Gần 80 năm trước, Hồng quân Liên Xô đã đẩy lùi quân đội phát xít Đức khỏi sông Dnipro (Dnepr hay Dnieper) ở nơi khi đó là Ukraine thuộc Liên bang Xô viết.
Trận sông Dnipro khi đó là trận đánh vượt sông lớn nhất Thế chiến II và trở thành một trong những trận đánh có tổng số thương vong cao nhất trong cuộc chiến này.
Kết thúc trận chiến, Hồng quân Liên Xô thu hồi toàn bộ phần Đông lãnh thổ Ukraine và một phần lãnh thổ Nga, tiến về phía Tây từ 300 đến 450 km, giải phóng toàn bộ bờ tả ngạn sông Dnipro và thành phố Kiev. Ngoài ra, Hồng quân còn chiếm được nhiều căn cứ đầu cầu quan trọng làm bàn đạp cho chiến dịch tấn công hữu ngạn Dnipro kế tiếp ngay sau đó, thu hồi lại toàn bộ lãnh thổ Ukraina và tiến ra tuyến biên giới quốc gia của Liên Xô.
Những kinh nghiệm đó có thể đóng vai trò quan trọng trong các thông điệp video hàng ngày của Tổng thống Volodymyr Zelensky trong bối cảnh Ukraine đang chuẩn bị phản công ở miền Nam để chiếm lại khu vực xung quanh thành phố Kherson từ tay các lực lượng Nga.
Bước ngoặt lớn
Trận chiến dọc sông Dnipro từng đánh dấu bước ngoặt lớn cách đây gần 80 năm và kết quả của trận chiến hiện tại có thể sẽ mang tính quyết định không kém. Quân đội Nga kiểm soát Kherson - nơi có dân số 300.000 người, từ giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự.
Ông Michael Kofman, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu về Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân ở bang Virginia của Mỹ cho biết, nếu Ukraine phản công thành công vào thời điểm này có thể ngăn chặn các cuộc tấn công tiếp theo của Nga về hướng cảng Odessa.
Với các cuộc tấn công có chủ đích bằng Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao (HIMARS) do Mỹ sản xuất, quân đội Ukraine đang cố gắng thiết lập một hướng đi chiến lược. Nếu cuộc phản công thành công, Ukraine sẽ có thể tuyên bố một chiến thắng quan trọng giống như khi họ có thể đẩy quân đội Nga ra khỏi thành phố Kharkiv - nơi sinh sống của hơn 1 triệu dân, ở khu vực Đông Bắc. Tuy nhiên, nếu các lực lượng Nga có thể cầm cự, đó sẽ là một đòn giáng mạnh vào Ukraine và thậm chí có thể khiến Kiev phải trả cái giá rất lớn.
Từng bước phản công
Tính đến cuối tháng 7, quân đội Ukraine đã có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho 3 cây cầu quan trọng trong khu vực. Những cây cầu này đóng vai trò thiết yếu trong việc tiếp vận cho các lực lượng Nga tại Kherson.
Một cuộc tấn công bằng pháo phản lực HIMARS nhắm vào cầu Antonivka đêm 26/7 rõ ràng mang tính quyết định. Cấu trúc của cầu được cho là đã bị hư hại đến mức các thiết bị hạng nặng không thể di chuyển qua.
Mặc dù tuyên bố của các bên tham chiến rất khó xác minh độc lập, nhưng các video đăng trên mạng xã hội sau vụ tấn công cho thấy Nga đã lập cầu phao qua sông. Ukraine cũng có thể dễ dàng tấn công mục tiêu này.
“Cuộc phản công của Ukraine ở Kherson đang dần dần có đà”, Bộ Quốc phòng Anh cho biết trong bản thông tin tình báo mới, trong đó nói rằng các lực lượng Nga trong khu vực có vẻ “rất dễ bị tấn công”. Thành phố Kherson “gần như bị chia cắt khỏi các lãnh thổ khác” mà Nga kiểm soát. Việc mất Kherson “sẽ làm suy yếu nghiêm trọng những nỗ lực của Nga” trong chiến dịch quân sự hiện nay.
Các video khác trên mạng xã hội cho thấy Nga dường như triển khai thiết bị hạng nặng về phía Kherson để đáp trả.
“Yếu tố bất ngờ”
Tại Kiev, Cố vấn của Tổng thống Ukraine Zelensky, ông Mykhailo Podolyak tỏ ra tự tin. Ông nói với DW rằng, theo cách mà Nga đã từ bỏ Đảo Rắn ở Biển Đen - hòn đảo nhỏ có vai trò quan trọng có thể kiểm soát tuyến đường biển hướng tới eo biển Bosporus, thì việc rời Kherson có thể là một “cử chỉ thiện chí”.
Theo Simon Ostrovsky, phóng viên của đài truyền hình PBS của Mỹ, quân đội Nga cũng có khả năng tấn công mục tiêu ở miền Nam Ukraine. Ông cho biết một số căn cứ bí mật và nhà kho được quân đội Ukraine sử dụng ở thành phố Mykolaiv đã bị tấn công.
“Các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga vào Ukraine dường như được nhắm mục tiêu rất tốt và gây thiệt hại rất lớn”, ông Ostrovsky nói.
Ông Kofman nói rằng rất khó để dự đoán điều gì sẽ xảy ra. “Ukraine hiện tại cảm thấy họ có cơ hội. Tôi nghĩ rằng họ chắc chắn có khả năng tiến hành một cuộc tấn công thành công”. Tuy nhiên, Ukraine có thể mất lợi thế nếu không tận dụng được “yếu tố bất ngờ”.
Vùng Kherson không chỉ có ý nghĩa chiến lược lớn mà còn là khu vực trọng điểm về kinh tế. Đây là vựa lúa mì phục vụ thị trường toàn cầu và là nơi sản xuất dầu hướng dương. Ukraine cáo buộc Nga đánh cắp nửa triệu tấn ngũ cốc, cũng như phân bón và hàng chục nghìn tấn dầu hướng dương. Trong khi phía Nga bác bỏ các cáo buộc như vậy.
Nếu Ukraine không thể giành lại quyền kiểm soát khu vực màu mỡ này, Ukraine sẽ phải vật lộn để tiếp tục cầm cự. Họ cần phải đẩy Nga ra khỏi Kherson, vượt qua sông Dnipro và tiến về phía Đông, để cắt đứt kết nối trên bộ của lực lượng Nga với Crimea.
Trong thông điệp video của mình, Tổng thống Zelensky nói rằng bước ngoặt mà người Ukraine chờ đợi đã đến và ông đang kêu gọi vũ khí hạng nặng từ Mỹ và EU./.
