Cơ cấu lại giá thành, duy trì sức cạnh tranh
Theo ông Nguyễn Đức Hưng, Giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thực phẩm Toàn Cầu, thông tin Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Mỹ Donald Trump điện đàm về kết quả đàm phán thuế quan đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn đang chờ đợi kết quả chi tiết, cụ thể để điều chỉnh chiến lược kinh doanh.
"Những thông tin ban đầu theo như Tổng thống Donald Trump công bố trên mạng xã hội sẽ chưa có tác động ngay lập tức. Chỉ khi nào có quy định cụ thể thì mới đánh giá chính xác được tác động đến từng loại hàng hóa. Ví dụ, nếu đúng là mức thuế dành cho nông sản giảm mạnh thay vì mức 46% như lo ngại trước kia thì đây là tin vui đối với mặt hàng chiến lược này", ông Hưng nói.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng để bù đắp cho mức thuế 20% hay thậm chí là 10% (so với mức thuế trước đây chỉ 0-5%), các doanh nghiệp sẽ phải cơ cấu lại giá thành, giảm giá sản phẩm để duy trì sức cạnh tranh. "Nếu có sự chia sẻ từ các bên, thì ít nhất các doanh nghiệp xuất khẩu cũng sẽ phải giảm giá khoảng 5% để đủ sức hấp dẫn người mua", ông Hưng tính toán.
Ông Hưng nhận định, các doanh nghiệp đang buộc phải cơ cấu lại giá thành sản phẩm. Ngay sau khi có thông tin về mức thuế quan mới, doanh nghiệp của ông đã chủ động chuẩn bị các kịch bản đàm phán và phương án cơ cấu tổ chức sản xuất nhằm đảm bảo giá tốt và chất lượng sản phẩm. Mục tiêu là để khách hàng vẫn có thể an tâm tin tưởng, mua hàng ổn định với số lượng như trước khi bị áp thuế.
"Những nỗ lực của Chính phủ đang làm theo tôi là quá tốt rồi. Đây là nỗ lực không ngừng nhằm duy trì sự phát triển và thúc đẩy nền kinh tế. Còn lại bây giờ là vai trò, chiến lược của từng doanh nghiệp để giữ thị trường. Mỹ là một trong những thị trường lớn nhất thế giới với sức tiêu thụ rất cao. Mỹ tập trung vào công nghệ cao và hạn chế về sản xuất hàng thiết yếu nên nhập khẩu là nguồn chính để phục vụ tiêu dùng nội địa".
Cũng theo Giám đốc Công ty Toàn Cầu, những kết quả đàm phán lạc quan là tín hiệu rất tốt cho xuất khẩu Việt Nam và cũng có lợi cho người tiêu dùng Mỹ, giúp họ không phải chịu mức giá quá cao do ảnh hưởng từ chính sách thuế.
"Quan trọng bây giờ là chờ đợi bản thỏa thuận chi tiết để xác định cụ thể các mặt hàng và mức thuế. Bước tiếp theo, Nhà nước cần minh bạch và đảm bảo các cơ chế giám sát để chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa từ Việt Nam, tạo niềm tin cho phía bạn. Các doanh nghiệp hiện đang chờ đợi bản chi tiết của hiệp định, nhưng đã chuẩn bị sẵn sàng các kịch bản và phương án để thay đổi và thích ứng”, ông Hưng nhấn mạnh.
Ông Trần Hữu Hậu - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Điều - cho biết, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu điều nhân lớn nhất thế giới và chiếm trên 80% tổng sản lượng nhân điều xuất khẩu của toàn cầu nhờ lĩnh vực chế biến điều thô thành nhân điều xuất khẩu rất phát triển, có tốc độ hiện đại hóa nhanh, máy móc hiện đại đã thay thế cơ bản sức lao động thủ công trong dây chuyền chế biến.
Đối với những ngành chế biến thực phẩm thì Mỹ miễn thuế nhập khẩu nên hiện nay thuế suất là 0%. Tuy nhiên, nếu Mỹ áp 20% thuế thì so với mức ban đầu mà Tổng thống Mỹ Doanald Trump đưa ra là 46% đã là một sự cắt giảm tích cực.
“Mặc dù vậy, đây mới chỉ là mức trung bình của các mặt hàng, còn nhiều mặt hàng khác có thể sẽ thấp hơn. Do vậy ngành điều chúng tôi hy vọng sẽ có một cơ chế thuế dễ thở, thậm chí về 0% thuế như trước đây.
