Tiết Thanh minh là một trong 24 tiết khí được lập theo quan niệm của người phương Đông. Đây là tiết thứ 5, bắt đầu sau ngày Lập xuân 45 ngày và sau ngày Đông chí 105 ngày.
Với người Việt Nam, đây là dịp để tưởng nhớ những người thân đã mất bằng việc tảo mộ và cúng lễ. Nghi lễ này rất quan trọng trong đời sống tâm linh, vì vậy mà khoảng thời gian này được gọi là Tết Thanh minh.
Mâm cúng Thanh minh cần chuẩn bị những gì?
Tùy từng gia đình, mâm cỗ cúng Tết Thanh minh có thể là lễ chay hoặc lễ mặn, được chuẩn bị để cúng tại nhà và ngoài mộ.
Gợi ý mâm cúng Tết Thanh minh 2024.
Mâm cúng Tết Thanh minh tại nhà
Thông thường, mâm cúng Tết Thanh minh không yêu cầu lễ vật cầu kỳ. Với mâm cúng mặn, bạn có thể chuẩn bị một số món cơ bản như xôi, gà luộc, canh măng, các món xào, nem rán… Một số lễ vật khác giúp cho mâm cúng Thanh minh trở nên đầy đủ hơn gồm trái cây, hoa tươi, trầu cau, vàng mã...
Riêng các gia đình Phật tử thì cần chuẩn bị mâm cúng chay. Nếu gia đình bạn không nấu cỗ cúng Tết Thanh minh, bạn có thể thắp hương với trái cây tươi, trà, một ít bánh, kẹo để tỏ lòng biết ơn với tổ tiên.
Mâm cúng Tết Thanh minh ở ngoài mộ
Mâm cúng Thanh minh ở ngoài mộ cũng được chia thành lễ chay và lễ mặn. Bạn nên chuẩn bị các lễ vật cần thiết như hương, đèn, chè, rượu, nước trong, trầu cau và tiền vàng.
Với mâm cỗ chay, bạn chuẩn bị một số món như xôi chè, oản chuối, bánh trái, chai nước, gạo, muối, bỏng, bơ, mật ong.
Mâm cỗ mặn thì có thêm rượu, thịt heo, chân giò, gà luộc hoặc khoanh giò. Nếu ngoài mộ có nhiều bát hương thì bát nào cũng phải thắp hương. Riêng lễ vật đặt trên bàn có thể chung.
Mâm cúng Tết Thanh minh đơn giản.
Cúng Tết Thanh minh theo phong tục truyền thống
Để thực hiện nghi lễ cúng Thanh minh một cách trang trọng, chuẩn mực, thể hiện sự tôn kính với người đã khuất, bạn có thể tham khảo các gợi ý sau.
Cách cúng Tết Thanh minh tại nhà
Trước khi cúng Tết Thanh minh tại nhà, bạn cần dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng và lau sạch bàn thờ gia tiên. Sau khi chuẩn bị xong mâm lễ cúng Tết Thanh minh, gia đình bắt đầu bài trí lên bàn thờ.
Người cúng cần mặc trang phục lịch sự, sạch sẽ, chỉnh tề rồi lên hương, sau đó vái lạy tổ tiên và đọc văn khấn. Khi một tuần hương cháy hết thì gia đình có thể hóa vàng và xin thụ hưởng lộc.
Cách cúng Thanh minh ngoài mộ
Nhân dịp Tết Thanh minh, người ta đem theo xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ. Điều này giúp tránh vừa tránh các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ, vừa không phạm tới linh hồn người đã khuất. Sau khi dọn sạch mộ, người tảo mộ đặt lễ vật cúng Tết Thanh minh vào chỗ thờ chung để làm lễ.
Bắt đầu vào lễ cúng bái, gia chủ thắp hương, đèn và khấn theo bài cúng lễ Thanh minh. Khi hoàn tất, gia chủ chờ cho hương cháy khoảng 2/3 thì lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà để làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà. Trường hợp gia chủ viết bài cúng ra giấy thì đọc xong đem hóa cùng tờ tiền giấy vàng.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần cắm một nén hương cho những ngôi mộ gần cạnh đó để tỏ lòng kính trọng và chia sẻ sự thành kính với những ngôi mộ không được chăm sóc cẩn thận hay vô chủ, không có người viếng thăm.
