Thảo luận tại phiên họp của UBTVQH về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi) sáng 25/8, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh đề nghị quy định rõ hơn vai trò, trách nhiệm của tổ chức phát triển quỹ đất để bảo đảm đủ năng lực thu hồi, phát triển quỹ đất phục vụ các dự án lớn tại địa phương.
Đồng tình với quy định đối với những dự án nhà đầu tư thỏa thuận chuyển quyền sử dụng của người dân được 80% diện tích dự án trở lên thì nhà nước thực hiện thu hồi phần còn lại, ông Lê Quang Mạnh cho rằng quy định này sẽ bảo đảm được tiến độ các dự án. Tuy nhiên, để bảo đảm quyền lợi của người dân, nhà đầu tư, cần bổ sung nguyên tắc mức đền bù khi thu hồi phần diện tích còn lại tương đương mức thỏa thuận đã được đa số hộ dân chấp nhận trước đó.
Về phương pháp định giá đất, ông Lê Quang Mạnh cho rằng, quy định như trong dự thảo luật cơ bản theo thông lệ quốc tế, trừ phương pháp hệ số K, tuy nhiên trong điều kiện của Việt Nam, phương pháp này phù hợp và khá hiệu quả, đồng thời có căn cứ pháp lý để bảo vệ cho cán bộ làm nhiệm vụ xác định giá đất.
Nhấn mạnh thực tiễn trước đây cũng áp dụng phương pháp này mà việc xác định giá đất không phù hợp, ông Mạnh chỉ ra hàng loạt nguyên nhân như: nguyên nhân đầu vào, do thông tin không đảm bảo, do mục đích sử dụng đất không đơn giản liên thông giữa các mục đích sử dụng đất; cách tiếp cận thông tin giữa người dân khác với doanh nghiệp…
Vì thế, theo ông Mạnh, trước hết phải khẳng định sẽ còn tồn tại sự khác biệt giữa giá được cơ quan nhà nước, UBND các tỉnh quyết định với giá thị trường. Do vậy nên xem xét bổ sung nguyên tắc làm sao để miễn trừ trách nhiệm pháp lý cho cán bộ làm nhiệm vụ xác định giá.
"Nếu chúng ta coi việc xác định giá đất thấp hơn giá thị trường là thiệt hại cho ngân sách nhà nước thì cần có nguyên tắc miễn trừ trách nhiệm hay nói một cách khác là để bảo đảm tâm lý cho cán bộ trong việc xác định giá đất", ông Mạnh nêu quan điểm.
Ông Mạnh cũng cho rằng, trong tương lai, có rất nhiều mục đích sử dụng đất, các dự án phát triển, các nhu cầu sử dụng đất trong quá trình phát triển đất nước, việc đáp ứng theo sát thị trường để đảm bảo lợi ích người dân trong các trường hợp phát triển khu đô thị, nhà ở…, cần mở rộng thêm việc xác định giá đất hàng loạt hay bảng giá đất áp dụng cho nhiều trường hợp để giảm bớt gánh nặng cho các trường hợp cụ thể cũng như trách nhiệm pháp lý của các cơ quan.
Bên cạnh đó, ông Mạnh cũng đề nghị cần làm rõ thêm nguyên tắc mục đích sử dụng đất được dùng làm căn cứ định giá là mục đích sử dụng đất đang sử dụng hiện tại hay tương lai.
“Những mảnh đất nông nghiệp, đất vườn hiện nay nếu quy hoạch sau này trở thành đất công cộng làm đường hay công viên sẽ rất khác với giá của đất vườn, đất nông nghiệp nhưng được quy hoạch thành đất thương mại, dịch vụ hay đất ở. Thông tin về tương lai đã được phản ánh vào giá trị của khu đất đó, chính vì thế phải quy định rõ nguyên tắc, mặc dù tôi hiểu trong các trường hợp hiện nay chúng ta áp dụng thu hồi đất của người dân được thực hiện theo mục đích sử dụng hiện tại người dân đang sử dụng", ông Mạnh chia sẻ.