Bởi với ngành điều của Việt Nam, hàng xuất khẩu qua Mỹ là điều nhân được chế biến tại Việt Nam, là hàng hoá của Việt Nam và đây là nguyên liệu đầu vào chiếm đến 80% cho ngành chế biến thực phẩm tại Mỹ. Mỹ cũng là nước nhập khẩu 80% điều nhân của Việt Nam. Vì thế, mức thuế xuất 20% vẫn sẽ để lại rất nhiều tác động”, ông Hậu nói.
Không ngại truy xuất nguồn gốc hàng hóa
Trong khi đó, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội cà phê và ca cao Việt Nam (VICOFA) cho biết, những thông tin bước đầu hé lộ chính sách thuế quan mới giữa Việt Nam và Mỹ đã thu hút sự chú ý đặc biệt của các doanh nghiệp.
Ông Hải cho biết, bản thân ông và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao nỗ lực làm việc của Chính phủ, Bộ Công Thương cùng các phái đoàn đàm phán với Mỹ trong thời gian qua.
“Đặc biệt, Việt Nam là một trong những quốc gia châu Á đầu tiên được ông Trump giải quyết vấn đề thuế quan trong bối cảnh hiện tại, còn các nước khác vẫn đang trong quá trình đàm phán.
Mức thuế suất 20% được ông Trump nêu ra là một sự cắt giảm đáng kể so với mức ban đầu là 46%. Đây là mức tương đối thấp so với đề xuất ban đầu của Mỹ. Tuy nhiên, cần chờ xem các nước khác sẽ đàm phán ở mức cụ thể nào mới có thể nhận định được khả năng cạnh tranh của Việt Nam với từng đối thủ, ông Hải nói.
Theo Chủ tịch VIFOCA, trước những thông tin ban đầu về thuế quan của Mỹ, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam đang tích cực lên phương án chuẩn bị để thích ứng nhanh nhất.
“Các doanh nghiệp Việt Nam đang chờ đợi để đàm phán cụ thể với các đối tác Mỹ. Ví dụ, trong ngành cà phê, các doanh nghiệp sẽ đàm phán trực tiếp về giá cả với người mua bên Mỹ để cùng thực hiện chính sách mới.
Về việc chứng minh nguồn gốc 100% Việt Nam, đặc biệt là với các sản phẩm như cà phê sẽ không có vấn đề lớn. Cà phê Robusta của Việt Nam là chủ yếu, nên việc truy xuất nguồn gốc không gặp nhiều khó khăn”, ông Hải nói.
Ông Nam Hải nhận định rằng với mức 20% này, Việt Nam có thể có lợi thế cạnh tranh với các đối thủ cùng xuất khẩu vào Mỹ. Tuy nhiên, hiện tại chưa thể khẳng định chắc chắn vì chưa biết mức thuế mà Brazil, Ấn Độ và các đối thủ cạnh tranh khác sẽ đàm phán được. Nếu các nước này có mức thuế thấp hơn, tình hình sẽ khác.
Tại họp báo thường kỳ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường diễn ra ngày 3/7, ông Trần Gia Long - phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính cho biết, để chủ động ứng phó với thuế đối ứng của Mỹ, bộ đã xây dựng ba kịch bản tăng trưởng và xuất khẩu nông, lâm, thủy sản.
Thứ nhất, nếu Mỹ áp thuế đối ứng 10% đối với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam thì cơ bản kim ngạch xuất khẩu không ảnh hưởng nhiều, tăng trưởng của ngành vẫn ở mức 4%.
Thứ hai, nếu Mỹ áp thuế đối ứng 20%, tổng kim ngạch xuất khẩu 6 tháng cuối năm sẽ giảm 20%, tương đương giảm khoảng 6,2 - 6,5 tỉ USD, giảm 0,15 - 0,2 điểm phần trăm tăng trưởng (tăng trưởng đạt khoảng 3,85%).
Thứ ba, trường hợp xấu nhất, nếu Mỹ áp thuế 46%, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 6 tháng cuối năm giảm khoảng 12,3 tỉ USD.
Ông Trần Đình Luân - cCục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư - cho biết, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nếu Mỹ áp thuế đối ứng, nhất là các mặt hàng chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ. Tuy nhiên, do chưa rõ mức thuế cụ thể nên đơn vị chưa thể đánh giá tác động chi tiết.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam khi chiếm 21,1% thị phần, đứng thứ hai là Trung Quốc với thị phần 17,6% và Nhật Bản đứng thứ ba với thị phần 7,2%.
