Hôm nay (3/9), Trung Quốc tổ chức lễ duyệt binh tại quảng trường Thiên An Môn, nhân dịp kỷ niệm 80 chiến thắng kháng chiến chống Nhật và kết thúc Thế chiến 2. Không chỉ mang ý nghĩa lịch sử, sự kiện còn là dịp để Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) chứng minh thành quả hiện đại hóa quân đội và khẳng định vị thế địa chính trị đang lên.
Với quy mô được đánh giá là chưa từng có, cuộc duyệt binh lần này hứa hẹn sẽ trở thành màn phô diễn sức mạnh quốc phòng lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Dàn khí tài lần đầu xuất hiện
Điểm nhấn lớn nhất của lễ duyệt binh nằm ở dàn khí tài nội địa, nhiều loại sẽ lần đầu ra mắt công chúng. Trong đó có tên lửa siêu vượt âm, hệ thống phòng không chống UAV, máy bay cảnh báo sớm cải tiến, xe tăng thế hệ mới cùng loạt UAV chiến đấu thông minh. Đây đều là những thành phần nằm trong chiến lược hiện đại hóa của PLA, phản ánh rõ mục tiêu đưa quân đội tiến tới chuẩn hóa, tinh nhuệ và công nghệ cao.
Ngày 28/8, Phó Chủ nhiệm văn phòng tiểu ban chỉ đạo duyệt binh, Thiếu tướng Ngô Trạch Khỏa cho biết phần lớn khí tài trình diễn tại lễ duyệt binh sẽ là mẫu mới, từ xe tăng chiến đấu chủ lực tới máy bay chiến đấu.
Toàn bộ vũ khí và trang thiết bị trong cuộc duyệt binh là vũ khí chiến đấu chủ lực đang phục vụ trong quân đội Trung Quốc và được sản xuất trong nước, đánh dấu lần ra mắt tập trung của vũ khí và trang thiết bị thế hệ tiếp theo của quân đội nước này sau cuộc duyệt binh lớn mừng Quốc khánh năm 2019.
Theo đó, cuộc duyệt binh chủ yếu giới thiệu trang thiết bị thế hệ thứ tư, như xe tăng, máy bay trên tàu sân bay và máy bay chiến đấu thế hệ mới. Nhiều thiết bị không người lái, thông minh và chống không người lái cho bộ binh, hải quân và không quân, cùng các lực lượng mới như tác chiến mạng và điện tử, hay các trang thiết bị tiên tiến như vũ khí siêu thanh, phòng không và chống tên lửa, tên lửa chiến lược... cũng sẽ được giới thiệu tại lễ duyệt binh.
Thiếu tướng Ngô Trạch Khoả nói: "Những vũ khí đó sở hữu khả năng thông tin và tự động hóa cao, thể hiện nỗ lực của Trung Quốc trong việc thích ứng với xu hướng phát triển của khoa học, công nghệ và chiến tranh hiện đại, đồng thời thể hiện sức mạnh chiến thắng trong các cuộc chiến trong tương lai".
Ngoài ra, những hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy hệ thống vũ khí vi sóng được lắp trên xe tải Shacman SX2400/2500 8x8 và được trang bị các mảng ăng-ten phẳng lớn kết hợp với radar đã xuất hiện trên đường phố Bắc Kinh trong những ngày gần đây.
Những vũ khí này đại diện cho bước tiến mới nhất trong quá trình phát triển năng lượng định hướng của Trung Quốc, được thiết kế để vô hiệu hóa những mối đe dọa ngày càng gia tăng từ máy bay không người lái.
Không chỉ dừng lại ở đó, Trung Quốc còn công bố mẫu xe tăng chủ lực thế hệ mới của Lục quân Quân giải phóng nhân dân (PLA). Theo kế hoạch, phương tiện này cùng một mẫu xe chiến đấu bộ binh sử dụng chung khung gầm sẽ trình diễn trong cuộc duyệt binh trên đường Trường An.
Điểm nổi bật của dòng tăng mới chính là lớp bảo vệ động lực được gia cường khắp thân và tháp pháo, tạo thành một hệ thống phòng thủ nhiều lớp. Thay vì bố trí kíp lái trực tiếp trong tháp pháo như các mẫu tăng truyền thống, vũ khí chính lắp đặt trong tháp pháo điều khiển từ xa, qua đó tăng đáng kể khả năng sống sót cho tổ lái.
Tân Hoa Xã thông tin thêm đội hình hùng hậu gồm máy bay của Lục quân, Hải quân và Không quân cũng sẽ bay ở độ cao thấp qua quảng trường Thiên An Môn vào thời điểm diễn ra lễ duyệt binh.
Phi đội trên không sẽ bay theo đội hình chiến đấu tích hợp, kết hợp khả năng cảnh báo sớm và chỉ huy, khả năng dự báo chiến lược và khả năng chống hạm từ Lục quân, Hải quân và Không quân. Một số máy bay mang theo vũ khí thật.
Bên cạnh đó, các nhóm chiến đấu được tổ chức theo mô hình thực chiến hóa, bao gồm nhóm tác chiến thông tin, nhóm chiến tranh điện tử, nhóm tác chiến không gian mạng và cả lực lượng sử dụng vũ khí năng lượng định hướng. Việc những đội hình này được đưa vào khối diễu binh không chỉ nhằm mục đích trình diễn, mà còn khẳng định PLA đang chuyển mình mạnh mẽ từ quân đội lục địa truyền thống sang lực lượng có khả năng tiến hành tác chiến công nghệ cao trên nhiều không gian khác nhau.
