự góp mặt của bà Raymonde Dien, dù nhiều năm sau này, bà phải ngồi xe lăn và cần con gái đi cùng hỗ trợ. Bà cũng được mời tham dự nhiều hoạt động ủng hộ hòa bình, nói chuyện về lịch sử với giới trẻ và những lúc đó, dù tuổi cao sức yếu, bà vẫn say sưa kể lại câu chuyện cuộc đời mình đã gắn bó với cuộc đấu tranh vì hòa bình, với đất nước Việt Nam như thế nào.
“Ngày 23/2/1950, khi biết tin có đoàn tàu chở vũ khí sang Đông Dương sắp đi qua Saint-Pierre-des-Corps, Đảng bộ tại thành phố Tours nơi tôi sinh sống và làm việc, kêu gọi những người yêu chuộng hòa bình biểu tình phản đối chiến tranh. Chỉ trong vài giờ, khoảng 300 người tập trung tại khu vực đoàn tàu sắp đi qua và khi tàu tới gần, cảm xúc trong tôi sục sôi, tôi cùng một đồng chí khác đã nằm xuống đường ray để buộc đoàn tàu phải dừng lại. Lúc đó, tôi chỉ nghĩ rằng mỗi ngày có biết bao người gồm cả phụ nữ, trẻ em Việt Nam bị giết bởi cuộc chiến phi nghĩa của thực dân Pháp; biết bao nhiêu trường học, bệnh viện, ngôi chùa bị phá hủy. Và chúng tôi muốn làm một điều gì đó để chấm dứt cuộc chiến”.
Vào thời điểm đó, cô gái trẻ Raymonde Dien chưa đầy 21 tuổi và mới gia nhập hàng ngũ Đảng Cộng sản Pháp gần 3 năm. Cảnh sát Pháp đã bắt giữ và đưa bà ra xét xử tại tòa án quân sự, kết án tội “vi phạm nghiêm trọng an ninh quốc gia" rồi giam giữ bà gần 1 năm tại nhà tù Bordeaux. Các cuộc biểu tình đòi tự do cho Raymonde Dien diễn ra trên khắp cả nước Pháp, khuấy động mạnh mẽ phong trào chống chiến tranh. 10 tháng kể từ khi bị bắt, bà được trả tự do. Và ngày 23/2/1950 đã đi vào lịch sử như biểu tượng của chủ nghĩa vô sản quốc tế cao đẹp, cổ vũ mạnh mẽ cho nhân dân Việt Nam chống lại thực dân Pháp. Xin cùng nghe lại những lời bà đã kể khi nghe tin quân Pháp thất bại nặng nề ở Điện Biên Phủ vào năm 1954, để hiểu hơn tình yêu lớn mà bà dành cho Việt Nam:
“Mỗi ngày trên báo Nhân đạo đều có các thông tin về diễn biến chiến tranh ở Việt Namtừ những ngày đầu tiên cho đến chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954. Lúc nghe tin Việt Nam chiến thắng trong trận Điện Biên Phủ, chúng tôi vô cùng xúc động, cảm xúc dâng trào. Chúng tôi đã òa khóc, rồi ôm nhau nhảy múa vui mừng. Đây là chiến thắng có được nhờ Tướng Giáp, nhờ đội quân của ông, nhờ tất cả những người lính kháng chiến đã chiến đấu đến cùng để giành thắng lợi”.
Chuyến thăm Việt Nam đầu tiên vào năm 1956 khi bà cùng Henry Martin vượt chặng đường dài tới 15 ngày bay qua Bắc Kinh rồi đi tàu đến Hà Nội được gặp người dân Việt Nam và đặc biệt được gặp Bác Hồ, mãi mãi là một kỷ niệm đẹp đẽ nhất trong trái tim người phụ nữ Pháp hiền hậu này. Bà xúc động ứa nước mắt mỗi lần kể lại:
“Rất đông người dân Việt Nam đã ra đón chúng tôi ở ga Hà Nội. Tất cả mọi người đều muốn ôm lấy chúng tôi. Khoảnh khắc đó vô cùng cảm động. Tôi và Henri Martin ở lại Hà Nội và tham dự Đại hội Thanh niên và nhận được sự đón tiếp không thể nào quên được. Và khi sắp bắt đầu Đại hội, chúng tôi nhìn thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh đi đến. Người gọi tôi lại ngồi cạnh Người, tôi thực sự rất kinh ngạc, tôi không nghĩ một người Pháp bé nhỏ như tôi lại được ngồi cạnh vị Chủ tịch vĩ đại mà tôi được nghe nói đến rất nhiều và cả thế giới ngưỡng mộ nhưng Người lại gần gũi, giản dị và thân thương đến thế. Người ôm lấy tôi. Khi tôi nói rằng tôi đến từ thành phố Tours, Người đã nói Người biết thành phố Tours, nơi vào năm 1920 Người đã tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp. Người đã tặng tôi một chiếc vòng tay bằng ngà. Ngày hôm sau, Người mời chúng tôi đến nhà chơi và gặp gỡ trò chuyện. Chúng tôi được Người và Thủ tướng Phạm Văn Đồng đón tiếp. Cuộc gặp đó tôi cũng không thể nào quên được”.
Năm 2004, bà trở lại thăm Việt Nam lần thứ hai nhân dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Cùng năm đó, đúng ngày Quốc khánh 2/9/2004, bà vinh dự nhận Huân chương Hữu nghị do Nhà nước Việt Nam trao tặng.
Xin vĩnh biệt một người bạn lớn của Việt Nam, một tình yêu lớn dành cho Việt Nam bằng bài hát do một cô giáo viết về bà :
“Trong một thành phố nhỏ có đoàn tàu đi qua, có cô gái Raymonde Dien.
Tàu chở vũ khí đến tiếp viện cuộc chiến ở Đông Dương.
Raymonde Dien đã quyết định nằm xuống đường ray, cùng các đồng chí sát cánh bên cạnh phản đối chiến tranh.
Ngày 23/2 năm ấy, không ai có thể quên được người chiến sỹ cộng sản đó!”./.
