“Số 10 hàng 3, bước chân ngắn, điều chỉnh”, 6h sáng, tại thao trường A80 - Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Ba Vì, Hà Nội) râm ran tiếng khẩu lệnh. Nắng tháng Sáu còn chưa kịp lên hết nhưng những bước chân của Khối nam chiến sĩ Phòng hóa (thuộc Binh chủng Hóa học) đã đều tăm tắp theo hàng ngang, tay treo súng STV-380, chân “ke” cao 40cm, đeo tạ 4,2kg.
Là khối được “gọi tên” trở lại sau 10 năm, kể từ lễ diễu binh 2015, 188 chiến sĩ khối phòng hóa bước vào đợt huấn luyện diễu binh, diễu hành cho Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 với niềm vinh dự, sự tự hào, tâm trạng hồi hộp và áp lực không nhỏ.
Bộ đội được tuyển chọn kỹ càng từ 3 miền Bắc - Trung - Nam, với chiều cao từ 1m75 trở lên, quân dung sáng sủa, tác phong mẫu mực.
“Chưa đạt yêu cầu, làm lại”, giọng Thượng tá Nguyễn Thành Luân, Phó chủ nhiệm bộ môn Điều lệnh đội ngũ, Trường Sĩ quan Lục quân 1 vang lên qua loa phóng thanh.
Thầy giáo Điều lệnh đội ngũ 40 tuổi sửa từng bước đi, chỉnh từng nhịp chân, thậm chí thấy rõ “số 8 hàng 6 mặt thấp. Cao lên!”.
Nhận nhiệm vụ hôm 19/5, sau hai tuần trở về từ lễ diễu binh kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Thượng tá Nguyễn Thành Luân hoàn thành xuất sắc vai trò huấn luyện Khối nữ sĩ quan Thông tin, thuộc Binh chủng Thông tin liên lạc.
Cùng thời điểm ấy, một tổ gồm 11 giáo viên từ Trường Sĩ quan Lục quân 1 lên đường về các đơn vị trong toàn quân và 4 giáo viên của bộ môn đang đi thực tế tiếp tục huấn luyện, hướng dẫn, hỗ trợ lực lượng tham gia lễ diễu binh, diễu hành Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Nhiều người trong số đó phụ trách cùng lúc 2-3 khối, bám sát đơn vị từ những ngày đầu nhận nhiệm vụ cho đến khi hết đại lễ mới trở lại trường tiếp tục công tác giảng dạy.
Là những người trưởng thành từ ngôi trường quân sự đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam, các thầy giáo Điều lệnh đội ngũ của nhà trường luôn là lựa chọn hàng đầu được thủ trưởng Bộ Quốc phòng tin tưởng giao nhiệm vụ trong các kỳ diễu binh cấp quốc gia.
Đây cũng chính là đội ngũ giáo viên trực tiếp huấn luyện và dẫn đoàn sĩ quan Quân đội Nhân dân Việt Nam tham gia duyệt binh trên Quảng trường Đỏ (Moscow, Liên bang Nga), nhân dịp kỷ niệm 80 năm Chiến thắng phát xít trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, ghi dấu ấn đẹp trong mắt nhân dân và bạn bè quốc tế.
Theo thầy Luân, quân số mỗi khối dịp này đông hơn so với hai lần diễu binh gần nhất, một khối gồm 10 hàng ngang, 16 hàng dọc, tổ quân kỳ và khối trưởng.
Khối chiến sĩ Phòng hóa bắt đầu luyện tập từ giữa tháng Tư với các động tác điều lệnh cơ bản. Bước sang tháng Sáu, cường độ tăng lên, tập trung vào động tác “treo súng đi đều chuyển thành đi nghiêm chào và thôi chào”
Đây là động tác quan trọng nhất, không chỉ thể hiện kỹ thuật mà còn là “bộ mặt” của cả khối khi bước qua Quảng trường Ba Đình, đòi hỏi bộ đội phải có tinh thần kỷ luật cao, sự tập trung, thống nhất và dày công tập luyện.
