Dùng hung khí giải quyết mâu thuẫn cá nhân
Hoạt động chế tạo, sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng trái phép vũ khí tự chế, tự cải tạo, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ diễn biến phức tạp với phương thức, thủ đoạn tinh vi, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng. Nhiều đối tượng công khai rao bán đồ tự vệ có tính sát thương cao trên mạng xã hội.
Cùng với việc dễ dàng mua bán vũ khí tự chế, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ là sự gia tăng của nhóm tội phạm, nhất là lứa tuổi thanh thiếu niên, sử dụng vũ khí tự chế, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây rối trật tự công cộng, giải quyết mâu thuẫn, trả thù cá nhân. Nhiều vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng tới an ninh trật tự (ANTT) xã hội.
Ngày 3/6 vừa qua, cơ quan CSĐT (Phòng CSHS), Công an tỉnh Cà Mau thi hành lệnh bắt tạm giam, khám xét đối với 13 bị can trong vụ án “Cố ý gây thương tích” xảy ra tại khóm 3, phường 9, TP Cà Mau. Hai nhóm mang theo hung khí hỗn chiến khiến một người trọng thương.
Cũng trong tháng 6, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hải Dương đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 4 đối tượng về hành vi “Gây rối trật tự công cộng” khi sử dụng hung khí như dao phớ, gạch đá, bê tông để truy đuổi, hành hung khiến hai người bị thương.
Trước diễn biến phức tạp của loại tội phạm này, từ đầu năm 2025 đến nay, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc lực lượng chức năng tăng cường công tác quản lý, phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm vi phạm pháp luật về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.
Bên cạnh tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức, các phòng nghiệp vụ, công an cấp xã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ đấu tranh, ngăn chặn với tội phạm và các hành vi vi phạm về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.
Công khai hóa các vụ việc xử lý điển hình, tạo hiệu ứng răn đe
Theo luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng Luật Kết Nối, khoản 4, Điều 2, Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ có giải thích vũ khí thô sơ bao gồm kiếm, giáo, mác, thương, dao găm, lưỡi lê, đao, mã tấu, côn, quả đấm, quả chùy, cung, nỏ, phi tiêu thuộc danh mục do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành. Dao có tính sát thương cao khi sử dụng với mục đích để thực hiện hành vi phạm tội cũng thuộc danh mục quản lý này.
Việc chế tạo, mua bán, tàng trữ và sử dụng các loại hung khí tự chế như: dao phóng, mã tấu, súng bắn điện, súng hơi, nỏ, ống tuýp sắt,… là hành vi bị nghiêm cấm, nếu không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoặc sử dụng không đúng mục đích.
Tại điểm a, khoản 4, Điều 11, Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định, hành vi chế tạo, trang bị, tàng trữ, vận chuyển, sửa chữa, sử dụng trái phép vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ; chi tiết, cụm chi tiết vũ khí, công cụ hỗ trợ hoặc phụ kiện nổ sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 - 20.000.000 đồng.
Ngoài ra, người vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm và biện pháp khắc phục hậu quả, buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Mức phạt tiền quy định này là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Bên cạnh đó, việc chế tạo, sử dụng hung khí tự chế còn có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự về Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ theo quy định tại Điều 306, Bộ luật Hình sự.
Ngoài việc bị xử lý vi phạm về hành vi chế tạo, sử dụng hung khí tự chế theo quy định trên, trường hợp sử dụng các hung khí đó để gây án, giải quyết mâu thuẫn còn có thể bị truy tố hình sự về Tội gây rối trật tự công cộng theo Điều 318, Bộ luật Hình sự, trong đó, tại khoản 2 Điều này quy định, phạm tội dùng vũ khí, hung khí hoặc có hành vi phá phách thì bị phạt tù từ 2 - 7 năm.
Trường hợp gây thương tích hoặc chết người thì có thể bị truy tố hình sự về Tội cố ý gây thương tích theo Điều 134 hoặc Tội giết người theo Điều 123 của Bộ luật Hình sự, với mức án lên đến tù chung thân hoặc tử hình.
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng nhận định, các quy định pháp luật hiện nay đối với các hành vi này về cơ bản đã khá đầy đủ và có khung hình phạt nghiêm khắc. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, mức độ răn đe vẫn chưa thực sự hiệu quả, đặc biệt với đối tượng là thanh thiếu niên, những người còn thiếu hiểu biết pháp luật, dễ bị lôi kéo vào các hành vi bạo lực. Việc mua bán hung khí tự chế hiện vẫn dễ dàng, thậm chí công khai trên mạng xã hội...
“Để ngăn chặn hiệu quả tình trạng này cần một giải pháp tổng thể, đồng bộ giữa pháp luật, giáo dục và xã hội. Cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các điểm bán vũ khí tự chế, đặc biệt là trên các nền tảng trực tuyến. Công khai hóa các vụ việc xử lý điển hình, để tạo hiệu ứng răn đe trong cộng đồng...”, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng nêu ý kiến.
