Lực lượng chính quy của Nga phối hợp với các đơn vị của công ty quân sự tư nhân Wagner đang cố gắng khép chặt vòng vây tại Bakhmut, ở phía Đông sau khi giành quyền kiểm soát một nửa thành phố. Giữa những đồn đoán về việc Ukraine có khả năng phải rút lui, Tổng thống Zelensky khẳng định quân đội nước này sẽ quyết cố thủ để ngăn Nga tiến đánh các thị trấn khác. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho rằng Bakhmut có thể thất thủ trong những ngày tới, nhưng việc Moscow chiếm được thành phố này sẽ không phải là bước ngoặt lớn làm thay đổi cục diện cuộc chiến.
Ukraine đang mua thời gian
Các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở Mỹ nhận định, nếu Nga có thể giành quyền kiểm soát hoàn toàn thành phố họ sẽ thiếu lực lượng cơ giới để tiến xa hơn cũng như thiếu quân tiếp viện để khai thác bước tiến đột phá này. Còn cựu đại sứ Mỹ William Courtney – thành viên cấp cao của tổ chức phi lợi nhuận RAND Corporation suy đoán trong trường hợp thành phố thất thủ, Ukraine có thể quay trở lại những khu vực được phòng thủ kỹ lưỡng hơn ở phía tây.
“Trong tác chiến đô thị, việc đạt được những bước tiến mới là rất khó khăn vì có nhiều chướng ngại vật trong những khu dân cư, đặc biệt là các tòa nhà san sát nhau, nhưng ở những vùng đất cao, Nga thậm chí phải đối mặt với nhiều thách thức lớn hơn do hệ thống phòng thủ kiên cố của Ukraine”, ông William Courtney lưu ý.
Chuyên gia này cho biết, vào năm 2022, Ukraine từng tiết lộ kế hoạch sẽ tiến hành một cuộc phản công ở Kherson và Zaporizhzhia, khiến Nga vội vã điều động quân đội về phía Nam. Nhưng sau đó Ukraine đã gây bất ngờ và giành quyền kiểm soát phần còn lại ở tỉnh Kharkov, phía Đông Bắc.
Theo ông William Courtney, Ukraine cũng có thể sử dụng chiến thuật đánh lừa tương tự trong cuộc phản công của họ. “Điều này có thể phát huy hiệu quả nếu đó là hoạt động vũ trang kết hợp, sử dụng bộ binh, thiết giáp, pháo binh và hàng không. Nhưng không loại trừ khả năng, sau khi giành quyền kiểm soát Bakhmut, Nga sẽ tập trung ứng phó với cuộc phản công tiềm tàng của Ukraine và không bị bất ngờ như mùa Thu năm 2022”. Hiện quân đội Nga đã áp sát Bakhmut từ 3 hướng: phía Bắc, phía Đông và phía Nam, chỉ chừa lại một con đường tiếp tế hẹp từ phía Tây cho quân đội Ukraine.
Ông Zev Faintuch, nhà phân tích tại công ty bảo mật Global Guardian, cho rằng việc Bakhmut có thất thủ hay không phụ thuộc vào quyết định của Bộ Tổng tham mưu Ukraine. Nếu Kiev lựa chọn không triển khai thêm binh sỹ tới Bakhmut, điều đó sẽ cho phép các lực lượng của họ tái tập hợp và chuẩn bị nguồn lực tốt hơn cho cuộc tấn công sắp tới.
Nhưng Tướng Oleksandr Syrsky, Tư lệnh lực lượng mặt đất của Ukraine cho biết, cuộc giao tranh ở Bakhmut, đã giúp họ có thời gian để lên kế hoạch cho cuộc phản công nhằm đối phó với quân đội Nga. Ông lưu ý, chiến sự kéo dài hơn 6 tháng qua tại một thành phố riêng lẻ đã giúp họ bổ sung kho đạn dược và vạch ra chiến lược cho giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến. Một số chuyên gia quân sự đã đặt câu hỏi về sự cần thiết của việc cố thủ tại Bakhmut khi cho rằng thành phố chỉ có giá trị mang tính biểu tượng, tuy nhiên các quan chức Ukraine lập luận rằng nếu thành phố thất thủ, Nga có thể đạt được những bước tiến xa hơn về phía Đông.
Nga sẽ làm gì nếu kiểm soát được Bakhmut?
Nhà phân tích Zev Faintuch cho rằng, nếu Nga giành quyền kiểm soát Bakhmut, động thái tiếp theo của nước này có thể là di chuyển dọc theo tuyến đường cao tốc T0504 tiến về phía Tây hướng đến thành phố Kostiantynivka, hoặc tiến về phía Tây Nam tới Sloviansk.
“Không lựa chọn nào trong số này có lợi cho Nga, bởi vì một khi họ di chuyển về phía Tây hoặc phía Tây Nam sẽ có rất ít lực lượng hỗ trợ vì thế họ sẽ dễ bị tấn công. Chưa kể cả hai tuyến đường này đều có những đoạn dốc lớn, mang lại cho Ukraine khả năng phòng thủ cao. Trong trường hợp Nga chọn ở lại Bakhmut, họ sẽ bị dậm chân tại chỗ và phải đối mặt với một cuộc phản công của Ukraine”, ông Zev Faintuch nhấn mạnh.
Trong khi đó, cựu sĩ quan tình báo quân đội Anh Philip Ingram nói rằng nếu người Nga giành được Bakhmut, họ sẽ củng cố lực lượng ở đó và quân đội chính quy của Nga có thể giải vây cho các đơn vị Wagner. “Sau đó Nga sẽ chuyển sang tấn công thành phố tiếp theo theo cách tương tự, san bằng tất cả các cứ điểm của Ukraine và buộc Kiev phải đưa quân phòng thủ tới”.
Theo chuyên gia này, việc Ukraine sẽ làm gì sau khi kết thúc cuộc giao tranh tại Bakhmut sẽ phụ thuộc vào bước đi tiếp theo của Nga. Kiev dự kiến sẽ phải chờ đợi thêm một vài tháng nữa trước khi có thêm trang thiết bị mới do phương Tây cung cấp để tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn. “Tuy nhiên, không loại trừ khả năng họ vẫn sẽ tiến hành những cuộc tấn công nhỏ lẻ dựa trên tình huống chiến thuật”.
Cuộc chiến giành Bakhmut và các thành phố xung quanh đã gây tổn thất khá lớn cho quân đội Nga và Ukraine. Phương Tây ước tính, con số thương vong ở phía Nga là 30.000 người, dù Moscow chưa xác nhận thông tin này. Nhiều nhà phân tích cho rằng, Bakhmut có ít giá trị về mặt chiến lược, nhưng Nga sẽ sử dụng thành phố này như một bước đệm để kiểm soát toàn bộ khu vực Donbass - một trong những mục tiêu đã được Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố khi ông phát lệnh mở chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Joshua Tucker, thành viên tại Viện Kroll nói với Newsweek rằng, “việc Ukraine rút khỏi Bakhmut sẽ giúp quân đội Nga có thêm cơ hội để củng cố các vị trí ở phía Nam trước cuộc tấn công lớn của Ukraine trong những tháng tới. Nhưng điều đó cũng khiến Nga tốn nguồn nhân lực khá lớn để trấn giữ Bakhmut trong tương lai, nhằm ngăn chặn thành phố rơi lại vào tay Ukraine”./.