Tất cả động tác trong luyện tập diễu binh đều tuân thủ nghiêm ngặt theo Điều lệnh đội ngũ Quân đội Nhân dân Việt Nam, với tốc độ 106 bước/phút, độ dài bước chân 75cm, bàn chân song song, cách mặt đất 30cm, giữ bàn chân thẳng hướng tiến. Tuy nhiên, mỗi khối sẽ có đặc thù riêng, tùy thuộc vào nhiệm vụ, trang bị (có khối mang vũ khí, khí tài, có khối tay không).
Với Khối chiến sĩ Phòng hóa, được trang bị súng STV-380 ở tư thế treo súng và mặc quân phục chuyên dụng của Binh chủng Hóa học, đây là yếu tố tạo thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ.
Vì vậy, ngoài kỹ thuật chuẩn, khối phải đảm bảo được độ đồng đều, ổn định trong suốt đường duyệt, bảo đảm dóng hàng ngang, hàng dọc và hàng chéo tốt.
“Để đi đẹp, ngoài sức khỏe, bộ đội cần phải luôn có tư thế, động tác đúng, nhanh, mạnh, dứt khoát, sự hiệp đồng chặt chẽ bảo đảm đều, thống nhất. Để mỗi bước chân là niềm tự hào dân tộc, mỗi đội hình là sức mạnh Việt Nam”, thầy Luân nói.
Vì thế, công tác chọn người cực kỳ “chắt lọc”. Tất cả quân nhân tham gia đều phải có thể hình cân đối, chiều cao tiêu chuẩn, quân dung sáng. Đặc biệt, mọi thành viên khi tham gia luyện tập diễu binh cần có trình độ động tác điều lệnh đội ngũ thuần thục để hiệp đồng giữa các thành viên trong hàng, giữa các hàng trong toàn khối.
Những chiến sĩ còn hạn chế về động tác hoặc có đặc điểm cơ thể ảnh hưởng đến độ đồng đều sẽ được phân loại và huấn luyện bổ trợ riêng. Không ai bị bỏ lại, nhưng cũng không ai được phép “lệch” khỏi tiêu chuẩn chung.
“Kim chỉ nam khi huấn luyện Điều lệnh đội ngũ là tính kỷ luật, sự tập trung, thống nhất để động tác đạt đến độ đúng, đều, mạnh, đẹp” - thầy Luân nhấn mạnh.
Đã từng huấn luyện cả khối nam và khối nữ trong hai kỳ diễu binh lớn, Thượng tá Nguyễn Thành Luân hiểu rõ từng sự khác biệt, nhưng cũng thấy rõ giá trị chung của kỷ luật, nghiêm túc. “Không có ngoại lệ dù là nam hay nữ”.
Bởi đã là động tác điều lệnh thì mọi quân nhân đều phải chấp hành và thực hiện với tinh thần đồng đội và hiệp đồng luôn đặt lên hàng đầu để hơn trăm người tạo thành khối thống nhất.
Thầy Luân kể: “Các bạn nữ thì tinh ý, khéo léo và quan tâm chu đáo hơn trong giờ nghỉ, nhiều khi có bạn còn nũng nịu ‘Thầy ơi, em mệt, nghỉ sớm nhé thầy!’ nhưng đến lúc vào hàng, thì vẫn rất nghiêm túc và kỷ luật”.
Mỗi đợt huấn luyện kéo dài 4 - 5 tháng. Thời gian ấy, giảng viên điều lệnh gắn bó với bộ đội từ tờ mờ sáng cho đến tối muộn. Dù nắng hay mưa, đội hình luyện tập ở đâu, thầy có mặt ở đó.
Mùa hè miền Bắc có hôm nắng tới 38 - 40 độ C, thầy trò phải linh hoạt điều chỉnh thời gian tập cho phù hợp mà vẫn đảm bảo sức khỏe. Nắng to thì tập từ 6h30 đến 9h30, chiều từ 18h đến gần 20h, linh động tùy từng ngày, thậm chí tập xen kẽ dưới tán cây, trong khuôn viên để bảo đảm sức khỏe cho bộ đội.
Cường độ luyện tập không hề nhẹ. Bài tập ke chân - một trong những kỹ năng then chốt để có bước đi mạnh, đều, đẹp - yêu cầu quân nhân phải giữ chân cao 40cm liên tục trong 2 - 2,5 phút. Nghe thì đơn giản, nhưng thực tế là nhiều chiến sĩ sau vài ngày đầu đã đau nhức, có người “mỏi chảy nước mắt”. Để hỗ trợ, tổ giáo viên cho phép nghỉ ngắn, massage cơ và tập bổ trợ, giúp cơ chân thích nghi dần.
