Xử lý 100% các vụ vi phạm khai thác IUU còn tồn đọng
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) yêu cầu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường trực tiếp đôn đốc, kiểm tra, tránh tình trạng chậm trễ, trông chờ vào chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Các bộ cần cập nhật đầy đủ Nghị định 37 về phân cấp quản lý tàu trên 24m, đặc biệt là các quy định về xử phạt hành chính, cập nhật dữ liệu và theo dõi thông tin, bảo đảm thống nhất, không chồng chéo.
Về số liệu và cơ sở dữ liệu, Phó Thủ tướng yêu cầu việc xây dựng hệ thống dữ liệu nghề cá quốc gia phải đồng bộ, giao Viettel và VNPT triển khai xây dựng hệ thống dữ liệu thống nhất. Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp chặt chẽ với các đơn vị kỹ thuật để thiết kế kiến trúc hệ thống, phân quyền, tích hợp dữ liệu, bảo đảm mỗi cơ quan từ Chi cục Kiểm ngư, Biên phòng đến người dân đều truy cập và sử dụng thuận lợi.
Phó Thủ tướng đề nghị Thanh tra Chính phủ rà soát toàn bộ công cụ pháp lý liên quan xử lý vi phạm hành chính trong khai thác hải sản: "Kiểm tra toàn bộ công cụ pháp lý cho việc xử lý vi phạm hành chính, các chế tài. Tôi vừa ban hành vừa ký xong Nghị định 38, giao Thanh tra Chính phủ tổ chức nghiên cứu và tổ chức triển khai nghị định. Thứ hai, trên cơ sở báo cáo hôm nay một số địa phương đang vướng mắc xử phạt hành chính mà lại không áp dụng đầy đủ các bộ công cụ, các chế tài, đề nghị Thanh tra Chính phủ lựa chọn một số địa phương xuống kiểm tra, hướng dẫn và giúp địa phương cho xử lý 100%".
Đối với địa phương, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh hiện có tình trạng một tàu nhiều thiết bị VMS, yêu cầu rà soát việc đăng ký, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên từng tàu. Danh sách tàu nguy cơ vi phạm phải được lực lượng chấp pháp cập nhật thường xuyên; dữ liệu xử phạt phải đưa vào hệ thống chung. Các địa phương báo cáo cụ thể tỷ lệ tàu ra vào cảng không đăng ký; phối hợp với Biên phòng trong kiểm soát tàu cá, xác định danh sách cảng đủ điều kiện, hướng dẫn các cảng tư nhân hoàn thiện điều kiện đáp ứng yêu cầu quản lý; tiến tới tự động hóa quy trình thủ tục.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng yêu cầu các địa phương phải thống nhất cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc xóa thông tin các tàu không đủ điều kiện, báo cáo tại phiên họp tới: "Phải có đủ các biện pháp cụ thể để kiểm soát và giám sát. Một là tàu đã hết hạn tịch thu, hủy giấy phép, những tàu mà chưa cấp bao giờ thì tạo điều kiện để khi đủ điều kiện cấp giấy phép. Nếu chưa đủ điều kiện thì phải có quy định trách nhiệm của các cơ quan chính quyền cụ thể, địa phương phải quản lý. Khi thu hồi tàu, địa phương phải tính toán chính sách hỗ trợ cho người dân".
Cùng với đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần phối hợp với các địa phương đẩy nhanh đánh giá, xây dựng đề án chuyển đổi sinh kế cho ngư dân; bảo đảm hài hòa giữa bảo vệ nguồn lợi, khai thác hợp lý và giữ gìn chủ quyền biển đảo. Đồng thời, mở rộng hợp tác quốc tế, đặc biệt với Malaysia và một số quốc gia có tiềm năng về ngư trường, nhằm tạo điều kiện cho ngư dân Việt Nam khai thác hợp pháp, ổn định.
Cập nhật thông tin tàu cá lên VNeID
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến ngày 15/11, tổng số tàu cá hiện có của các địa phương đã đăng ký và được cập nhật trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về nghề cá (VNFishbase) là 79.360/79.360 tàu cá (đạt 100%), tỷ lệ cấp phép khai thác là 76.811/79.360 tàu cá.
