Thôn Trà Cong, xã An Hòa (huyện miền núi An Lão cũ) nằm ngay dưới chân núi Gai. Trên đỉnh và sườn núi, hàng loạt tảng đá lớn nhỏ chồng chất, nguy cơ sạt lở khi mưa lớn kéo dài. Bà Nguyễn Thị Hoa, người dân thôn Trà Cong cho biết, bà và nhiều người đã chứng kiến nhiều lần sạt lở, đất đá từ đỉnh núi tràn xuống khiến hệ thống đường giao thông bị hư hại, chia cắt.
“Nếu như sạt lở một hòn xuống thì có thể kéo theo cả đống đá. Khi đó thì dân ở đây không biết chạy ngõ nào. Độ dốc cao thì có thể đá lăn ra tận đường lớn luôn chứ đừng nói trong thôn”, bà Nguyễn Thị Hoa lo sợ.
Bà Phạm Thị Lệ Thùy – Phó Chủ tịch UBND xã An Hòa cho biết, Trà Cong là một trong sáu thôn có nguy cơ sạt lở cao, có những điểm sạt lở đặc biệt nguy hiểm. Địa phương đã chuẩn bị sẵn phương án di dời người dân đến nơi an toàn khi có cảnh báo sạt lở:
“Trong trường hợp tùy theo mức độ rủi ro cảnh báo thiên tai, xã sẽ thực hiện theo từng phương án đã được phê duyệt để đảm bảo trong trường hợp nào thì di dời, sơ tán người dân đến nơi an toàn. Các điểm trường học, trụ sở cơ quan ở thôn Xuân Phong Nam, thôn Vạn Long, thôn Vạn Khánh sẽ là nơi sơ tán người dân khi cần thiết”, Phó chủ tịch UBND xã An Hòa cho biết.
Song song với nguy cơ sạt lở, một số địa phương miền núi ở phía Đông tỉnh Gia Lai còn có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét khi có mưa lớn. Điển hình là khu vực suối Nước Ói, thuộc thôn 1, xã An Toàn. Vào mùa mưa lũ, nước suối dâng cao, chảy xiết; một số vụ gây thiệt hại về người. Để hạn chế rủi ro, trước mùa mưa bão, chính quyền địa phương đã cắm biển cảnh báo, bố trí lực lượng dân quân, an ninh thôn túc trực, kiên quyết không cho người dân qua lại khi nước dâng.
“Xã có dân quân thường trực, ở thôn thì có đội an ninh trật tự và một số thanh niên trực tại các con suối nguy hiểm. Tuyên truyền bà con chấp hành nghiêm phòng chống lụt bão, tuyệt đối không cho qua lại khi nước suối dâng cao”, anh Đinh Văn Bằng – Thôn trưởng thôn 1, xã An Toàn cho biết.
Ông Nguyễn Văn Vân – Phó Chủ tịch UBND xã An Toàn cho biết, do thường xuyên phải ứng phó thiên tai, với dân số chỉ khoảng 1.800 nhân khẩu, nhưng Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão của xã huy động đến hơn 100 người cho công tác này, sẵn sàng ứng phó, cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống khẩn cấp. Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền xã An Toàn cũng xây dựng phương án di dời dân khi có cảnh báo rủi ro thiên tai cấp độ cao.
“Xã đã xây dựng phương án chủ động, khi mà có bão xảy ra là cho lực lượng chốt chặn. Khi điều kiện đảm bảo thì cho nạo vét để bà con thông xe máy. Khi đất đá rơi xuống nhiều thì phải cần đến cơ giới, chúng tôi phải thuê, mướn một số doanh nghiệp lên dùng cơ giới múc, nạo vét giúp bà con để đảm bảo cho người và tài sản khi đi qua tuyến đường”
Thực tế cho thấy, ở Gia Lai, công tác phòng chống thiên tai luôn được triển khai theo đặc thù từng vùng. Vùng ven sông Ba, sông Ayun hay quanh hồ Ayun Hạ chú trọng di dời dân khỏi vùng ngập, gia cố bờ kè, kiểm tra an toàn hồ đập. Khu vực giáp biển, hồ, sông lớn thì tập trung cảnh báo sớm, đảm bảo an toàn giao thông đường thủy và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Trong khi đó, ở các xã miền núi như An Hòa, An Toàn sẽ ưu tiên kiểm tra các điểm có nguy cơ sạt lở và chuẩn bị sẵn sàng phương án di dời khẩn cấp. Ứng phó mưa bão ở Gia Lai vì thế không chỉ là đối phó với thời tiết cực đoan, mà còn là quản trị rủi ro dựa trên địa hình, thổ nhưỡng đặc thù từng vùng.
