Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV thông qua và cho ý kiến với 20 dự án luật và nghị quyết, trong đó thông qua 8 dự án luật, 3 nghị quyết và cho ý kiến với 9 dự án luật khác. Đây là một số lượng kỷ lục các văn bản pháp luật xem xét trong một kỳ họp từ trước đến nay của Quốc hội, thể hiện sự đồng hành của Quốc hội, đại biểu Quốc hội giải quyết, tháo gỡ các khó khăn ngay trước mắt, tạo điều kiện cho đất nước phát triển kinh tế, xã hội.
Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, đoàn Hà Nội, kỳ họp này bàn rất nhiều nội dung quan trọng từ kinh tế, xã hội, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đất nước đang đứng trước nhiều thách thức liên quan đến đầu tư công.
“Những quyết định trong kỳ họp này không chỉ tháo gỡ những nút thắt, thúc đẩy nền kinh tế trước mắt mà còn có tác động lâu dài trong đầu tư công. Kỳ họp này cũng có rất nhiều các dự luật quan trọng bao gồm cả luật thông qua lẫn luật lấy ý kiến ở giai đoạn cuối. Vì thế kết quả của kỳ họp này mang tác động rất lớn và mạnh đến các khung khổ pháp lý cho các hoạt động kinh tế của đất nước”, đại biểu đoàn Hà Nội đánh giá.
Việc tổ chức kỳ họp chia làm 2 kỳ, trong đó có một tuần nghỉ ở giữa để các cơ quan soạn thảo chuẩn bị tốt hơn việc tiếp thu ý kiến trước khi đi vào biểu quyết, đồng thời, nhiều đại biểu ở địa phương kiêm nhiệm cũng có thời gian xử lý công việc.
“Cách tổ chức và nội dung kỳ họp đã đạt chất lượng rất tốt, phù hợp”, đại biểu Hoàng Văn Cường bày tỏ.
Hoạt động chất vấn thẳng thắn, trực diện không né tránh
Kỳ họp lần này cũng ghi nhận số lượng kỷ lục các đại biểu Quốc hội đăng ký tham gia thảo luận, chất vấn. Ví như, buổi thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) có đến gần 160 đại biểu đăng ký. Đây là con số kỷ lục từ trước tới nay của Quốc hội. Hay hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn thì có đến 120 đại biểu đăng ký chất vấn trong một phiên.
Từ việc thảo luận về luật, thảo luận kinh tế xã hội đến chất vấn các thành viên chính phủ, các đại biểu luôn đưa ra những vấn đề trực diện, thẳng thắn, hầu như không nhắc lại các báo cáo tình hình.
“Ngay điều hành của Chủ tịch Quốc hội cũng đi trực diện vào các vấn đề đại biểu Quốc hội đang muốn hỏi thành viên chính phủ. Thậm chí, chính Chủ tịch Quốc hội còn đưa thêm ý kiến của mình vào. Tôi thấy rằng, không khí làm việc Quốc hội kỳ này hết sức thẳng thắn, xây dựng, mang tính trực diện và không né tránh”, đại biểu Hoàng Văn Cường nêu ý kiến.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn TP.HCM cho rằng, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội ngày càng được cải tiến, khi ngày càng nhiều đại biểu Quốc hội tham gia chất vấn những vấn đề mà cử tri quan tâm.
“Tôi mong rằng liệu có thể tăng thêm phần chất vấn đối với các cơ quan điều hành trực tiếp, chứ không chỉ dừng ở các bộ trưởng, tư lệnh ngành. Ví dụ, với giá xăng dầu, Quốc hội có thể chất vấn thêm các đơn vị liên quan điều hành giá xăng dầu. Hay vấn đề thuế được rất nhiều cử tri quan tâm, có thể mời Tổng cục thuế đến chất vấn. Nếu có thể thí điểm ở một vài hoạt động cụ thể như vậy, sẽ giúp việc chấn vấn được chi tiết, cụ thể hơn”, đại biểu đoàn TP.HCM đề xuất.
Trong khi đó đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, đoàn Lâm Đồng cho rằng chất lượng hoạt động chất vấn cũng ngày được nâng cao chất lượng khi không chỉ còn là đại biểu đặt câu hỏi – bộ trưởng trả lời, mà đại biểu Quốc hội còn tranh luận cùng bộ trưởng và tranh luận cả với đại biểu Quốc hội khác.