Số tàu cá không đủ điều kiện hoạt động đã được các địa phương kiểm soát, giao xã/phường, lực lượng, cán bộ quản lý có vị trí neo đậu của tàu cá.
Trong tuần không phát sinh tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ. Bộ Công an đã khởi tố 3 vụ án hình sự đối với 4 bị can; đưa ra xét xử 5 vụ/12 bị cáo. Lũy kế từ đầu năm 2024 đến 15/11/2025, cơ quan công an đã khởi tố 91 vụ án hình sự vi phạm IUU, khởi tố 136 bị can; đưa ra xét xử 48 vụ, 101 bị cáo.
Từ phiên họp thứ 21 đến phiên họp thứ 22, lực lượng chức năng phát hiện và tiến hành xử lý 62 tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) và vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển.
Trong tổng số 80 nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao, các bộ, ngành đã hoàn thành 55 nhiệm vụ, đang tiếp tục triển khai 25 nhiệm vụ tập trung vào 3 nhóm: Quản lý và kiểm soát khai thác thủy sản (cập nhật danh sách tàu cá nguy cơ cao; theo dõi, tổng hợp hành vi khai thác IUU; kiểm tra, giám sát sản phẩm thủy sản khai thác và nhập khẩu; số hóa quản lý tàu cá, chỉ đạo phối hợp liên ngành chống khai thác IUU; làm việc với ngư dân bị bắt giữ, xử lý ở nước ngoài…); hợp tác quốc tế, thông tin kịp thời với EC (Liên minh châu Âu) và các nước liên quan về quan điểm, nỗ lực chống khai thác IUU; Bảo đảm hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông (đánh giá chất lượng dịch vụ viễn thông; cập nhật số lượng thuê bao dịch vụ VMS hàng tuần).
Các địa phương được giao 19 nhiệm vụ, trong đó 4 nhiệm vụ chậm tiến độ, gồm: Ban hành chính sách chuyển đổi nghề, giải bản đối với tàu cá không có nhu cầu hoạt động khai thác thủy sản và chính sách hỗ trợ ngư dân nâng cấp, thay thế thiết bị VMS; xử lý xong tàu cá mất kết nối VMS, vượt ranh giới khai thác cho phép khai thác trên biển; xử lý xong tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài bị bắt giữ; hoàn thành toàn bộ 100% tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên thực hiện rời cảng, nhập cảng trên Hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác (eCDT).
Các địa phương đang triển khai thường xuyên các nhóm nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU), bao gồm: Quản lý và giám sát tàu cá; truy xuất nguồn gốc và chứng nhận, nâng cấp thiết bị VMS; hỗ trợ ngư dân và hoàn thiện cơ sở hạ tầng; xử lý vi phạm và báo cập nhật dữ liệu, danh sách tàu nguy cơ cao và báo cáo định kỳ…
Đại diện Bộ Công an cho biết, Bộ đã chỉ đạo công an 21 địa phương ven biển thực hiện cập nhật thông tin tàu cá và chủ tàu vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (VNeID), đồng thời kiểm tra an ninh, an toàn hệ thống dữ liệu. Tuy nhiên, việc liên thông giữa hệ thống quản lý tàu cá của Bộ Quốc phòng, Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với VNeID chưa hoàn tất do chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật và an ninh, an toàn thông tin.
Tại cuộc họp, lãnh đạo tỉnh An Giang, tỉnh Nghệ An đã báo cáo về tình hình xử lý các tàu cá vi phạm mất kết nối VMS, vi phạm vùng biển nước ngoài; kiến nghị cơ chế bảo đảm thông tin, dữ liệu được truyền tải kịp thời từ Trung ương xuống địa phương, phục vụ quản lý và xử lý vi phạm đối với tàu cá từ 24 mét trở lên; rà soát việc thực hiện báo cáo định kỳ về IUU lên Ban Chỉ đạo Quốc gia.
