Cà Mau, vùng đất cuối trời Tổ quốc, không chỉ nổi tiếng với những sản phẩm nông nghiệp và thủy sản phong phú mà còn là nơi hội tụ các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc. Trong bối cảnh hiện nay, khi các chương trình phát triển nông thôn mới và nông nghiệp bền vững đang ngày càng được đẩy mạnh, Cà Mau đã và đang nỗ lực nâng cao chất lượng các sản phẩm từ Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), hướng đến chinh phục các thị trường trong nước và quốc tế.
Tiềm năng phát triển các sản phẩm OCOP
Cà Mau có lợi thế địa lý đặc thù với hệ sinh thái đa dạng, đặc biệt là hệ sinh thái rừng ngập mặn, rừng tràm và các vùng nuôi trồng thủy sản rộng lớn. Những điều kiện tự nhiên này đã tạo nên nguồn tài nguyên phong phú cho việc phát triển các sản phẩm OCOP.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Cà Mau, hiện nay địa phương đã có 72 sản phẩm OCOP đạt chuẩn từ 3 sao trở lên, trong đó nhiều sản phẩm có khả năng cạnh tranh trên thị trường lớn. Nổi bật là các sản phẩm từ thủy sản như: mắm cá lóc U Minh, tôm khô, cua Cà Mau và các sản phẩm từ cây dược liệu như mật ong rừng U Minh Hạ.
Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các sản phẩm đạt chuẩn, tỉnh Cà Mau còn hướng tới việc đa dạng hóa và phát triển các sản phẩm OCOP dựa trên các giá trị văn hóa, truyền thống của địa phương. Những làng nghề thủ công truyền thống đang được phục hồi và phát triển mạnh mẽ, góp phần tạo ra những sản phẩm OCOP độc đáo.
Nhằm tạo bước đột phá, tỉnh Cà Mau đã và đang tập trung triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để nâng tầm các sản phẩm OCOP. Một trong những yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP là cải tiến quy trình sản xuất.
Các cơ sở sản xuất OCOP trên địa bàn tỉnh Cà Mau đang được hỗ trợ về kỹ thuật và máy móc hiện đại để nâng cao năng suất, giảm giá thành sản phẩm mà vẫn đảm bảo chất lượng. Ví dụ, đối với ngành tôm khô, việc áp dụng công nghệ sấy khô tiên tiến đã giúp sản phẩm tôm khô Cà Mau giữ được hương vị đặc trưng và kéo dài thời gian bảo quản.
Đào tạo và nâng cao trình độ cho người dân cũng là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển sản phẩm OCOP của tỉnh. Các hộ dân, các cơ sở sản xuất đang được khuyến khích tham gia các khóa đào tạo về quy trình sản xuất an toàn, cách tiếp cận thị trường và kỹ năng quản lý kinh doanh. Nhờ đó, người dân không chỉ cải thiện được quy trình sản xuất mà còn có khả năng tự tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm OCOP cũng được địa phương đặc biệt chú trọng. Các sản phẩm OCOP của Cà Mau không chỉ được cải tiến về chất lượng mà còn được thiết kế bao bì bắt mắt, phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại.
Đồng thời, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình xúc tiến thương mại, tổ chức các hội chợ giới thiệu sản phẩm OCOP tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM và tham gia các hội chợ quốc tế để quảng bá sản phẩm ra thế giới.
Tính đến cuối năm 2023, Cà Mau đã có 25 sản phẩm OCOP được xuất khẩu sang các thị trường quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ. Đây là một tín hiệu tích cực, chứng minh sự thành công ban đầu của các chiến lược nâng cao chất lượng và quảng bá sản phẩm của tỉnh.
Tạo bứt phá từ chương trình OCOP
Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, Cà Mau vẫn phải đối mặt với không ít thách thức trong quá trình phát triển sản phẩm OCOP.
Dù đã có những sản phẩm OCOP đạt chuẩn và chất lượng cao, việc tiếp cận các thị trường lớn như siêu thị, cửa hàng tiện lợi hay các kênh phân phối hiện đại vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là do các cơ sở sản xuất OCOP tại Cà Mau phần lớn vẫn là các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, thiếu kinh nghiệm và nguồn lực để mở rộng sản xuất và quảng bá sản phẩm.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, các sản phẩm OCOP của Cà Mau không chỉ phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các sản phẩm trong nước mà còn từ các sản phẩm ngoại nhập. Để đứng vững và phát triển trên thị trường quốc tế, các sản phẩm OCOP của tỉnh cần phải không ngừng cải tiến về chất lượng, nâng cao giá trị gia tăng, và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.
Nhằm khắc phục những thách thức trên và tạo bước đột phá, tỉnh Cà Mau đã xác định rõ các hướng đi trong thời gian tới như đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) là yếu tố quan trọng giúp nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm OCOP.
Tỉnh đang khuyến khích các doanh nghiệp và các hộ sản xuất đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới vào sản xuất, chế biến và bảo quản sản phẩm. Đặc biệt, việc phát triển các sản phẩm từ tôm sinh thái và cua sinh thái Cà Mau đang được đẩy mạnh, với mục tiêu không chỉ giữ gìn môi trường tự nhiên mà còn đáp ứng xu hướng tiêu dùng bền vững của thế giới.
Việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị là giải pháp giúp nâng cao hiệu quả kinh tế và đảm bảo chất lượng cho các sản phẩm OCOP. Các hộ dân, các cơ sở sản xuất và doanh nghiệp đang được khuyến khích liên kết với nhau trong quá trình sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn tạo ra các sản phẩm đồng đều về chất lượng, đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường.
Chuyển đổi số đang trở thành xu hướng tất yếu trong quản lý và quảng bá sản phẩm OCOP. Tỉnh Cà Mau đã triển khai các chương trình hỗ trợ các cơ sở sản xuất OCOP xây dựng website, tham gia các sàn thương mại điện tử như Tiki, Lazada, Shopee để giới thiệu và bán sản phẩm. Ngoài ra, các chiến dịch quảng bá trên các mạng xã hội như Facebook, Zalo cũng đang được tăng cường để thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng.
Với những tiềm năng sẵn có và các giải pháp phát triển hiệu quả, tỉnh Cà Mau đang đứng trước cơ hội tạo nên những bứt phá mạnh mẽ trong phát triển sản phẩm OCOP. Việc nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ không chỉ giúp các sản phẩm OCOP của Cà Mau vươn xa, chinh phục thị trường trong và ngoài nước, mà còn góp phần nâng cao đời sống của người dân và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Cà Mau đã và đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên bản đồ OCOP quốc gia và quốc tế, mở ra những cơ hội phát triển bền vững cho tương lai.
