Đợt mưa bão vừa qua, việc thi công sửa chữa một số hồ đập phải tạm dừng để thực hiện các phương án ứng phó tình huống khẩn với mưa bão. Sau bão, tỉnh Quảng Trị tiếp tục rà soát tình trạng của các hồ đập, tính toán mực nước để điều tiết, vận hành an toàn trong các đợt mưa bão sắp tới.
Hồ Trúc Kinh, xã Hiếu Giang, tỉnh Quảng Trị có dung tích chứa 39 triệu m3 nước, được xây dựng và đưa vào sử dụng năm 1996. Hồ có nhiệm vụ tưới cho 2.350 ha đất sản xuất nông nghiệp. Sau gần 30 năm vận hành, 3 bộ cửa van cung bằng thép và tường có dấu hiệu hư hỏng nghiêm trọng, khả năng chịu lực của các cấu kiện không đảm bảo an toàn, tường bê tông bị nứt nẻ, bong tróc mạnh. Các kết cấu chịu lực chính của tràn và cửa van không còn đảm bảo theo yêu cầu kỹ thuật và thiết kế ban đầu.
Ông Nguyễn Chiến Công, Tổng Giám đốc Công ty Khai thác các công trình Thuỷ lợi Quảng Trị cho biết, mặc dù thời gian qua đã được các cấp, các ngành quan tâm khắc phục song chỉ mới giải quyết tình thế tạm thời. Hiện để có thể giữ nước khỏi thất thoát, đơn vị đã phải dùng các biện pháp thủ công và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. “Các công trình do đơn vị quản lý hiện nay thì là hầu hết được đầu tư từ những thập niên năm 80 về trước. Mặc dù trong những năm qua được nhà nước quan tâm đầu tư nâng cấp một số hệ thống đầu mối lớn để đảm bảo phục sự sản xuất tuy nhiên do chưa có kinh phí, nhiều công trình được đầu tư từ lâu chưa được nầng cấp đồng bộ”.
Hồ chứa nước Dạ Lam, ở xã Thái Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cũ, này là xã Tân Thủy, tỉnh Quảng Trị được xây dựng từ năm 1987. Hồ này đang được tu sửa do có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão. Trong đợt mưa lớn vào giữa tháng 6 năm nay, hồ Dạ Lam trong quá trình nâng cấp thì gặp phải lượng nước đổ về hồ rất lớn, đe dọa an toàn. Đơn vị thi công đã phải phá đê quai để thoát nước. Hiện nay, hồ này đang tiếp tục được thi công nâng cấp và sửa chữa một số hạng mục quan trọng.
Tỉnh Quảng Trị đang bước vào mùa mưa bão. Lãnh đạo tỉnh đề nghị các nhà thầu, đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ và phải có phương án an toàn, điểm dừng kỹ thuật hợp lý; đảm bảo an toàn công trình trước, trong mùa mưa lũ và đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất, dân sinh, tuyệt đối không để mất an toàn hồ đập. Hiện nay, tỉnh Quảng Trị đang thi công, sửa chữa hàng chục công trình hồ, đập, công trình thủy lợi. Riêng tại các địa phương ở tỉnh Quảng Bình cũ hiện đang triển khai thi công sửa chữa, nâng cấp 16 hồ chứa nước với tổng kinh phí hơn 280 tỷ đồng.
Ông Đinh Khánh Hậu, Giám đốc Bản quản lý dự án Đầu tư xây dựng ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho biết, tranh thủ thời tiết thuận lợi, đơn vị đang huy động tối đa nhân công, máy móc để hoàn thành các hạng mục vượt lũ trước ngày 2/9 tới. Hiện, đơn vị đang hoàn thiện cống lấy nước và tiến hành đắp đất, đổ chân khay mái thượng lưu; các hạng mục công trình đang diễn ra cơ bản theo đúng tiến độ kế hoạch đề ra. Theo ông Đinh Khánh Hậu, ngoài đẩy nhanh tiến độ, các đơn vị cũng thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình hồ đập, thủy lợi đang thi công trong mùa mưa bão. “Nếu các công trình không được sửa chữa, nâng cấp trước mùa mưa bão thì các cơ quan chức năng phải thường trực và có giải pháp để phòng chống mất an toàn trong mùa mưa lũ cũng như là người dân sẽ không yên tâm với các công trình đã cảnh báo nguy cơ mất an toàn”.
Tỉnh Quảng Trị hiện có 273 hồ đập và hàng trăm đập dâng thuỷ lợi, trong đó 50 hồ, đập bị hư hỏng nặng, cần sửa chữa khẩn cấp trong năm 2025. Các hồ đập hư hỏng, xuống cấp đang ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận hành, điều tiết nước của công trình. Đặc biệt là các công trình dùng tràn có cửa nếu đã hư hỏng, không làm tốt công năng về điều tiết sẽ không vận hành đúng theo thiết kế. Từ đó, nguy cơ mất an toàn công trình, nhất là dễ xảy ra sự cố về tràn, vỡ đập, ảnh hưởng lớn đến đời sống, sản xuất của người dân vùng hạ du.
Sau bão số 5, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị và lãnh đạo ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh đã kiểm tra công tác bảo đảm an toàn các công trình thủy lợi trên địa bàn. Tỉnh đã yêu cầu các đơn vị quản lý hồ đập có phương án cụ thể vừa chống thất thoát nguồn nước, bảo đảm cấp nước, vừa phải điều tiết dung tích hồ chứa trong mùa mưa lũ để vừa bảo đảm việc vận hành an toàn, hạn chế ngập úng cho vùng hạ du.
Vừa qua, tỉnh Quảng Trị bố trí kinh phí sửa chữa khẩn cấp các công trình hư hỏng, xuống cấp theo thứ tự ưu tiên, mức độ cấp bách. Tuy nhiên, qua rà soát cho thấy, số lượng công trình hồ đập hư hỏng xuống cấp rất lớn, tỉnh không đủ điều kiện để khắc phục sửa chữa toàn bộ.
Ông Trần Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho biết: “Hiện tại cơ bản các công trình hồ chứa nước đã về ngưỡng đảm bảo cho các công trình vừa vận hành an toàn nhưng cũng tạo ra được dung tích phòng lũ cho công trình để khi mưa lớn, lũ về thì có thể cắt lũ một phần cho hạ du. Hiện tại các công trình nói chung ở trong tình trạng như mọi năm là sẵn sàng đón đợt bão và mùa mưa bão sắp tới”.
