Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra một kỷ nguyên mới cho sự phát triển mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực cuộc sống, trong đó có lĩnh vực y tế.
Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Võ Toàn Trung, trưởng khoa phục hồi chức năng tại bệnh viện Bullion (Paris, Pháp), mặc dù trí tuệ nhân tạo và công nghệ hiện đại có thể hỗ trợ rất tốt trong chẩn đoán và điều trị bệnh thì vai trò của Bác sĩ vẫn rất quan trọng và không thể thay thế. Và, sự kết hợp giữa công nghệ và con người sẽ mang lại những lợi ích và hiệu quả tốt nhất cho công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Đây cũng là nội dung phỏng vấn giữa phóng viên Đài TNVN với TS, BS Võ Toàn Trung.
Nghe âm thanh tại đây:
 TS, BS Võ Toàn Trung trưởng khoa phục hồi chức năng tại bệnh viện Bullion (Paris Pháp) |
TS Võ Toàn Trung: Sự phát triển mạnh mẽ của kỹ thuật y sinh học và AI trong tiềm năng phát triển của y học Việt Nam và các vấn đề kinh tế có tiềm năng rất lớn. Trong thời đại mới hiện nay, khi mà công nghệ sinh học AI dẫn đến sự thay đổi toàn diện trong phát triển của y học, từ chất lượng chẩn đoán, đến chất lượng theo dõi hiệu quả điều trị của bệnh nhân. Điều này sẽ góp phần nâng cao sức khỏe và kéo dài tuổi thọ cho con người.
Trong xu hướng hiện nay, chúng ta thấy rằng, trí tuệ nhân tạo đóng góp ngày càng nhiều cho việc theo dõi và thu thập các triệu chứng trong y học. Nếu thu thập sớm sẽ cho phép đưa ra dự báo và chẩn đoán chính xác hơn, đặc biệt hơn với những căn bệnh khó. Việc chẩn đoán và dự báo, dự phòng sớm sẽ đưa ra lộ trình điều trị hiệu quả hơn.
 AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế. |
Lấy ví dụ như điều trị ung thư, việc chẩn đoán sớm và đưa ra liệu trình điều trị phù hợp giúp kéo dài tuổi thọ, phòng ngừa, thậm chí chữa khỏi bệnh. Hoặc là các mô hình về phục hồi chức năng sau mổ hoặc tai biến cũng vậy. Ngoài ra, việc xây dựng hệ thống đánh giá như về vận động cơ thể, AI cũng giúp rất nhiều trong việc phân tích và đưa ra giải pháp điều trị, tạo điều kiện cho việc nghiên cứu phát triển và xây dựng hệ thống Robot thế hệ mới. Tựu chung lại, với sự phát triển như vũ bão của công nghệ trong nhiều lĩnh vực, thì điều này sẽ giúp chúng ta xây dựng được một hệ thống y tế hiện đại, đáp ứng được nhu cầu chữa bệnh và phòng bệnh cho tất cả người dân.
TS: Võ Toàn Trung: Theo ý kiến cá nhân của tôi, thực ra các bệnh viện của Việt Nam hiện nay đang mới bắt đầu giai đoạn số hóa, thu thập dữ liệu, cập nhật các dữ liệu của bệnh nhân, cũng như dữ liệu để theo dõi điều trị chăm sóc…Tuy nhiên, việc sử dụng AI trong chẩn đoán, điều trị, dự phòng thì Việt Nam hiện nay theo như tôi thấy thì chưa đạt được là mấy. Điều này cũng đúng thôi, bởi với xu thế phát triển của y học hiện nay thì những sản phẩm AI cho phép sử dụng trong theo dõi điều trị, chẩn đoán đang ở giai đoạn phát triển, tùy theo từng đất nước. Cho nên, Việt Nam trong giai đoạn tới cần phải suy nghĩ đến 2 vấn đề. Đó là cập nhật hệ thống và chúng ta cần có hệ thống nghiên cứu để làm ra những sản phẩm AI, giúp cho sự phát triển của y học cũng như là công nghệ sinh học của Việt Nam.
 Hiện tại AI đã được sử dụng phổ biến trong chẩn đoán hình ảnh. Ảnh Vinmec.vn |
Về thu thập dữ liệu, Big Data được gọi là mỏ vàng về nguyên liệu. Tuy nhiên, việc thu thập dữ liệu của Việt Nam cần phải được chuẩn hóa. Khi đã chuẩn hóa thì mình xử lý số liệu sẽ đạt được kết luận, phù hợp để từ đó mình có thể xây dựng mô hình phát triển cho AI một cách hợp lý. Những trung tâm dữ liệu Việt Nam cần có sự kết nối đồng bộ và chiến lược để giúp cho sự phát triển, xây dựng hệ thống công nghệ xử lý.
