Cùng dự có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc; Các Bộ trưởng: Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và lãnh đạo 12 tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Phát biểu mở đầu hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Hôm nay, tại Thành phố Cần Thơ - Trung tâm của vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), vùng sản xuất nông nghiệp lớn nhất của đất nước, góp phần thực hiện sứ mệnh đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và xuất khẩu, chúng ta vui mừng tổ chức Hội nghị triển khai Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030".
Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao và biểu dương Bộ NN&PTNT, các Bộ, ngành và 12 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL đã tích cực chuẩn bị tốt cho việc tổ chức Hội nghị ý nghĩa, quan trọng này.
Thủ tướng nhấn mạnh, lúa gạo là ngành hàng có lợi thế của nước ta; sản xuất lúa gạo không chỉ có vai trò thiết yếu đối với bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, ổn định xã hội, mà còn là nguồn thu nhập quan trọng của hàng chục triệu hộ nông dân Việt Nam, trong đó đặc biệt là người nông dân đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời thúc đẩy xuất khẩu, góp phần đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu. Hiện nay mặc dù khó khăn nhưng chúng ta đã xuất khẩu được hơn 7 triệu tấn gạo.
Theo Thủ tướng, sở dĩ chúng ta vững vàng được trong điều kiện khó khăn hiện nay mà vẫn thúc đẩy được tăng trưởng, vẫn kiểm soát được lạm phát, đó chính là nhờ có trụ đỡ về nông nghiệp, nhờ có lúa gạo, nhờ có lương thực thực phẩm, chúng ta tăng lương mà không tăng giá.
Thủ tướng đề nghị, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ làm sao cho Đồng bằng sông Cửu Long phát triển nhanh, bền vững, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân đó là điều mà Đảng ta mong muốn nhất, các đồng chí Bí thư, các đồng chí Chủ tịch, các đồng chí lãnh đạo các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nói riêng, nước ta nói chung đều mong muốn như vậy.
Thủ tướng cho biết, khi nói chuyện với các nước và tổ chức quốc tế, doanh nghiệp mà không nhắc tới ĐBSCL, vì mục đích là làm sao cho tăng trưởng toàn cầu này khôi phục lại, tăng trưởng thì có 3 động lực tăng trưởng truyền thống là: đầu tư và tiêu dùng, xuất khẩu, và nước ta cũng thực hiện 3 động lực này; Thứ hai là động lực tăng trưởng mới là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức kinh tế chia sẻ kinh tế ban đêm, trong chuyển đổi xanh chuyển đổi số kinh tế tuần hoàn không thể không nói đến đồng bằng sông Cửu Long.
Thủ tướng cũng cho biết, hiện nay tình hình an ninh lương thực thế giới không lúc nào là không bị đe dọa, an ninh lương thực thực phẩm nói chung, theo Thủ tướng trong bối cảnh khó khăn hiện nay thì vừa có thách thức nhưng cũng vừa là thời cơ, vì hiện nay vị trí vai trò, tầm ảnh hưởng của đất nước ta rất cao trong khu vực và trên trường quốc tế, vì vậy phải tranh thủ điều kiện quốc tế thuận lợi lúc này để chúng ta phát triển. Mà bằng sông Cửu Long có tất cả các yếu tố, cả điều kiện lịch sử, địa lý, văn hóa, con người, thổ nhưỡng… để phát triển, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.
Thủ tướng nhấn mạnh, Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030" được Thủ tướng Chính phê duyệt tháng 11/2023 đến nay đã triển khai được gần 01 năm. Đây là Đề án hết sức ý nghĩa với người nông dân vùng ĐBSCL, với ngành hàng lúa gạo và với nhiệm vụ ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu an toàn trước thiên tai, giảm phát thải khí nhà kính, đưa mức phát thải ròng về "0" theo đúng cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26.
Thủ tướng đánh giá, thời gian vừa qua Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã rất nỗ lực cùng 12 địa phương vùng ĐBSCL triển khai thực hiện Đề án và đạt được một số kết quả bước đầu đáng ghi nhận. Thủ tướng đánh giá cao hoan nghênh các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa qua đã có nhiều cố gắng. "Các đồng chí vươn lên từ khó khăn, vươn lên từ thiếu thốn của mình để làm hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, giảm lạm phát, đặc biệt là các sản vật, sản phẩm chúng ta xây dựng thương hiệu, quảng bá thương hiệu, làm ngày văn hóa về thương hiệu. Cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 12 tỉnh, thành phố đồng bằng sông Cửu Long phối hợp chặt chẽ để thúc đẩy nông nghiệp phát triển" - Thủ tướng nhấn mạnh.
Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai Đề án còn nhiều khó khăn, vướng mắc: Về nhận thức và hành động, còn có những ý kiến khác nhau về sự cần thiết và hiệu quả của Đề án, nhiều hộ nông dân chưa mặn mà tham gia Đề án, Về quy hoạch và xác định vùng trồng lúa; Về cơ chế, chính sách, về việc huy động và bố trí nguồn lực triển khai Đề án, trong đó có việc quản lý, sử dụng vốn ODA, trao đổi tín chỉ carbon trong trồng lúa và một số vấn đề khác.
Song song với việc này thì phải làm hạ tầng, phải bắt tay vào việc xây dựng các cảng thủy nội địa đã có quy hoạch rồi; thứ hai là phát huy được điều kiện sông nước của ĐBSCL giảm cái chi phí Logistic làm tăng cạnh tranh của hàng hóa.
Tại Hội nghị này, Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT, các địa phương báo cáo cụ thể, chi tiết tình hình triển khai Đề án, vướng mắc, đề xuất, kiến nghị, trong đó nêu rõ các kết quả đạt được sau 1 năm thực hiện, xác định rõ, cụ thể các khó khăn, vướng mắc là gì, nguyên nhân vì sao, trách nhiệm của ai, cơ quan nào để các bộ, ngành, địa phương cùng trao đổi, thống nhất các phương án, giải pháp và thẩm quyền xử lý để thúc đẩy triển khai có hiệu quả và đạt mục tiêu Đề án đề ra, với phương châm "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ sản phẩm, rõ kết quả", đồng thời thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh giá, tinh thần là "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm", đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện, mang lại sản phẩm, hiệu quả cụ thể, cân đong đo đếm được.
Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung trí tuệ, công sức; trình bày báo cáo, phát biểu ý kiến ngắn gọn, rõ ý, đi thẳng vào vấn đề; đưa ra những nhiệm vụ, giải pháp để tổ chức thực hiện trong thời gian tới để đạt được mục tiêu đề ra; bảo đảm tiến độ, chất lượng của Hội nghị.
