Theo thống kê của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), trong năm 2024, toàn quốc xảy ra 23.837 vụ tai nạn giao thông (TNGT), làm chết 10.996 người, bị thương 17.705 người. So với năm 2023, tăng 855 vụ (3,72%), giảm 889 người chết (-7,48%), tăng 1.578 người bị thương (9,78%).
Thượng tá Phạm Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông chia sẻ: “Mỗi năm chứng kiến những con số thống kê về tai nạn giao thông, cá nhân tôi vô cùng xót xa. Việc kéo giảm số người chết và bị thương vì tai nạn giao thông luôn là mục tiêu đầu tiên mà chúng tôi mong muốn khi xây dựng kế hoạch và giải pháp thực hiện. Bên cạnh những nỗ lực của cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương, ý thức của người dân khi tham gia giao thông cũng là một yếu tố vô cùng quan trọng trong việc giảm tai nạn giao thông, cải thiện hệ số an toàn khi tham gia giao thông”.
Theo Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông, có nhiều nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông như nguyên nhân chủ quan là do người điều khiển phương tiện, phương tiện kém chất lượng, đường sá không đảm bảo, tổ chức giao thông kém, nhiều điểm đen…Nguyên nhân khách quan do thời tiết xấu, sương mù bão gió mưa…
Thời gian qua với sự vào cuộc quyết liệt với phương châm "không có vùng cấm, không có ngoại lệ" của cả hệ thống chính trị trong đó nòng cốt là lực lượng công an trong xử lý vi phạm về nồng độ cồn. Những vụ tai nạn liên quan đến tài xế điều khiển xe trong hơi thở có nồng độ cồn đã được kiềm chế, người dân đã có thói quen biết sợ và nhận thức hơn khi uống rượu bia điều khiển phương tiện gây ra nguy hiểm cho chính bản thân mình và cho xã hội.
"Người dân hình thành thói quen biết từ chối rượu bia khi điều khiển phương tiện, từ thói quen dần hình thành nên văn hóa tham gia giao thông. Không chỉ trong tham gia giao thông, hạn chế rượu bia khi điều khiển phương tiện còn hạn chế được nhiều tệ nạn xã hội, tội phạm hình sự như đua xe, gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, trộm cướp, hiếp dâm. Năm 2024 đã kéo giảm được gần 1.000 người chết do TNGT gây ra, sẽ có hàng ngàn gia đình vui mừng vì con cháu mạnh khỏe không phải khóc thương khi bị lái xe say rượu đâm phải, xã hội bớt đi rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn hệ lụy xấu, văn hóa giao thông dần được coi trọng và đẹp hơn trong con mắt bạn bè quốc tế; có được những thành công này là sự vào cuộc của các cơ quan truyền thông và quan trọng nhất là chính người tham gia giao thông đã thấy được, hiểu được sự nguy hiểm và tự ý thức hơn khi điều khiển phương tiện”, Thượng tá Phạm Quang Huy nhấn mạnh.
Đau đáu với mục tiêu kéo giảm tai nạn giao thông
Thượng tá Phạm Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông (CSGT - Bộ Công an) cho biết: "Công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông vẫn còn những khó khăn, tồn tại sau những nỗ lực bứt phá về chủ trương chỉ đạo, tổ chức thực hiện, đưa công nghệ vào quản lý trật tự, an toàn giao thông. Hệ thống văn bản pháp luật về công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông hiện nay còn chưa đồng bộ, thậm chí chồng chéo giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông còn hạn chế, không chấp hành quy định của pháp luật khi tham gia giao thông, văn hóa giao thông còn nhiều yếu kém; phương tiện giao thông tăng nhanh, chủ yếu là các phương tiện cá nhân; hạ tầng giao thông chưa đáp ứng được kịp so với sự gia tăng của phương tiện và nhu cầu đi lại của người dân, dẫn đến ùn tắc giao thông xảy ra phức tạp, nhất là tại các thành phố lớn gây ra những thiệt hại không nhỏ về kinh tế, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và đời sống của nhân dân".
Bên cạnh đó, số lượng phương tiện ô tô, xe máy đăng ký mới tăng quá nhanh khiến cho tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng phổ biến. Hành lang pháp lý về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông còn thiếu, chưa đồng bộ; biên chế lực lượng CSGT còn mỏng so với yêu cầu nhiệm vụ, chế độ chính sách còn nhiều hạn chế; trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ phục vụ công tác còn thiếu, ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế… Ý thức của người tham gia giao thông chưa cao, thậm chí cản trở, chống đối người thi hành công vụ đang là những khó khăn, thách thức đối với công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông hiện nay.
Theo Thượng tá Phạm Quang Huy, giảm tai nạn giao thông và hậu quả do tai nạn giao thông gây ra, cần sự chung tay vào cuộc của toàn xã hội. Bên cạnh ý thức tự giác của mỗi người khi tham gia giao thông thì công tác quản lý, thực thi pháp luật phải kịp thời, mạnh mẽ, đảm bảo hiệu quả răn đe, làm gương, tạo ý thức, thói quen và hành vi đúng đắn cho người tham gia giao thông.