PV: Như ông vừa nói thì Việt Nam có nhiều tiềm năng trong phát triển thị trường AI. Theo ông, làm thế nào để Việt Nam có thể tạo ra các sản phẩm AI made in Việt Nam phục vụ cho y tế?
TS Võ Toàn Trung: Theo đánh giá một cách tổng quan thì thị trường AI công nghệ sinh học ước tính rơi vào khoảng tầm 1.000 tỷ đô trong thời gian là 10 - 15 năm tới- một thị trường khổng lồ vậy thì Việt Nam phải làm thế nào chiếm được một phần trong thị phần đó. Vấn đề chúng ta cần phải suy nghĩ và cùng nhau làm công nghệ AI thì phải có nhiều người và ở nhiều góc độ chuyên môn khác nhau cùng tham gia, mới có thể tập hợp mà làm được những sản phẩm AI phù hợp, giải quyết được các vấn đề rất chuyên biệt trong y học hoặc là công nghệ sinh học. Đứng trước những thử thách ngày càng to lớn về y học tương lai, chúng ta cần có một nhìn nhận đúng đắn về xu thế phát triển tương lai, để có chính sách hoạch định, phương hướng đúng đắn.
 Bệnh viện Bạch Mai thực hiện ứng dụng công nghệ số, giai đoạn 1 là thực hiện bệnh án điện tử Ảnh minh họa: Thanh Dương |
Điều này cho phép xây dựng một hệ thống nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Những hệ thống này sẽ cho phép tạo ra những sản phẩm y học có giá trị đóng góp cho sự phát triển của y học và kinh tế. Có thể coi những trung tâm nghiên cứu công nghệ giống như một vườn ươm của ý tưởng, start-up. Chúng ta cần tạo điều kiện cho vườn ươm đó phát triển, nhưng đồng thời cho phép nhà đầu tư quốc tế hoặc những tri thức kiểu bào có thể tiếp cận, phối hợp cùng Việt Nam biến những ý tưởng thành hiện thực.
PV: Thưa ông, như ông vừa nói, trí tuệ nhân tạo đang mang lại rất nhiều lợi ích cho ngành y tế, từ việc cải thiện chẩn đoán bệnh đến tối ưu hóa quy trình điều trị…Tuy nhiên, hiện nay đang dấy lên những cảnh báo cho rằng, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro nếu không có sự giám sát của con người. Quan điểm của ông như thế nào về điều này?
Võ Toàn Trung: Đối với tất cả các nước đều có một tất cả những vấn đề liên quan đến can thiệp vào con người đều phải tính đến các vấn đề liên quan đến pháp lý. Đứng ở góc độ quản lý nhà nước, đương nhiên là Quốc hội và Chính phủ sẽ rất quan tâm. Đối với các nước, người ta đều có quy định chặt chẽ liên quan đến những vấn đề sẽ ảnh hưởng đến mức độ nào thì mình cho phép, đến mức độ nào thì không được phép, hoặc đến mức nào thì phải suy nghĩ có thể làm được cái gì.
Trí tuệ nhân tạo cũng như tất cả các kỹ thuật sinh học hoặc là các lĩnh vực khác một khi mà nó can thiệp vào con người, thu thập dữ liệu, vấn đề chẩn đoán điều trị rồi chăm sóc sức khỏe thì phải tuân thủ nguyên tắc gọi là Bảo mật dữ liệu. Đấy là những dữ liệu của cá nhân dù hệ thống nào cũng phải có sự đảm bảo về mặt pháp lý, tức là không chuyển thành dữ liệu để công bố tràn lan được.
Chẳng hạn như chat GPT, một trong những ứng dụng AI chưa đủ trình độ để có thể đưa ra những lời khuyên như một bác sĩ có kinh nghiệm được. Trên thế giới, người ta khuyến cáo không sử dụng chat GPT tràn lan, ở nhiều lĩnh vực cũng chỉ là sử dụng để tham khảo mà thôi.
Tôi nghĩ rằng, dù trí tuệ nhân tạo có thông minh đến đâu cũng cần phải có sự giám sát và bác sĩ vẫn phải là người đưa ra quyết định sáng suốt trong mọi việc.
PV: Vâng cảm ơn những chia sẻ rất hữu ích của Bác sĩ.