“Khi bộ trưởng trả lời chưa hợp lý hay câu trả lời chưa rõ đối với vấn đề có những ý kiến khác nhau, các đại biểu Quốc hội đã rất mạnh dạn tranh luận hay tranh luận với ý kiến đại biểu khác. Tôi thấy đây là điểm rất mới và thể hiện trách nhiệm của các đại biểu lắng nghe và phân tích tình huống rất kỹ. Tôi hy vọng hoạt động tranh luận này sẽ được thực hiện nhiều hơn trong các kỳ họp tiếp theo”, nữ đại biểu bày tỏ.
Chuyên đề giám sát đưa ra trúng, đúng và sát
Theo đại biểu Trịnh Xuân An, đoàn Đồng Nai, kỳ họp lần này cho thấy sự giám sát của Quốc hội là song hành và chủ động với các hoạt động, thể hiện qua các chủ đề được lựa chọn đưa ra như Nghị quyết số 43 giám sát về nhà ở xã hội, giám sát với giao thông…
“Những chuyên đề giám sát trước đây được chọn mang tính phức tạp, sâu xa từ lâu, tuy nhiên các chuyên đề giám sát của Quốc hội khóa XV rất song hành với công tác điều hành một cách trực tiếp. Ví như chuyên đề giám sát về quy hoạch xử lý ngay những vấn đề bất cập. Tức là, kết quả giám sát của Quốc hội khóa XV này không phải đợi lộ trình nữa mà có kết quả ngay, thấy ngay”, đại biểu Trịnh Xuân An nêu rõ.
“Kỳ họp này có thể thấy rằng không còn độ trễ của việc chúng ta phải nghiên cứu, đề xuất mà tác động luôn đến công tác điều hành”, đại biểu đoàn Đồng Nai nhấn mạnh.
Theo đại biểu, Quốc hội không làm thay cho cơ quan điều tra, thanh tra, tổ chức xét xử, nhưng quan trọng nhất là Quốc hội chỉ ra được nguyên nhân, trách nhiệm để xử lý chính sách và đặc biệt là xử lý về mặt trách nhiệm. Song, đại biểu vẫn mong muốn hoạt động Quốc hội sẽ làm rõ hơn vấn đề trách nhiệm.
“Trong các nghị quyết về giám sát, chất vấn lần này, phần trách nhiệm đánh giá chưa đúng như kỳ vọng của đại biểu Quốc hội, đôi khi còn hơi nhẹ. Các đại biểu rất mong muốn phải chỉ rõ được phần trách nhiệm, đúng với chỉ đạo của Đảng là làm rõ trách nhiệm trong quản lý, điều hành để xác định vai trò đúng tinh thần “dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm”. Tôi cho rằng mảng này cần làm đậm hơn”, đại biểu đoàn Đồng Nai nêu ý kiến.
Đại biểu cũng mong muốn qua hoạt động chất vấn, các tư lệnh ngành phải ý thức được trách nhiệm của mình, “nếu không làm được thì nên đứng sang một bên”.
“Nhận thức được vấn đề, xác định rõ tồn tại, hạn chế, nhưng nếu không có tinh thần trách nhiệm thì rõ ràng sẽ trở thành “vật cản trở” quá trình phát triển. Phải đề cao tinh thần trách nhiệm, có như vậy mới giải quyết công việc hiệu quả. Chứ nếu làm với kiểu cầm chừng, làm cho có hoặc đối phó thì không nên. Đặc biệt, trong hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn thì không được để tình trạng hứa suông, hứa hão mà không làm”, đại biểu Trịnh Xuân An chỉ rõ.
Đại biểu đoàn Đồng Nai cho rằng, đối với những nội dung các Bộ trưởng đã hứa và Quốc hội ghi trong nghị quyết mà đến kỳ họp sau kiểm điểm lại nếu không làm hoặc làm không đến nơi đến chốn thì Quốc hội phải có ý kiến.
“Đại biểu Quốc hội chúng tôi sẽ tiếp tục bám nắm các nội dung này. Quốc hội sẽ đánh giá rất công tâm, khách quan, rõ ràng và không nên “dĩ hòa vi quý” trong công việc, nhiệm vụ”, đại biểu Trịnh Xuân An khẳng định.
Kỳ họp lần này, Quốc hội đã rất nỗ lực làm việc để ban hành nghị quyết cũng như thông qua các dự án luật quan trọng. Các đại biểu Quốc hội kỳ vọng những điểm nghẽn, những vướng mắc, khó khăn trong quá trình phát triển kinh tế xã hội sẽ kịp thời được tháo gỡ khi nghị quyết, luật có hiệu lực đi vào cuộc sống. Cùng với đó, sẽ dần khắc phục được mọi khó khăn để có thể đạt mọi chỉ tiêu, kế hoạch đề ra trong năm 2023 cũng như trong cả nhiệm kỳ.