“Nếu luyện đúng chuẩn 30cm, khi vào đường duyệt thực tế, do tác động của tiếng trống, nhịp bước, độ cao sẽ giảm. Vì thế chúng tôi buộc phải nâng độ cao bàn chân khi luyện tập bổ trợ lên 40cm để khi biểu diễn thực tế vẫn giữ được hình ảnh đều, đẹp nhất”, Thượng tá Luân lý giải.
Đường duyệt trên Quảng trường Ba Đình dài khoảng 250m nhưng trong huấn luyện, thầy trò thường luyện tập hành tiến lên đến 300m, để rèn sức bền, luyện khả năng giữ nhịp và duy trì khối ổn định.
Hơn mười năm gắn bó với điều lệnh đội ngũ, những sai lệch nhỏ nhất về bước đi, tốc độ, nét mặt quân nhân ở hàng nào, số mấy, thầy Luân đều kịp thời phát hiện, kịp thời sửa sai.
Đó là lý do vì sao với Thượng tá Nguyễn Thành Luân, huấn luyện điều lệnh không chỉ là rèn động tác, mà còn là truyền lửa, truyền tinh thần của những người lính cùng nhau đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Quảng trường Ba Đình, nơi thiêng liêng gắn liền với lễ Quốc khánh nhưng với Thượng tá Nguyễn Thành Luân, nơi ấy còn là “mốc ký ức” nối dài hai thế hệ.
“Tên của tôi, màu áo xanh tôi đang mặc đều xuất phát từ những câu chuyện bố tôi kể về cuộc đời binh nghiệp còn dang dở của ông với câu nói ‘Cuộc đời binh nghiệp của bố còn dang dở, con hãy tiếp tục’”, Thượng tá Luân chia sẻ.
Năm 1975, cha của anh từng sải bước trong đội hình chiến sĩ bộ binh tại lễ duyệt binh mừng Quốc khánh 2/9.
35 năm sau, năm 2010, Thượng tá Luân có mặt trong Khối Sĩ quan Lục quân tiếp bước cha thực hiện nhiệm vụ diễu binh, diễu hành mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long Hà Nội.
Và đến năm 2025, lần này không phải với tư cách người lính trong hàng ngũ, mà trên cương vị là giáo viên huấn luyện khối Nữ Sĩ quan Thông tin tham gia diễu binh kỷ niệm 50 năm Ngày Giải toàn miền Nam, thống nhất đất nước tiếp đó là giáo viên huấn luyện Khối Chiến sĩ Phòng hóa tham gia Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Giữa tháng Tư, khi lên tàu vào Nam thực hiện nhiệm vụ huấn luyện diễu binh cho Lễ kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Thượng tá Nguyễn Thành Luân đã chuẩn bị gần 200 chiếc băng đô in hình cờ đỏ sao vàng và dòng chữ “Tôi yêu Việt Nam” để tặng cho người dân - đặc biệt là các cựu chiến binh và các em nhỏ.
Hình ảnh người sĩ quan trẻ buộc băng đô cho những cụ già, cài lên đầu em nhỏ... đã nhanh chóng lan tỏa trên mạng xã hội, tạo được hiệu ứng tích cực.
“Tôi cảm nhận được tình cảm, sự yêu thương của bà con nhân dân dành cho các đoàn diễu binh nói riêng, bộ đội nói chung”, Thượng tá Luân tâm sự.
Tháng 9 tới đây, khi Đại Lễ Quốc khánh đang tới gần, Thượng tá Luân dự định sẽ đặt thêm vài trăm chiếc băng đô nữa để tặng cho người dân. “Bởi trên mỗi chặng tàu, mỗi sân ga, mỗi con đường bộ đội đi qua, chúng tôi đều nhận được sự cổ vũ, thương yêu của nhân dân. Đó là động lực lớn nhất, là ký ức đặc biệt nhất trong đời binh nghiệp của tôi.”
Tác giả: Quỳnh Trang
Đồ họa: Đồng Toàn