Lễ duyệt binh sẽ phô diễn 45 khối đội hình có cả không quân, hải quân, bộ binh và các lực lượng đặc nhiệm chiến lược. Tại đây, PLA sẽ lần đầu trình diện các hệ thống tên lửa siêu vượt âm, vũ khí định hướng năng lượng (directed-energy), hệ thống phòng thủ tên lửa và thiết bị chống UAV hiện đại. Bên cạnh đó, loại máy bay tàng hình J-35 phục vụ tác chiến trên hàng không mẫu hạm, cùng các hệ thống chống drone cũng sẽ xuất hiện.
Ngoài các hệ thống trên không - trên biển, đội hình mặt đất cũng có sự góp mặt của những khí tài nội địa như pháo tự hành PLZ-05 (cỡ 155 mm, tầm bắn tối đa lên tới 60 km), hệ thống phóng rocket đa nòng PHL-16 với tầm bắn lên tới 360 km (nếu sử dụng tên lửa chống hạm), cùng khinh hạm trực thăng Type 076 với cầu cất hạ cánh điện từ CATOBAR, phủ UAV oanh tạc trên mặt biển.
Tất cả vũ khí, trang bị trong lễ duyệt binh lần này đều do các tập đoàn công nghiệp quốc phòng trong nước phát triển. Với Trung Quốc, đây vừa là thành tựu công nghệ, vừa là lời khẳng định rõ ràng về khả năng tự chủ quân sự, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ quốc phòng với Mỹ và phương Tây ngày càng khốc liệt.
Quy mô và khách mời có một không hai
Để đảm bảo sự kiện diễn ra trọn vẹn, Bắc Kinh đã triển khai hàng loạt đợt tổng duyệt quy mô lớn. Trong đó có các cuộc tập dượt xuyên đêm tại Thiên An Môn với sự tham gia của hơn 22.000 quân nhân và nhân sự hỗ trợ. Một đợt sơ duyệt khác kéo dài từ ngày 16 đến 17/8 quy tụ tới 40.000 người, cho thấy mức độ đầu tư thời gian và công sức khổng lồ. Các biện pháp kiểm soát không phận, chỉnh trang đô thị và bảo đảm an ninh cũng được thực hiện nghiêm ngặt, biến Bắc Kinh trở thành “pháo đài” an toàn tuyệt đối trước ngày trọng đại.
Đây cũng là lần đầu tiên Trung Quốc tổ chức duyệt binh vào đúng ngày 3/9 kể từ năm 2015. Bản thân mốc thời gian này đã mang tính biểu tượng lớn, bởi nó không chỉ gợi lại ký ức lịch sử gian khổ mà còn nhấn mạnh sự tiếp nối từ quá khứ chiến thắng tới hiện tại cường thịnh.
Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược với Mỹ gia tăng, lễ duyệt binh còn mang thông điệp khẳng định Trung Quốc đủ sức bảo vệ thành quả lịch sử và sẵn sàng đối diện với thách thức toàn cầu.
Theo thông tin chính thức, lễ duyệt binh sẽ kéo dài khoảng 70 phút, gồm hai phần: phần lễ trang nghiêm và phần diễu binh quy củ qua quảng trường Thiên An Môn. Hơn 45 khối đội hình sẽ xuất hiện, trong đó có bộ binh, lực lượng cơ giới và đội hình không quân, với tổng quân số tham gia vượt 10.000 người.
Ban nhạc quân đội bao gồm hơn 1.000 sĩ quan và binh sĩ PLA sẽ biểu diễn tại lễ duyệt binh. Đây là ban nhạc quân đội có quy mô lớn nhất trong lịch sử các cuộc duyệt binh kể từ khi thành lập nước Trung Quốc mới.
Ông Hoàng Diên Huy, Trưởng ban nhạc quân đội cho biết chương trình biểu diễn âm nhạc chia thành 5 phần, gồm: Khởi động, Nghi lễ, Duyệt binh, Diễu hành và Bế mạc. Trong đó, có nhiều tác phẩm âm nhạc mới được thiết kế riêng cho cuộc duyệt binh lần này.
Ngoài ra, ban nhạc còn có bốn điểm nhấn. Theo ban tổ chức, 14 đội hình sẽ tái hiện chặng đường 14 năm kháng chiến chống Nhật của nhân dân Trung Quốc. Điểm nhấn khác là sự xuất hiện của 80 nghệ sĩ kèn đồng, biểu tượng cho mốc 80 năm ngày chiến thắng.
Phần mở màn sẽ là một liên khúc gồm bốn ca khúc về cuộc kháng chiến, tạo không khí trang nghiêm và hào hùng. Tiếp đó, màn diễu hành sẽ giới thiệu một tác phẩm âm nhạc mới, sáng tác riêng cho chủ đề “Chiến thắng trong cuộc kháng chiến”.
Danh sách khách mời quốc tế cũng gây chú ý. Bộ Ngoại giao Trung Quốc xác nhận có hơn 26 nguyên thủ quốc gia và lãnh đạo chính phủ sẽ tham dự, trong đó nổi bật là Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un. Việc hai nhân vật này có mặt ngay tại lễ duyệt binh được coi là thông điệp chính trị mang tính chiến lược, trong bối cảnh cạnh tranh ảnh hưởng toàn cầu đang ngày càng gay gắt.
Lễ duyệt binh quy mô này thu hút sự hiện diện của nhiều lãnh đạo đến từ các quốc gia khác như Iran, Belarus, Serbia, Cuba, Pakistan, Mông Cổ.
Ngoài ra, ASEAN sẽ có đại diện từ Việt Nam, Campuchia, Lào, Indonesia, Myanmar; các nước Trung Á như Kazakhstan, Uzbekistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan; Tổng thư ký ASEAN và đại diện cao cấp Liên Hiệp Quốc cùng nhiều tổ chức quốc tế khác cũng có tên trong danh sách chính thức.