Thời gian qua lực lượng CSGT đã đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới lề lối, tác phong làm việc, chủ động tham mưu, đề xuất các biện pháp, giải pháp đảm bảo trật tự an toàn giao thông, tập trung xây dựng lực lượng trong sạch, vững mạnh, có năng lực trình độ, đạo đức nghề nghiệp, góp phần vào sự nghiệp bảo vệ trật tự an toàn giao thông, trật tự an toàn xã hội với mục tiêu cuối cùng là giảm tai nạn giao thông. “Chúng tôi luôn nỗ lực cố gắng thực hiện nhiệm vụ, đề ra những cách làm mới với những trăn trở làm sao cho chỉ cần mỗi địa phương giảm đi 1 người chết trong 1 tháng, thì mỗi năm giảm đi gần 800 người chết. Mỗi địa phương hãy cố gắng để mỗi ngày một người ra đường mà an toàn trở về nhà thì gia đình họ có đủ cả vợ chồng con cái, đầy đủ tiếng cười, hai bên nội ngoại và dòng họ sẽ đầy đủ các con, các cháu, sẽ không ai phải khóc than đưa tiễn ai. Đây là những mục tiêu đau đáu mà chúng tôi mong muốn thực hiện. Để làm sao bằng mọi giá tai nạn giao thông giảm xuống, hệ số an toàn khi tham gia giao thông được tăng lên…”, Thượng tá Phạm Quang Huy mong muốn.
Để góp phần giải quyết vấn đề này, lãnh đạo Cục CSGT chỉ ra một số phương pháp như: "Hiện nay lực lượng công an chủ yếu là kiểm soát được phần ngọn vì vậy cần nâng cao kiến thức cho con trẻ và người tham gia giao thông đây là phần gốc của vấn đề. Tiếp đến là phải tập trung tuyên truyền nâng cao ý thức tham gia giao thông; sửa chữa điểm đen điểm tiềm ẩn TNGT, đào tạo nâng cao chất lượng người lái, kiểm định chất lượng phương tiện, duy tu bảo dưỡng đường sá; Quản lý chất lượng phương tiện đảm bảo đạt tiêu chuẩn và có nguồn gốc; Rà soát điều chỉnh quy hoạch, bố trí tổng quan xây dựng kiến trúc; Chính quyền địa phương các cấp phải vào cuộc vì vỉa hè lòng đường và hành lang ATGT ngày càng bị lấn chiếm; Vai trò của các tổ chức chính trị xã hội như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn thanh niên, Hội Phụ nữ, tôn giáo,...trong việc hướng dẫn người thân gia đình chấp hành nghiêm quy định".
Đồng bộ nhiều giải pháp để kiềm chế tai nạn giao thông
Theo T.S Trần Hữu Minh – Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT quốc gia, đảm bảo an toàn giao thông đường bộ tại Việt Nam dựa trên 5 yếu tố trụ cột. Trong đó, cơ quan quản lý Nhà nước quy định về luật, nghị định, thông tư, tiêu chuẩn, hướng dẫn làm căn cứ thực hiện.
Yếu tố kết cấu hạ tầng giao thông bao gồm thiết kế, đầu tư đường bộ, bảo dưỡng, tổ chức, giao thông, chỉ huy giao thông, ùn tắc giao thông. Về phương tiện giao thông là việc quản lý về đăng kí phương tiện, tiêu chuẩn và đăng kiểm phương tiện. Phía người tham gia giao thông cần các biện pháp giáo dục về an toàn giao thông đường bộ, quy định về lái xe và bằng lái, truyền thông nâng cao nhận thức. Cuối cùng là ứng phó sau tai nạn thông qua việc điều tra, thống kê hiện trường xảy ra tai nạn, điều trị thương tật.
Dựa trên các yếu tố này, cần đối chiếu với thực tế để đề xuất các giải pháp trọng tâm đảm bảo an toàn giao thông. Trong đó lưu ý trách nhiệm của các đơn vị chủ quản và đơn vị liên quan, các nhiệm vụ trọng tâm như quy định về đội mũ bảo hiểm; bổ sung dây bảo hiểm/ghế bảo hiểm trẻ em khi tham gia giao thông; kiểm soát rượu bia, ma túy; tốc độ; hướng dẫn lái xe an toàn và cấm sử dụng điện thoại khi tham gia giao thông…
Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Trung - Cục trưởng Cục CSGT, Bộ Công an, “để đảm bảo trật tự an toàn giao thông, lực lượng chức năng đã mở nhiều đợt cao điểm xử lý vi phạm quy định an toàn giao thông. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là cải thiện ý thức của người tham gia giao thông”.
Bên cạnh đó, việc bảo dưỡng và kiểm tra xe định kỳ cần được chú trọng. Xe phải lắp đặt các thiết bị an toàn, có quy định về cấp chứng nhận đủ điều kiện lưu thông. Người lái xe phải được đào tạo bắt buộc và có chế tài xử lý nghiêm vi phạm liên quan đến phương tiện này, như việc đội mũ bảo hiểm, tốc độ xe, tuân thủ biển báo, hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện sử dụng tham gia giao thông...
Song song với công tác tuyên truyền, lực lượng chức năng cũng tăng cường xử phạt và giám sát vi phạm giao thông, ứng dụng công nghệ để giám sát tự động ở khu vực ngoại ô và các tuyến đường ít đông đúc, nơi vi phạm thường xuyên xảy ra.
