Siết chặt nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư
Bộ Xây dựng vừa có văn bản đề nghị thẩm định hồ sơ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.
Một trong những điểm nhấn quan trọng của dự thảo là việc sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 19 về nghĩa vụ sử dụng đất của chủ đầu tư, cho phép nộp tiền thay vì phải trực tiếp dành 20% quỹ đất trong dự án để xây dựng nhà ở xã hội. Đây là động thái được kỳ vọng sẽ khắc phục những bất cập đang tồn tại đồng thời đảm bảo tính minh bạch công bằng và đúng đối tượng trong quá trình triển khai chương trình nhà ở xã hội.
Dự thảo quy định, tiền sử dụng đất của toàn bộ dự án vẫn được xác định theo quy định pháp luật đất đai hiện hành. Khoản nộp bổ sung đối với phần diện tích 20% đất ở được chấp thuận đóng tiền tương đương sẽ được tính bằng 3%/năm tiền sử dụng đất của diện tích này theo tiến độ hoàn thành hệ thống hạ tầng kỹ thuật của dự án đã được phê duyệt.
Theo giới chuyên gia, việc bổ sung quy định 3%/năm sẽ hạn chế tình trạng doanh nghiệp lợi dụng việc nộp tiền thay vì bố trí quỹ đất đồng thời tạo nguồn lực ổn định cho phát triển quỹ nhà ở xã hội. Ngoài ra cách tính toán gắn liền với tiến độ hạ tầng giúp đảm bảo tính công bằng và tránh thất thu cho ngân sách.
TS. Trần Xuân Lượng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam đánh giá: “Trước đây một số dự án kéo dài thời gian nộp tiền hoặc trì hoãn nghĩa vụ tài chính khiến việc triển khai quỹ nhà ở xã hội bị gián đoạn. Quy định mới này sẽ buộc chủ đầu tư có trách nhiệm hơn đồng thời Nhà nước dễ dàng kiểm soát tiến độ và nghĩa vụ nộp tiền”.
Lãi suất vay hướng đến người thu nhập thấp
Không chỉ siết nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp dự thảo sửa đổi Nghị định 100/2024 còn tập trung làm rõ điều kiện thu nhập đối với người dân khi tham gia mua thuê mua nhà ở xã hội. Theo đề xuất, mức trần thu nhập để được xét mua, thuê mua nhà ở xã hội sẽ nâng lên 20 triệu đồng/tháng đối với cá nhân, 40 triệu đồng/tháng đối với vợ chồng và 30 triệu đồng/tháng với trường hợp cá nhân độc thân nhưng đang nuôi con dưới tuổi thành niên.
Đáng chú ý đối tượng không có hợp đồng lao động cũng vẫn được tiếp cận nhà ở xã hội nhưng phải có xác nhận từ Công an cấp xã dựa trên dữ liệu dân cư. So với quy định hiện hành, mức đề xuất này sát hơn với thực tế thu nhập và sinh hoạt của người dân.
TS. Trần Xuân Lượng cho rằng, việc nâng chuẩn thu nhập sẽ mở rộng diện tiếp cận chính sách, giúp nhiều lao động thuộc nhóm trung bình - thấp có cơ hội được hỗ trợ nhà ở. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là phải đi kèm cơ chế giám sát chặt chẽ, tránh tình trạng lợi dụng chính sách để “lọt” những trường hợp không thật sự khó khăn. Điều chỉnh này nếu thực thi có thể trở thành bước tiến quan trọng, đưa chính sách an cư xã hội tiệm cận hơn với nhu cầu thực tế của hàng triệu người dân.
Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA) cho rằng, quy định hiện hành đang áp dụng lãi suất cho hộ nghèo vay mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội với lãi suất 6,6%/năm là quá cao. Vì vậy, HoREA đề xuất áp dụng lại lãi suất ưu đãi 4,8% cho người mua nhà ở xã hội.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA phân tích: “Dự thảo mới đang đề xuất mức lãi suất cho vay 5,4%/năm, nhưng HoREA nhận thấy đây vẫn là mức tương đối cao so với khả năng chi trả của các đối tượng thụ hưởng. Vì vậy, Hiệp hội đề nghị duy trì mức 4,8%/năm đã áp dụng trước đây, đồng thời cho phép điều chỉnh linh hoạt khi cần thiết theo tình hình ngân sách, với thẩm quyền quyết định thuộc Thủ tướng Chính phủ”.
Việc sửa đổi Nghị định 100/2024 được coi là bước đi quan trọng trong việc khắc phục những vướng mắc lâu nay của chính sách nhà ở xã hội. Kỳ vọng khi đi vào cuộc sống, hàng triệu người dân có thu nhập thấp sẽ có cơ hội sở hữu hoặc thuê nhà ở xã hội.
