Trong thuận lợi vẫn còn không ít khó khăn
Năm 2024, mặc dù tình hình thế giới và trong nước có nhiều yếu tố rủi ro, khó lường, nhưng kinh tế - xã hội của Việt Nam đã đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu chủ yếu. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế cao hơn mục tiêu đề ra… Đây là những kết quả đáng ghi nhận, đặc biệt đặt trong bối cảnh tăng trưởng chung của thế giới còn hạn chế.
Bước sang năm 2025, nhiều chuyên gia cho rằng, đây là thời điểm thuận lợi nhất Việt Nam có thể bứt phá và đạt mức tăng trưởng tích cực. Tuy nhiên, cũng nhiều ý kiến cho rằng, trong thuận lợi vẫn còn không ít khó khăn, thách thức cho tăng trưởng năm 2025 và những năm tiếp theo.
TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận định, một trong những thách thức cần quan tâm là tốc độ tăng trưởng chưa đồng đều giữa các địa phương, các ngành, các lĩnh vực, thậm chí giữa các doanh nghiệp trong cùng một lĩnh vực; một số vấn đề nội tại như bất động sản, thị trường vốn vẫn tiềm ẩn rủi ro.
“Khó khăn của doanh nghiệp nói chung còn lớn, cùng với những yếu tố bên ngoài càng khó dự đoán là rất hiện hữu. Những thách thức này đòi hỏi cần có những giải pháp rõ ràng hơn, chính xác hơn”, TS. Phan Đức Hiếu nói.
Cùng quan điểm, ông Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cũng cho rằng, việc thu chi ngân sách vẫn còn những tồn đọng, có tiền mà chưa chi được; tỷ lệ giải ngân thấp.
“Tại sao tiền ngân sách có mà chi không được, trong khi đó, bộ, ngành, địa phương cũng đang rất cần tiền. Nếu chi được số tiền này, khả năng GDP của Việt Nam sẽ tăng lên đáng kể”, ông Hòa thẳng thắn.
Bên cạnh đó, nợ đọng thuế của các doanh nghiệp năm sau cao hơn năm trước; trong đó, nợ đọng từ thu tiền sử dụng đất chiếm khoảng 40%.
“Số doanh nghiệp thành lập và số doanh nghiệp rút lui tương đương nhau, đây là ảnh hưởng không hề nhỏ đến thu ngân sách nhà nước. Đáng chú ý, cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước hiện nay hầu như là nằm trên bàn giấy, chưa có chuyển động nào. Đây là những hạn chế, thiếu sót trong quản lý, điều hành thu, chi ngân sách”, ông Hòa chỉ rõ.
Động lực giúp kinh tế Việt Nam bứt phá trong năm 2025
Theo các chuyên gia, để tiếp đà tăng trưởng của năm 2024 và bứt tốc mạnh mẽ vào năm 2025, bên cạnh thúc đẩy các động lực đầu tư công, đầu tư tư nhân và duy trì đà phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu, cần tiếp tục đẩy mạnh tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế và có các chính sách ứng phó linh hoạt, kịp thời với bối cảnh tình hình trong nước.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân là một yếu tố quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng giai đoạn tới. Do đó, kỳ vọng Trung ương sẽ sớm chỉ đạo rà soát, sửa đổi, thậm chí là ban hành chiến lược mới về phát triển kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay. Song song với đó, cần rà soát các luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa bởi đây là một lực lượng đông đảo, chiếm đến 97 - 98% tổng số doanh nghiệp của Việt Nam.
“Nên điều chỉnh giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ mức 20% xuống 17% đối với doanh nghiệp trung bình và giảm xuống 15% đối với doanh nghiệp nhỏ. Chỉ có phát triển khu vực này thì kinh tế tư nhân mới có thể đóng góp 60 - 65% như định hướng đã đặt ra", TS. Cấn Văn Lực cho hay.
Cũng theo TS. Lực, cần quyết tâm thực hiện một cách nhanh, gọn và hiệu quả hai chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước là đột phá về thể chế và cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy. Phải thực sự đột phá, từ khâu làm luật cho đến khâu thực thi và giám sát luật.
"Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi chúng ta cải cách tốt về thể chế thì tăng trưởng kinh tế sẽ rất tích cực. Vì vậy, tôi cho rằng, chúng ta cũng cần phải khai thác tốt hơn nguồn lực tăng trưởng mới này", TS Cấn Văn Lực bày tỏ.
Đánh giá các động lực tăng trưởng như đầu tư công, đầu tư tư nhân và hoạt động xuất nhập khẩu đều đang duy trì đà phát triển, TS Nguyễn Quốc Việt - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) lưu ý, năm 2025 sẽ có không ít thách thức. Chẳng hạn, sự biến động kinh tế thế giới và các xu thế chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ và các nước lớn có thể giảm tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Áp lực từ giá dầu, hàng hóa thế giới và biến động tỷ giá có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu, nhập khẩu và sức mua.
Cùng với đó, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với với việc phí đầu vào còn cao, đơn hàng không phục hồi đồng đều và thiếu bền vững, yêu cầu số hóa và xanh hóa từ các thị trường ngày càng cao.
Ông Việt cho rằng, cần ổn định vĩ mô gắn với phục hồi tăng trưởng nhanh và mạnh mẽ hơn, tránh tư duy nóng vội, các chính sách vĩ mô cần ban hành một cách cẩn trọng, có đánh giá tác động đa chiều và có lộ trình cụ thể.
“Cần cải cách và tinh gọn bộ máy Nhà nước hướng tới hệ thống thể chế và quản lý nhà nước hiệu lực, hiệu quả, hiện đại, minh bạch, dễ hiểu và dễ thực thi để giảm rủi ro kinh doanh và chi phí tuân thủ”, ông Việt nói và nhấn mạnh cần thúc đẩy động lực phát triển bền vững của nền kinh tế dựa trên các mô hình tăng trưởng mới và gắn với xu hướng thương mại - đầu tư toàn cầu.
Bên cạnh đó, TS. Nguyễn Quốc Việt cũng cho rằng, dù gặp nhiều khó khăn, nhưng việc đẩy mạnh đầu tư tư nhân sẽ đóng vai trò quan trọng, giúp tạo động lực nền kinh tế phát triển bền vững. Đầu tư tư nhân sẽ trở thành yếu tố then chốt trong chính sách phát triển kinh tế của Việt Nam trong năm 2025 và những năm tiếp theo, mang lại những cơ hội lớn cho sự thịnh vượng của đất nước.
“Để thúc đẩy đầu tư tư nhân, trong bối cảnh khó khăn và hạn chế về các gói kích thích kinh tế, Chính phủ cần triển khai các chương trình bình ổn giá cả, thúc đẩy hàng Việt Nam chất lượng cao và đáp ứng các chuẩn mực quốc tế. Các chính sách này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân cần thực chất, vừa thúc đẩy cung vừa hỗ trợ cầu, giúp giảm giá thành sản phẩm và nâng cao giá trị nội địa trong hàng xuất khẩu”, TS. Nguyễn Quốc Việt khuyến nghị.
