Tại Giang Môn (Quảng Đông, Trung Quốc), ông Trần (50 tuổi) sử dụng cơm nguội được bảo quản lạnh vài ngày để làm cơm rang. Không lâu sau khi ăn, ông xuất hiện các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy và khó thở.
Ông nhập viện trong tình trạng sốc nặng, chức năng tim, gan, thận bắt đầu suy kiệt. Sau quá trình cấp cứu tích cực tại ICU, ông Trần may mắn thoát khỏi nguy hiểm.
Qua kiểm tra, các bác sĩ chẩn đoán ông Trần bị ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Bacillus cereus. Loại vi khuẩn này thường xuất hiện trong cơm hoặc cơm rang để ở nhiệt độ phòng thời gian dài. Do đó, các triệu chứng ngộ độc cấp tính do vi khuẩn này gây ra còn được gọi là “hội chứng cơm rang”.
Cơm là món ăn chính phổ biến trong mỗi gia đình. Chế biến cơm nguội thành cơm rang cũng là cách tận dụng cơm thừa quen thuộc. Tuy nhiên, nếu không được bảo quản và sử dụng đúng cách, món cơm rang thông thường cũng có thể là “kẻ giết người thầm lặng”.
“Hội chứng cơm rang” là gì?
Bacillus cereus là loại vi khuẩn gây bệnh từ thực phẩm khá phổ biến. Đây là trực khuẩn Gram dương có khả năng tạo bào tử. Ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn này gây ra được chia thành hai loại: nôn mửa và tiêu chảy.
Với dạng nôn mửa, độc tố gây nôn do Bacillus cereus tạo ra thường xuất hiện trong các thực phẩm giàu tinh bột như cơm, mì, khoai tây... Độc tố này cần được đun nóng ở nhiệt độ 126°C trong 90 phút mới có thể loại bỏ hoàn toàn.
Do đó, trong trường hợp của ông Trần, việc rang cơm nguội không thể loại bỏ hoàn toàn độc tố gây nôn, dẫn đến ngộ độc thực phẩm.
Ngộ độc thực phẩm do Bacillus cereus dạng nôn mửa có thời gian ủ bệnh từ 0,5 đến 6 giờ, với các triệu chứng chính là buồn nôn, nôn mửa, đồng thời còn ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, phá hủy tế bào gan, thậm chí có thể dẫn đến suy đa tạng.
Đối với dạng tiêu chảy, độc tố gây tiêu chảy do Bacillus cereus tạo ra có thể bị loại bỏ bằng cách đun nóng ở 45°C trong 30 phút hoặc 56°C trong 5 phút. Ngộ độc thực phẩm do Bacillus cereus dạng tiêu chảy có thời gian ủ bệnh từ 2 đến 36 giờ, triệu chứng chính là đau bụng và tiêu chảy.
4 biện pháp giúp tránh xa “hội chứng cơm rang”
Không để thức ăn quá lâu
Tốt nhất nên ăn ngay sau khi nấu, tránh để thức ăn, đặc biệt là các sản phẩm từ gạo và các loại thực phẩm dễ sinh sôi vi khuẩn, ở nhiệt độ phòng trong thời gian dài.
Bảo quản thức ăn thừa đúng cách
Thức ăn thừa cần được bảo quản đúng cách. Bạn nên cho thức ăn vào túi hoặc hộp bảo quản thực phẩm, sau đó cho vào tủ lạnh để bảo quản lạnh trong thời gian ngắn.
Đun nóng kỹ trước khi ăn
Trước khi ăn thức ăn thừa, cần đun nóng kỹ để tiêu diệt vi khuẩn Bacillus cereus và độc tố của nó.
Chú ý vệ sinh cá nhân
Thường xuyên rửa tay, giữ vệ sinh dụng cụ nấu nướng và bát đĩa để tránh lây nhiễm chéo.
4 loại thực phẩm không nên để qua đêm
Nhiệt độ tăng dần từ mùa xuân sang hè tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, do đó cần đặc biệt chú ý đến an toàn thực phẩm. Tốt nhất nên nấu ít thức ăn, ăn ngay sau khi nấu và hạn chế để qua đêm. Thậm chí, bạn cũng không nên lưu trữ thức ăn trong tủ lạnh quá lâu.
Rau lá xanh
Rau để lâu và hâm lại sẽ mất nhiều vitamin, chất diệp lục, hương vị cũng thay đổi và dễ bị hỏng. Hơn nữa, so với thịt, trái cây, rau lá xanh có hàm lượng nitrat tương đối cao. Nếu rau đã nấu chín được để quá lâu, dưới tác dụng phân hủy của vi khuẩn, nitrat sẽ bị khử thành nitrit, gây hại cho sức khỏe. Nếu bảo quản không đúng cách, hàm lượng nitrit thậm chí có thể vượt quá mức cho phép.
Hải sản
Cua, cá, tôm, sò... đều là thực phẩm giàu protein. Không ăn hết trong ngày, ăn lại vào ngày hôm sau có thể sản sinh ra các chất phân hủy protein, gây kích ứng niêm mạc dạ dày ruột, dẫn đến khó chịu đường tiêu hóa. Ngoài ra, việc ăn hải sản để qua đêm còn dễ gây tổn thương chức năng gan, thận.
Nấm, mộc nhĩ
Cho dù là nấm trồng trong nhà hay nấm mọc hoang ngoài tự nhiên, kể cả các loại nấm khác, đều là những thực phẩm chứa hàm lượng nitrat cao. Nếu nấu chín và để quá lâu, dưới tác dụng phân hủy của vi khuẩn, nitrat sẽ bị khử thành nitrit.
Ăn nhiều nitrit sẽ gây ung thư, đồng thời làm giảm hoạt tính của hồng cầu, dễ gây thiếu oxy và thiếu máu, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Khoai tây, khoai môn, bánh bao
Những loại thực phẩm giàu tinh bột này sau khi chế biến tương đối dễ sinh sôi vi khuẩn. Nếu không ăn hết trong một bữa, bạn có thể ăn tiếp vào bữa sau. Tuy nhiên, nếu để qua đêm, tốt nhất nên bọc kín và bảo quản lạnh.
